1. Rynek finansowy dzieli się na:
a. rynek pieniężny:
- pieniądz krajowy
- rynek walutowy
operuje się tu krótkoterminowymi instrumentami finansowymi do 1 roku np. bony skarbowe, lokowanie środków przez banki na lokatach
b. rynek kapitałowy – podstawowy rynek papierów wartościowych, giełdy, rynek kredytów bankowych, wkładów bankowych dłuższych niż 1 rok, rynek poza bankowy w instytucjach finansowych np. bank hipoteczny.
2. instytucje obsługi pośrednictwa finansowego:
a. banki
b. parabanki
Parabanki są to towarzystwa emerytalne, ubezp., instytucje emerytalne, rentowe. Instytucje, które dzięki akcji kredytowej tworzą wkłady pochodne, czyli dodatkowy pieniądz, są bankami. Instytucje, które tylko rozdzielają uprzednio ulokowane oszczędności zaliczamy do parabankowych instytucji pośredniczących. W bankach wkłady bankowy mogą być szybko zamienione na pieniądze i wydatkowane. W parabankach wkłady są na wiele, wiele lat i nie ma takiej możliwości aby je zamienić na pieniądz natychmiast. Łączy je to, że dokonują transformacji oszczędności krótkoterminowych w lokaty długoterminowe i transformacji kapitału finansowego w kapitał rzeczowy.
3. bank – jest to przedsiębiorstwo usługowe, którego działalność polega na udzielaniu kredytu i zdobywaniu środków potrzebnych na sfinansowanie tych kredytów.
W szerszym znaczeniu powinna ujmować:
- warunki wew.: konta pracowników, operatywne zarządzanie, wewnętrzna komunikacja, zasoby pieniężne w dyspozycji banku
-warunki zew.: klienci, właściciele banku, pozostałe przedsięb. bankowe, polityka pieniężna, potrzeby społeczne.
4. Definicja banku z różnych punktów widzenia:
a. z punktu widzenia makroekonomii – są to podmioty dokonujące akumulacji i dystrybucji kapitału pieniężnego, a także pośrednicy, którzy dzięki transformacji wielkości, terminu i ryzyka doprowadzają do wzajemnego uzgodnienia struktur podaży i popytu na pieniądz.
b. z punktu widzenia prawnego – określa się bank ze względu na czynności w nim wykonywane.
5. czynności banku 1 grupy:
1) przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem określonego terminu oraz prowadzenie rachunków
2) prowadzenie innych rachunków bankowych
3) udzielanie kredytów
4) udzielanie gwarancji bankowych
5) emitowanie bankowych papierów wartościowych
6)przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych
7)wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banków w odrębnych ustawach
6. czynności banku 2 grupy – są one czynnościami bankowymi jeżeli wykonują je banki:
- udzielanie pożyczek pieniężnych
- operacje wekslowe i czekowe
- wydawanie kart płatniczych
- terminowe operacje finansowe
- nabywanie i zbywanie wierzytelności
- przechowywanie papierów wartościowych i udostępnianie skrytek
- wykonywanie czynności obrotu dewizowego
- udzielanie poręczeń
- wykonywanie czynności zleconych związanych z obrotem papierów wartościowych
7. czynności bankowe 3 grupy – są to czynności które banki mogą wykonywać poza 1 i 2 grupą (art. 6.1.)
8. rola banku w gosp.:
a) udział banku w kreacji pieniądza – kreacja pieniądza jest poprzez wzrost wielkości kredytów i zwiększanie zakupu walut obcych. I tylko to powoduje wzrost środków płatniczych
b) udział w społecznym udziale pracy – bank przyjmuje od osób fizycznych i podmiotów gospodarczych czynności finansowe. Banki przyjmują wkłady i udzielają kredyty, dlatego osoby same nie muszą szukać kontrahenta, aby sprzedać nadwyżki i je ulokować (i odwrotnie). Banki są również usługobiorcą (są to prowizje i dodatkowe opłaty). Banki występują także w zastępstwie podm. gosp. W obrocie pap. wart. Np. bony skarbowe. Banki zarządzają inwestowaniem śr. Pieniężnych przez klienta.
c) dokonywanie alokacji i transformacji środków – wynika ona z makroekonomicznej definicji banku.
