Legutko - HF starożytnej - wykłady, synteza.doc

(210 KB) Pobierz

Narodziny filozofii miału miejsce w Jonii (Turcja) i było to przejście z MYTHOS do LOGOS

 

MYTHOS – opowieść, poezja, coś pierwotnego co wyrażało prawdę o świecie.

 

à podział ludzi na role, które mają pełnić

à przenikanie sfery boskiej do ludzkiej

à skutek i przyczyna są trudno wytłumaczalne

 

LOGOS – 1.Słowo 2.Argument, rozumowanie

 

à pojęcia ogólne

à pojęcia abstrakcyjne

à człowiek może nabrać dystansu do siebie

à oddzielenie sfery boskiej od ludzkiej i zanikanie ról społecznych

 

Religia starożytnej Grecji była podzielona na dwa nurty:

a)      Misteria – życie wewnętrzne jest bogatsze (ORFIZM)

b)     Państwowy – mity i bogowie olimpijscy, które niewiele miały wspólnego z filozofią

 

ARCHE (principium) – posiada trzy różne definicje zależne od problematyki:

a)      Fizyczna – początek, pierwsza przyczyna

b)     Polityczna – władza, jaka rządzi światem

c)      Metafizyczna – zasada i racja istnienia

 

Natura, przyroda – rzeczy nietrwałe, które powstają i giną.

 

TALES Z MILETU – PIERWSZY FILOZOF

 

a)      Pochodzenie – Jończyk lub Fenicjanin.

b)     Czy przypisywana mu wiedza jest prawdziwa

c)      Był samotnikiem albo działał społecznie.

 

POGLĄDY TALESA:

Teza 1 – o kawałku drewna

Teza 2 – szuka niezmiennej zasady w zmiennej materii – magnez (dusza przyciągająca)

 

Tales uważał, że ruch na świecie istnieje dzięki przenikającej go duszy. Na tej podstawie można wysnuć o nim kilka hipotez:

1.      Tales był pierwszym filozofem racjonalnie myślącym, ale ciągle znajdował się pod wpływem mitów i utożsamiał świat z bogami – animizm

2.      Tales był prekursorem i wprowadzając koncepcję duszy przenikającej świat dał podstawy stoikom.

3.      Tales dostrzegał, że jego teoria ma luki, ale nie potrafił ich inaczej rozwiązać.

ANAKSYMANDER Z MILETU

APEIRON – nieograniczony, coś pośredniego między żywiołami, nie mające definicji pojęcie najogólniejsze. Można przypisać mu następujące cechy:

1.      Jest nieograniczony przestrzennie

2.      Jest nieograniczony czasowo/nieskończony

3.      Jest jeden, poza wszelką numeracją.

(nic konkretnego i nic zróżnicowanego)

4.      Pozostający w ruchu

5.      Jest niewyczerpywalny

6.      Jest boski

7.      Rządzi – otacza wszystko, zawiera wszystko i jest granicą świata.

 

Wyrażenie „nieba i światy” oznacza, że Anaksymander mógł:

a)     wierzyć w światy koegzystujące

b)     Inne światy czasowe

c)      Zmiany cykliczne w jednym świecie

 

ZNANI HISTORYCY O KONCEPCJI BOGA W FILOZOFII STAROŻYTNEJ:

 

Orientacja niemiecka – światopogląd religijny

(Hegel, Werner Jaeger)

v

Filozofia grecka

^

(pozytywizm, John Burhet)

Orientacja Anglosaska – światopogląd niereligijny

 

Gregory Vlastos – religia znaturalizowana

 

---

 

“W rzeczach z których byty powstają znajdują one z konieczności swój kres, ponieważ za niesprawiedliwość płacą sobie karę i rekompensatę według orzeczenia czasu”

 

Dwie interpretacje tego cytatu:

1.      Fryderyk Nietzsche – każda indywidualność spotyka się z karą od strony świata, który za niesprawiedliwe uznaje taką kolej rzeczy.

2.      Gregory Vlastos – wyłanianie się przewagi spotyka się z oporem ze strony praw natury, dlatego nigdy dominacja nie może się utrzymać. Pogląd ten uznaje, że cytat ten powstał na podstawie obserwacji polityki, gdzie żadna dominacja nie utrzymywała się na długo.

3.      Werner Jaeger – uważa, że jest to pierwsza w historii filozofii zachodniej TEODYCEA (problem pochodzenia zła).

 

PITAGORAS I PITAGOREJCZYCYpochodził z Samos i działał w Italii. Uznawany za legendarną postać, której istnienia nikt nie jest pewien, a neoplatończycy zaliczyli go w poczet boskich mędrców, którzy pokonali barierę człowieczeństwa. Stworzył bractwo religijno-intelektualne.

