Pedagogika.doc

39

Pedagogika

Ogólna

SPIS TREŚCI:

1. Pojęcie pedagogiki, subdyscypliny, działy – str. 2
2. Metodologia - str. 5
3. Innowacje pedagogiczne - str. 8
4. Obszary zainteresowań pedagoga. Pedagogiczne aspekty uzależnień - str. 10
5. Pedagogika ogólna - podstawowe pojęcia - str. 17
6. Struktura procesu wychowania - str. 20
7. Środowisko wychowawcze (rodzina, jej funkcje, postawy rodzicielskie) - str. 23
8. Antypedagogika - str. 27
9. Progresywizm pedagogiczny - str. 27

10. Miejsce w systemie nauk, zadania pedagogiki - str. 28

11. Pseudowychowanie, czarna pedagogika - str. 29

12. Pedagogika filozoficzno – normatywna. - str. 30

13. Pedagogika społeczno – personalistyczna - str. 32

14. Metateoria - str. 34

15. Prądy ideologii wychowania - str. 35

16. Teorie psychologiczne - str. 36

17. Epistemologiczne składniki ideologii wychowania - str. 38

18. Stanowiska wobec wartości - współczesne kierunki pedagogiczne

      - str. 38

19. Strategie definiowania celów wychowania - str. 39

20. Pedagogika negatywna - str. 40

21. Strategie definiowania celów wychowania - str.40

Pedagogika ogólna:

Pedagogika to należąca do nauk społecznych, nauka o wychowaniu. Jej polska nazwa pochodzi od greckiego (paidagogos - niewolnik towarzyszący dziecku w szkole; dosł. "prowadzący dziecko"). Początkowo termin obejmował opiekę, nauczanie i wychowanie dzieci, z czasem pedagogami zaczęto nazywać osoby zajmujące się wychowaniem zarówno praktycznym jak i teoretycznym. Zajmuje się ona formułowaniem teorii, celów, treści, metod, środków i form procesu wychowania, a także stanowi zasób wiedzy praktycznej na ten tema

1. Pojęcie pedagogiki, subdyscypliny, działy

Pedagogika - jest nauką zarówno praktyczną (wywodzi się z praktyki), jak i teoretyczną (bo teoria pomaga rozwiązywać konkretne problemy praktyczne)

Pedagogika - od greckiego paidagogos– niewolnik prowadzący chłopców za rękę do szkoły.

 Początkowo nauka o wychowaniu, nauczaniu dzieci. Termin oznacza naukę o wychowaniu i kształceniu jednostki ludzkiej przez cały okres jej życiowej aktywności w zależności od tego jaką jednostką wyodrębnioną jest subdyscyplina.

Nauki współpracujące z pedagogiką:

·         Biologiczno - medyczne - zajmują się wyjaśnieniem prawidłowości zachodzących w organizmie ludzkim, opisywaniem procesów medycznych jakim ten organizm podlega, określeniem tego co jest normą zdrowia a co chorobą.

·         Historyczne – wydarzenia na przestrzeni dziejów, zmieniające losy państw

·         Filozoficzne – pytanie: Kim jest człowiek? Jakie procesy w nim zachodzą?

·         Psychologiczne - przedstawiające badania nad osobowością ludzką, co w osobowości się dzieje, a także czynniki warunkujące strukturę osobowości, temperamentu, zdolność motywacji itp.

·         Polityczne - zajmują się procesem polityki na świecie i w danym państwie oraz przewidywaniem następstw tych procesów.

·         Ekonomiczne - zajmują się badaniem sytuacji uwarunkowanej materialnie w danych krajach.

·         Nauki o kulturze – zajmują się określaniem wartości i norm obowiązujących w danym środowisku kulturowym i opisanie tego w jaki sposób wartości i normy ulegają zmianie w zależności od historii, uwarunkowań geograficznych, społecznych itp.

Działy współczesnej pedagogiki:

Społeczna:

·         Jest nauką, która zajmuje się środowiskowymi uwarunkowaniami, procesami oraz wpływem człowieka na zmianę i przeobrażanie tych procesów.

·         Zakłada, że człowiek jest istotą aktywną zmieniającą swoje środowisko.

·         Subdyscyplina ta wyrosła z socjologii wychowania.

·         Stworzona pod koniec lat 30 XX wieku. przez Helenę Radlińską.

·         Współczesny zakres badań: badanie człowieka we wszystkich fazach jego życia, bada wpływ instytucji, środowiska socjalizacyjnego i wychowawczego, czyli inaczej rodziny, szkoły, instytucji edukacyjnych, domu kultury a także wpływ np. środków masowego przekazu (mass media).

·         Trzy nurty: praca socjalna, praca kulturalna, opieka i wychowanie.

·         Przedstawiciele: Aleksander Kamiński, Ryszard Wroczyński, Andrzej Radziewicz, Irena Lepalczyk, Edmund Trępała, Tadeusz Pilch, Stanisław Kawula.

Opiekuńcza:

·         Zajmuje się opieką i wychowaniem osób, które nie są z stanie samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb.

·         Wyrosła z pedagogiki i medycyny.

·         Twórca: Czesław Babicki, Albin Kelm, Janusz Korczak.

Kultury:

·         Jest subdyscypliną, która zajmuje się wpływem wartości i norm kulturowych na zachowanie jednostki ludzkiej.

·         Badania: kultura ludowa, duchowa, masowa.

·         Zajmuje się analizą treści przekazu i jego wpływu na osobowość ludzką.

·         Wyrosła z filozofii Hegla, koncepcji Dicleia, pedagogiki, socjologii kultury, antropologii kultury.

·         Przedstawiciele: Bogusław Nawroczyński, Bogusław Suchodolski, Sergiusz Hesen, Zbyszko Melosik.