* transformacja środków – polega na transformacji inf., wielkości zapotrzebowanej sumy pieniądza, terminu i ryzyka.
a) transformacja informacji - dotyczy to osób z nadwyżką i osób poszukujących tej nadwyżki. Bank sprawdza wiarygodność, musi wynegocjować odpowiednie warunki, zdolność kredytowa.
b) transformacja sumy pieniężnej – bank szuka osoby z dużą sumą kwoty, dla osoby która tej kwoty potrzebuje ale na coś innego niż na to co miała tamta osoba
c) transformacja terminu – osoba chce pożyczyć na jak krócej a pożyczkobiorca chce na jak dłużej.
d) transformacja ryzyka – osoba z dużą nadwyżką chce ją przekazać jednej osobie, wtedy jest duże ryzyko i dlatego bank bierze to na siebie i może to rozłożyć na dużo więcej osób, a nie na jedną. Bank zabezpiecza się przed tym ryzykiem tworząc rezerwy, fundusz depozytowy.
9. bank jest płatnikiem, agentem, gwarantem, pośrednikiem, instrumentem w realizacji polityki gospodarczej kraju np. Bank Centralny
1. system bankowy – całokształt instytucji bankowych, które funkcjonują w danym państwie, bank centralny, komercyjny, ale są to także normy określające wzajemne powiązanie i stosunki z otoczeniem np. normy prawne
2. mówimy że funkcjonuje system bankowy, jeżeli możemy określić strukturę systemu, czyli bank centralny i pozostałe banki komercyjne. Musi być struktura wielopoziomowa.
3. podstawowe funkcje systemu bankowego:
- stworzenie mechanizmów gromadzenia środków oraz ich inwestowania w różne przedsięwzięcia
- zapewnienie możliwości dokonywania płatności między przedmiotami gospodarczymi, transferu w czasie i ponad granicami np. stworzenie rozliczeń międzybankowych lub SMIRT (zagraniczne)
- zapewnienie skutecznych rozwiązań w zakresie zarządzania ryzykiem bankowym np. klasyfikacja należności banku o klasyfikacji kredytów i rezerw celowych
- zapewnienie informacji celowej co stwarza możliwość podejmowania decyzji przez podmioty gospodarcze
- stworzenie warunków do transformacji środków inwestowania co do czasu, wielkości i ryzyka.
4. banki depozytowo-kredytowe ~ banki inwestycyjne ~ banki komercyjne ~ banki uniwersalne ~ banki emisyjne ~ instytucje około bankowe, czyli: Związek Banków Polskich, Krajowa Izba Rozliczeniowa
5. czynniki wpływające na zmianę systemu bankowego:
- porządek społeczny i gospodarczy w danym kraju określa cele gospodarcze
- struktura i wielkość popytu na usługi bankowe
- regulacje prawne działań bankowych
- skłonność banków do innowacji np. nowoczesne technologie
6. usługi, produkty muszą być dostosowane do potrzeb klientów wówczas jest rozwój systemu bankowego
7. cechy środowiska:
- duża libelaryzacja rynku
- banki działają w środowisku, gdzie wprowadzono ostre normy ostrożnościowe
- dużo nowoczesnych produktów bankowych co pobudza konkurencję
- transgeniczna bankowość – oddziały w wielu krajach
- duża intensyfikacja pozabilansowych form aktywności banku
-planowanie strategiczne
- akceptowanie i kontrolowanie zagranicznych inwestycji, wejście kapitału zagranicznego
8. koncepcja rozwoju systemu bankowego:
a) funkcjonalna – zakłada się, ze funkcje systemu bankowego są stałe. Rozwój systemu bankowego jest pasywnym następstwem rozwoju gospodarki rynkowej
b) instytucjonalna – bardziej nowoczesna. Ścisłe powiązania między kształtowaniem się instytucji finansowych, a kosztem systemu bankowego. Rozwój instytucji finansowej wymusza działania proefektywnościowe
9. Dwa modele sektora finansowego
a) anglosaski – Wielka Brytania A-S
b) niemiecko-japoński – niemcy, japonia ,francja N-J
10. Różnice między modelami
A-S – opiera się na rynkach finansowych tzn. duże korporacje uniezależniają się od banków komercyjnych. Banki komercyjne pełnią funkcje rozliczeniowe i płatnicze, pokrywają krótkoterminowe potrzeby podmiotu gospodarczego. Banki nie stanowią źródła kapitału, źródłem kapitału jest giełda i emisja papierów wartościowych, nie udzielają długoterminowych kredytów. Główną role w tym modelu odgrywają banki inwestycyjne i fundusze.