 

Sybaris – hedonistyczne miasto, którego obecności nie mogli znieść ascetyczni pitagorejczycy, których siedziba była w Krotonie.

 

Hippasos z Metapontu po rozłamie pitagorejczyków opisał ich jako:

a)     matematycy – zajmowali się wiedzą (mieli bezpośredni dostęp do nauki mistrza)

b)     akuzmatycy – przekazywali maksymy religijne (słyszeli głos mistrza za zasłoną)

 

Istnienie Pitagorasa zakwestionował BURKERT w swoim dziele pt „Lore and science In Ancient Pythagoreanism”:

1.      Arystoteles mówi o „tak zwanych” pitagorejczykach.

2.      Jeżeli już wspomina to mówi o cudotwórcy

3.      Pitagoras nie wywarł wpływu na Platona

4.      Cały kult rozpoczął się dużo później niż żył Pitagoras (czasy Akademii Platońskiej)

* Całość tych poglądów skrytykował Charles Kahn i Cornelia de Vogel

 

Reguły panujące w bractwie skupiały się na dwóch tendencjach:

I.                    Przykładano mniejszą wagę do więzów stanowionych, ale uznawano, że wszystko co żyje jest połączone ze sobą.

II.                 Indywidualność jednostki była podstawą przyjęcia jej do bractwa.

 

Koncepcja duszy wg Pitagorasa:

1.      Umysł – władza poznawcza

2.      Czynnik życia

3.      Nosiciel tożsamości

 

Mimesis – zasada twórczego naśladowania natury lub dzieł mistrzów.

 

teoria (wiedza) à kontemplowała kosmos(porządek) à umożliwia katharsis (oczyszczenie) à prowadzi do teorii

 

Pitagorejczycy twierdzili, że realnymi własnościami bytu jest ilość substancji określona przez geometrię czyli zasady matematyki. W ten sposób liczby były składnikami, przyczyną i wzorem rzeczy oraz jedynym bytem realnym (tetraksys).

 

Arystoteles wysunął o pitagorejczykach następujące tezy:

-ciała składają się z liczb, które są niepodzielną całością

-tożsamość rzeczy składa się z liczb zawartych w tych niepodzielnych wartościach

-liczby są zasadą, będąc efektem powstawania i rodzenia się, uważali, że konstytuowanie się liczb jest procesem fizycznym .

 

Budowa świata wg pitagorejczyków przebiegała podług schematu:

PUNKTY à LINIE à PŁASZCZYZNY à BRYŁY

 

Podaje się też kontrast między pitagorejczykami, a Pitagorasem, który pochodzi między innymi z

I.                    Różnic w koncepcji duszy:

1.      Pewna modyfikacja liczb

2.      Pyłek powietrza lub to co ten pyłek porusza

3.      Dusza jest harmonią, czyli zbiorem przeciwieństw

4.      Dusza nieśmiertelna, która się przenosi do innych ciał

 

II.                 Pitagoras zakładał, że świat jest jednością, a pitagorejczycy, że ma budowę złożoną z atomów. Różnica między poglądami Pitagorasa, a Filolaosa, który jako pierwszy myśliciel wystąpił z krytyką geocentrycznej wizji świata.

PARMENIDES Z ELEI – (~515 p.n.e.) cała nauka Parmenidesa została spisana w poemacie pisanym trudną <eliptyczną> greką.

WSTĘP

We wstępie ukazane został obraz młodzieńca, który płynie do bogini, która objawić ma mu prawdę. Pojawia się tam problematyka symbolu światłości i ciemności. Jest kilka koncepcji, które przez wieloznaczność tekstu stają się równie prawdopodobne:

 

1.      Młodzieniec przechodzi z ciemności do światła (objawienie)

2.      Ze światłości, która go oślepia w ciemność

3.      Ważne jest to, że zatrzymuje się pośrodku

 

 

 

Parmenides już na we wstępie przedstawia swój własny podział wiedzy, na:

a)      Wiedzę zaokrągloną – dostępną tylko dla nielicznych

b)     Wiedzę doksa – powszechną dla tłumu

 

CZĘŚĆ I – droga prawdy

Filozof utrzymuje, że istnieją do pomyślenia tylko dwie drogi prawdy:

1.      To co jest i nie może nie być.

2.      To co nie jest i nie może być

 

...

Zgłoś jeśli naruszono regulamin