Wczesnoszkolna:

·         Jest subdyscypliną zajmującą się procesem uczenia się i nauczania dzieci w klasach tzw. zerowych i w klasach I-III.

·         Zadania: opracowanie ogólnych teorii i planów pracy dydaktycznej, opracowanie koncepcji programowych, analiza treści szkolnych.

·         Wyrosła z dydaktyki, psychologii rozwojowej.

·         Przedstawiciele: Lucyna Jeleńska, Ryszard Więckowski, Tadeusz Wróbel.

Specjalna:

·         Zajmuje się zagadnieniami związanymi z opieką, wychowaniem i kształceniem osób wykazujących pewnego rodzaju niepełnosprawność.

·         Dzieli się na:

·         oligofrenopedagogika – zajmująca się osobami niepełnosprawnymi umysłowo

·         tyflopedagogika - zajmuje się nauczaniem i wychowaniem jednostek niewidomych

·         surdopedagogika – zajmuje się nauczaniem i wychowaniem jednostek z wadami słuchu i zaburzeniami mowy wynikającymi z wad słuchu

·         pedagogika przewlekle chorych i kalekich

·         resocjalizacja

·         Wyrosła z medycyny i pedagogiki.

·         Za twórcę uważa się: Marię Grzegorzewską.

·         Przedstawiciele: Otto Lipkowski, Teresa Doroszewski, Aleksander Hulek, Czesław Kosakowski.

Resocjalizacyjna:

·         Zajmuje się opieką, wychowaniem, kształceniem jednostek o tak zwanej zaburzonej socjalizacji, czyli wykazujących objawy niedostosowania społecznego. Składa się z: aksjologii wychowania resocjalizującego (ukazują sens resocjalizacji na bazie wartości i celów ogólnospołecznych)

·         teorii wychowania resocjalizacyjnego (formułuje twierdzenia o zależnościach zachodzących pomiędzy faktami wychowawczymi)

·         metodyki oddziaływań (resocjalizacja obejmuje wiedzę i umiejętności dotyczące bezpośredniej pracy z podopiecznym).

·         Wyrosła z pedagogiki specjalnej, medycyny sądowej i kryminologii.

·         Przedstawiciele: Czesław Czapów, Stanisław Jeglewski, Jan Konopnicki, Otto Lipkowski, Jarosław Pytka.

Pedeutologia:

·         Zajmuje się analizą zagadnień związanych z zawodem nauczyciela, doborem kandydatów do zawodu nauczyciela, zagadnieniami kształcenia i samokształcenia nauczycieli oraz przemianami zachodzącymi w relacji nauczyciel - uczeń.

·         Badania prowadzi się nad osobowością nauczyciela, poziomem i zakresem jego wykształcenia, warunkami i efektywnością jego pracy.

·         Przedstawiciele: Grzegorz Piramowicz, Jan Władysław Dawid, Stefan Szuman, Stanisław Dobrowolski, Z. Mysłakowski, Kreutz, S. Baley.

Andragogika:

·         Jest to dyscyplina zajmująca się badaniem warunków edukacji i samokształcenia osób dorosłych (od 21 roku życia) normy UNESCO.

·         Działy:

·         andragogika ogólna – zajmuje się kierunkami i doktrynami pedagogicznymi w zakresie kształcenia dorosłych.

·         teoria wychowania dorosłych

·         teoria nauczania dorosłych

·         teoria porównawcza – porównuje historię systemu edukacji dorosłych

·         Wyrosła z pedagogiki społecznej.

·         Przedstawiciele: Aleksander Kamiński i Lucjan Turos.

Gerontologia:

·         Dyscyplina pedagogiczna zajmująca się badaniem możliwości i uwarunkowań edukacji, uwarunkowań pomocy i organizacji czasu wolnego osobie starszej(osoba po 65 roku życia) Działy:

·         gerontologia ogólna

·         teoria wychowania starszych teoria nauczania starszych

·         teoria porównawcza

·         Wyrosła z pedagogiki społecznej.

·         Przedstawiciele: Aleksander Komiński, Barbara Tryfan, Kinga Wiśniewska-Groszkowska, Jan Wołoszyn.

Promocji zdrowia:

·         Początek lata 90-e.

·         Wyrosła z dyscyplin: społecznej, specjalnej i kulturowej.

·         Zajmuje się zagadnieniami profilaktyki, terapii konstruktywnej oraz czasu wolnego, dialektyki. Przedstawiciel: Ewa Syrek.

2. Metodologia

Modele badań:

·         Jakościowe – specyfiką tych badań jest bezpośredni kontakt badanego z badaczem. Koncentrują się one na subiektywnych przeżyciach badanego. Badany traktowany jest tu jako współuczestnik procesu badawczego. Mogący swobodnie interpretować swoje przeżycia i doświadczenia. Czas takiego badania uzależniony jest od potrzeb tematu i wynosi od kilku do kilkudziesięciu godzin. 

·         Ilościowe - model ten nazywany scjentystycznym. Badania te nie wymagają obecności dużej populacji badawczej trwają kilkanaście minut nie wymagają także bezpośredniego kontaktu badacza z badanym. Badany nie ma wpływu na interpretacje rzeczywistości bo jako osoba upoważniona do tego występuje wyłącznie badacz. Badania takie poddawane są analizie matematycznej i statystycznej, obliczane za pomocą specjalnych wzorów.

 Model eklektyczny czyli triangulacyjny - model ten łączy w sobie badania ilościowe, które stanowią jego podstawę jak i badania jakościowe które stanowią jego dopełnienie. Wymaga mniejszej populacji badawczej niż model ilościowy, również statystycznego opracowania danych jak i analizowania przeżyć osób badanych.