N-J – główną rolę w sektorze finansowym pełni system bankowy. Banki zaspokajają długo i krótkoterminowe potrzeby klientów tzn. banki mają charakter uniwersalny np. bank uniwersalny emituje papiery wartościowe, weksle wydzielając specjalną komórkę. Są ścisłe powiązania między bankami i korporacjami przemysłowymi. W Polsce mamy banki uniwersalne.
11. Który lepszy
Banki uniwersalne – stwarza klientom możliwość korzystania z wielu usług:
- może być lepszym doradcą dla klienta gdyż lepiej go zna, jego ekonomikę
- może być bardziej elastyczny w dostosowaniu się do potrzeb klienta
- elastyczny bardziej w polityce cenowej
- może skuteczniej gromadzić zasoby pieniężne i sprawniej dokonywać ich transformacji
- ma szereg ofert produktów depozytowych
12. zalety i wady obu modeli A-S i N-J
Zalety:
-nadano kluczową rolę rynkowi akcji, obligacji przedsięb.
- sprzyja działaniom inwestorów instytucjonalnych
- pobudza innowacje finansowe
Wady:
- oparcie finansowania podmiotów gospodarczych na anonimowym rynku papierów wartościowych
- nastawienie na częste zmiany papierów, to wpuszcza krótkoterminową perspektywę w procesach akcyzyjnych
-duża formalizacja transakcji ekonomicznych
- podmioty gospodarcze finansowane są na podstawie indywidualnych umów kredytowych
- długoterminowe finansowanie przez bank danego podmiotu gospodarczego korporacji radzi silne powiązania kap. i silne związki
- stymuluje powstanie silnych banków uniwersalnych
- niedostateczne rozszerzenie wachlarza inwestorów finansowych
-opóźnienia we wprowadzeniu innowacji bankowych
- zmniejsza odporność na konkurencję ze strony instrumentów poza bankowych np. fundusz emerytalny
13. Historia systemy bankowego w Polsce
Od II wojny światowej do ’82 – system monobankowy
1980-82 – pierwsze prawo bankowe
Przed 1982r. Istnieje strukturalnie i prawnie ubogi system bankowy
- monobankowy system – mała ilość banków. Funkcjonowały jedynie 4 banki” NBP, BGŻ, Bank Handlowy S.A., PKO S.A.,
- NBP – bank centralny – podstawowy bank kredytowy, całkowicie zależny od Ministra Finansów; był organem finansowym państwa i kasą skarbu państwa
- BGŻ – powstał w 1975r. na miejsce banku rolnego. Był bankiem spółdzielczo-państwowym, skarb państwa posiadał kapitały powyżej 50%, pełnił on funkcję centralną nad bankami spółdzielczymi
- Bank Handlowy S.A. – związany z Ministerstwem Handlu Zagranicznego i Ministrem Finansów, gospodarował rezerwami dewizowymi
- PKO S.A. – prowadził rachunki dewizowe dla ludności , która mogła posiadać dewizy.
14. cechy systemu przed rokiem 1982:
- udzielano kredyty podmiotom gospodarki centralnej w oparciu o założenia dopasowania do planów rzeczowych (ramowych) a nie do mechanizmów
- stosunki między bankiem a klientem miały charakter cywilno-prawny i administracyjno-prawny, stopa % nie była ceną usług bankowych i nie pełniła żadnej funkcji motywacyjnej
-podmiot gospodarczy zostawał przypisywany do konkretnego oddziału banku (brak możliwości wyboru
- nie było konkurencji na rynku usług bankowych
Prawo bankowe – ustawa z dnia 26.02.82.
1. przepisy prawa bankowego wyodrębniały aparat bankowy z resortu finansowego:
- branża bankowa stała się samodzielnym pionem gospodarki, bezpośrednio podlegającym Radzie Ministrów i Sejmowi
- Prezes NBP – powołany był przez sejm (ponosił odpowiedzialność przed sejmem z działalności) – oddzielenie Banku Centralnego pod kontrolą sejmu
- pojawia się kwestia założenia Polityki Pieniężnej: NBP – opublikowanie przed sejmem Planu Kredytowego oraz Bilansu Przychodów i Wydatków
-pojawił się organ koordynujący działanie systemu bankowego: Rada Bankowa – której przewodniczył prezes NBP
- Banki Spółdzielcze i Ministerstwo Fin. mieli swoich przedstawicieli w Radzie Nadzorczej
- Nastąpiła zmiana w uregulowaniu stosunków pomiędzy bankami a przedsięb.
* nałożenie na kredytobiorcę wymogu publikowania zdolności kredytowej
* możliwość odmowy udzielenia kredytu
- Możliwość stworzenia nowych Banków: celowość powstania i zagoda Rady Ministrów
* wg tego zapisu powstał m.in. Bank Rozwoju Eksportu
* PKO BP – wyłączył się spod skrzydła NBP i stał się samodzielną jednostką
- Ustalono, że:
* NBP – staje się bankiem emisyjnym państwa, Centralną Instytucją Kredytową (Rozliczeniową) Dewizową, narzucona nadrzędności nad innymi bankami
2. Mimo nowelizacji przepisów, wiele z nich nie miało siły przebicia i w sumie nie zdało egzaminu. Banków powstała stosunkowo mało, system kulał, a ponadto:
- brak całkowitej konkurencji
- rozdzielenie przestrzeni działalności, specjalizacja pomiędzy bankami
- brak systemu rozliczeń międzybankowych
- NBP – łączy funkcję Banku Centralnego z funkcjami Banku Komercyjnego (Centralna instytucja dewizowo-kredytowa)
- w sektorze spółdzielczym nic się nie zmieniło
- nadal rząd określał kierunki oraz wielkość akcji kredytowej i stóp procentowych (plan kredytowy – zatwierdzany przez sejm)
- nie istniały żadne przepisy dotyczące norm przezorności (ryzyka udzielania kredytu i jego wielkości) oraz brak było jakichkolwiek instrumentów polityki pieniężnej)
- niskie kwalifikacje personelu bankowego (zły dobór kadry pracowniczej, niski poziom wykształcenia – główny powód to niskie wynagrodzenia i słaba opinia tego sektora)
Wejście gospodarki rynkowej, rewolucja w bankowości. Zmiana systemu bankowego z Centralnie Sterowanego na Gospodarkę Rynkową i dostosowanie systemu bankowego do nowej rzeczywistości (przepisów)
1. Przyjęto następujące założenia (ustawa o NBP)
- Utworzenie konkurencyjnego systemu bankowego – umożliwienie masowego tworzenia banków i dostępu polskiego rynku usług bankowych kap. zagranicznego
- likwidacja ograniczeń w zakresie korzystania przez podmioty gospodarcze z usług (wybór dowolnego banku)
- podwyższenie ilości usług bankowych (kwalifikacji kadry i prestig’u pracowników) – hurtowe wręcz szkolenie pracowników bankowych (stworzenie wielu szkół bankowych)
- obniżenie kosztów pośrednictwa bankowego
- zachęcenie do gromadzenia oszczędności w polskim systemie bankowym (zwiększenie nakładów na marketing, reklamę)
2. wraz z wprowadzeniem nowej ustawy powstało 9 nowych banków.
NBP wyłączyło 9 nowych banków komercyjnych z sieci swych oddziałów w największych miastach w kraju:
- Bank Gdański w Gdańsku (BG)
- Wielkopolski Bank Kredytowy w Poznaniu (WBK)
- Bank Śląski w Katowicach (BŚ)
- Bank Przemysłowo-Handlowy w Krakowie (BHP)
- Powszechny Bank Kredytowy w Szczecinie (PBK)
- Powszechny Bank Kredytowy w Łodzi (PKB)
- Bank Kredytowo-Depozytowy w Lublinie (BKD)
- Państwowy Bank Kredytowy w Warszawie (PKB)
- Bank Zachodni we Wrocławiu (BZ)
3. banki pełniące funkcję przedstawicieli podm. gosp. narzucają twarde ograniczenia budżetu tych przedsiębiorstw (cel: racjonalne wykorzystanie środków i podniesienie efektywności działalności) – za pomocą akcji kredytowej
4. Zmiany w Banku Centralnym
-rozdzielenie (wyeliminowanie) konfliktu pomiędzy działalnością komercyjną a polityką pieniężną
- wprowadzenie licencjonowania działalności bankowej, wprowadzenie działalności regulacji bankowej
- sprawowanie nadzoru nad bankami (stworzenie GINB’u – Generalnego Inspektora Nadzoru Bankowego – jednostkę nadzorczo-kontrolną
- cel nadrzędny: zahamowanie inflacji i nadanie zł-złotemu cechy pieniądza wymienialnego
- ograniczenie działalności dewizowej przez instytucje pozabankowe
Co roku przybywało wiele banków (dzięki niskiemu progowi dopuszczalności wyposażenia własnego – ok. 4mld zł). W latach początkowych:
- zwiększono próg dopuszczalności (kapitałowy) do – ok. 20mld zł
- po 1989 licencję otrzymał pierwszy bank z kapitałem zagranicznym: Polsko-Amerykański bank S.A. oraz * innych banków komercyjnych uzyskało licencję
- wznowił działalność bank Gospodarki Krajowej
- powstał Bank Inicjatyw Gospodarczych (BIG – wchłonięty później przez Bank Gdański S.A.)
- wprowadzono ostry program naprawy gosp. – tzw. Plan Balcerowicza (drastyczne kroki w celu zmniejszenia stopni inflacji poprzez wprowadzenie wysokich stóp procentowych)
- doprowadzenie do zniknięcia czarnorynkowego kursu dolara poprzez wprowadzenie któtkotrzymanego (terminowego) kursu tej waluty
- złoty staje się ograniczoną w zakresie walutą wymienialną wewnętrznie (wejście Prawa Dewizowego)
- w tym roku wydana zostaje rekordowa ilość 45 licencji, (powstaje wiele małych banków, którym w nacisku swojej większej i starszej konkurencji nie jest dane długo wytrzymać na rynku)
- powstaje międzybankowy rynek pieniężny (krótkoterminowe depozyty bankowy i bony pieniężne NBP)
-określono pierwszy zestaw norm przezornościowych
-podwyższono próg kapitałowy dla celu założenia nowego banku
- wydano 17 nowych licencji
- przekształcenie 9 banków w spółki akcyjne
- powstaje Polski Związek Banków
1) wprowadzono zmiany w ustawie o NBP dotyczące kadencji prezesa NBP na 6 lat (dłuższa od kadencji Sejmu i prezydenta RP – cel: zmniejszenie (ograniczenie) wpływów polityki wewnętrznej na decyzje prezesa)
2) zaczęto budować nowy system rozliczeń m.in. powołanie Krajowej Izby Rozliczeń (kontrolowanie rozrachunków banków komercyjnych poprzez utworzenie rachunków bieżących w Centralnym Banku NBP)
3) 1993r NBP publikuje raporty, z których wynika strata netto w systemie bankowym w wys. 4 bln zł (co stanowi 2% przychodu banków komercyjnych), a także że co piąty bank komercyjny i spółdzielczy nie spełnia wymogów z przepisami nowej ustawy
4) zlikwidowano 3 banki komercyjne, a 2 postawiono w stan upadłości, a wśród banków spółdzielczych wprowadzono 15 wniosków o stan upadłości
5) wydano tylko 1 nową licencję na powstanie banku
6) NBP żegna się całkowicie z działalnością komercyjną
7) powstaje Polski Bank Inwestycyjny S.A. (pod koniec lat 90-tych sprzedany przez NBP dla kredyt banku)
8) rozpoczęto prywatyzację 9 banków, jako pierwsze:
- WBK S.A. w Poznaniu (inwestor zagraniczny Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju)
- Bank Śląski S.A. w Katowicach (poprzez giełdę i sprzedaż akcji)
9) pojawia się zjawisko: masowego przejmowania (wchłaniania) mniejszych banków przez większe banki
* jako pierwszy: I Komercyjny Bank w Lublinie wchłonięty przez PKB w W-wie
10) zaczyna działalność: Krajowa Izba Rozliczeń
11) Raport NBP na koniec 1993r – w Polsce funkcjonuje 87 banków komercyjnych
12) powstaje telebank – spółka bankowo-telekomunikacyjna
13) Zwiększenie progu kapitałowego do 70mld zł (później zmiana taryfikatora na ECU (wg przelicznika tej waluty)
14) raport NBP dotyczący kontroli wykazuje:
* tragiczna sytuacja tzw. Portfeli bankowych
* mnóstwo przedsiębiorstw gospodarczych przeinwestowało się (zaciągnęło kredyty bez podstawy wypłacalności)
* beztroska jeżeli chodzi o przestrzeganie zasad przezorności kredytowej w bankach komercyjnych
* brak bankom komercyjnym instytucji ochrony prawnej klientów
15) państwo emituje Obligacje Restrukturyzacyjne (ok. 40bln zł) w celu naprawy sytuacji finansowej banków, tylko dla 10 największych polskich banków (najwięcej otrzymuje BGŻ, następnie PKO BP, PKO S.A. i inne; nie otrzymują natomiast WBK {nie pozwala na to proces prywatyzacji} oraz Bank Śląski)
1. Bank Centralny:
- posiada osobowość prawną, jest wpisany do KSL-u
- może być członkiem międzynarodowych instytucji bankowych
- nie może być akcjonariuszem ani udziałowcem innych osobowości prawnych
- przedstawia kwartalne informacje o bilansie płatniczym
- przekazuje projekty polityki pieniężnej,
2. Narodowy Bank Polski NBP:
- był właścicielem ośrodka
- jedyne udziały może mieć w instytucjach związanych z budżetem
- organem kolegialnym jest rada polityki
- głównym celem jest:
* działanie antyinflacyjne
* ograniczenia inflacji
* utrzymanie stabilnego poziomu cen przy wspieraniu polityki gosp. rządu o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP
- ogłasza kursy walut obcych, wartości kursów dewizowych
3. Prezes NBP
- przewodniczący rady
- reprezentant Banku Centralnego na zewnątrz
- ma długą kadencję
- nie można go odwołać
- można go nie powołać na drugą kadencję
4. Zarząd NBP
- zarządzanie NBP
- podejmuje sprawy które nie są zastrzeżone
- udziela bankom upoważnień do obrotu dewizowego
- realizuje politykę kursową
- dokonuje rozliczeń pieniężnych i obrotu dewizowego
- ocenia funkcjonowanie ...
Gry-Pokemon-New