prawo_karne.pdf

Co powiniene ś wiedzie ć

o prawie karnym?

Tomasz St ę pie ń

Gdynia, październik 2007

SPIS TRE Ś CI

Wstęp.............................................................................................................................. 3

Pojęcie prawa karnego................................................................................................... 4

Główne źródła uregulowań polskiego prawa karnego................................................... 6

Słowniczek pojęć prawa karnego................................................................................... 8

Uprawnienia i obowiązki pokrzywdzonego w postępowaniu karnym........................... 38

Uprawnienia i obowiązki podejrzanego w postępowaniu karnym................................. 42

Zawiadomienie o popełnieniu / podejrzeniu popełnienia przestępstwa......................... 44

Wzór zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa oraz wniosek o ściganie.................. 50

Instytucja przedawnienia karalności przestępstwa......................................................... 52

Instytucja skazania oskarŜonego bez przeprowadzenia rozprawy................................. 58

Wzór pisma podejrzanego do prokuratora o wystąpienie z wnioskiem o skazanie

bez przeprowadzenia rozprawy......................................................................................

Gdzie moŜna szukać informacji o prawie, w tym o prawie karnym?............................ 64

WST Ę P

W dzisiejszym świecie pełnym przemocy i brutalności wiedza na temat prawa karnego

jest szczególnie przydatna. KaŜdy człowiek Ŝyjący w konkretnym społeczeństwie musi się

liczyć z działaniem dwojakiego rodzaju tendencji normatywnych. Z jednej strony naraŜony

jest on na represje, jakie mogą go spotkać ze strony społeczeństwa reprezentowanego przez

aparat państwowy – wystarczy, aby interes społeczeństwa został w bezprawny sposób

zagroŜony bądź naruszony. Najbardziej trafnym tego przykładem jest regulacja prawa

karnego, która za konieczny wymóg ukarania za przestępstwo uwaŜa czyny charakteryzujące

się przymiotem społecznej szkodliwości. Z kolei z drugiej strony kaŜdy z nas musi być

świadomy swoich praw, gdy nasz indywidualny interes zostanie naruszony, a więc gdy

staniemy się ofiarami przestępstwa, gdy staniemy się pokrzywdzonymi.

Z koniecznością przestrzegania prawa ściśle wiąŜe się poziom świadomości prawnej

społeczeństwa. Dlatego teŜ zachęcam do przeczytania niniejszego opracowania i zapoznania

się z elementarną wiedzą na temat prawa karnego.

POJ Ę CIE PRAWA KARNEGO

Prawo karne dzielimy na:

1) prawo karne materialne,

2) prawo karne procesowe,

3) prawo karne wykonawcze.

Prawo karne materialne jest dziedziną prawa normującą czyny będące przestępstwami, kary

groŜące za popełnienie przestępstw, środki karne oraz środki zabezpieczające stosowane

w związku z naruszeniem prawa karnego, a takŜe zasady odpowiedzialności karnej.

Prawo karne procesowe jest dziedziną prawa normującą reguły postępowania organów

państwowych w procesie karnym, a takŜe uprawnienia i obowiązki osób uczestniczących

w procesie karnym. Prawo karne procesowe określa zatem działalność organów państwowych

(przede wszystkim Prokuratury i Policji), która ma zmierzać do ustalenia czy i przez kogo

zostało popełnione przestępstwo oraz do osądzenia sprawcy przestępstwa.

Prawo karne wykonawcze zwane takŜe prawem penitencjarnym jest dziedziną prawa

normującą tryb wykonywania kar orzeczonych za przestępstwo, jak równieŜ uprawnienia

skazanych.

Prawo

karne

wykonawcze

(prawo

penitencjarne)

normuje

takŜe

zasady

wykonywania kary pozbawienia wolności.

W ramach prawa karnego moŜna wyróŜnić pewne jego części charakteryzujące się

odmiennością przedmiotu i sposobu regulacji. Są to:

1) prawo karne skarbowe,

2) prawo karne wojskowe,

3) postępowanie w sprawach nieletnich.

Prawo karne skarbowe jest dziedziną prawa karnego normującą problematykę związaną

z odpowiedzialnością za przestępstwa i wykroczenia skarbowe, tzn. czyny zabronione, które

naruszają interesy Skarbu Państwa w zakresie m.in. podatków i ceł, a takŜe tryb postępowania

w tych sprawach.

Prawo karne wojskowe jest dziedziną prawa karnego normującą problematykę związaną

z tzw. przestępstwami wojskowymi, tj. takimi, które popełnione zostały przez Ŝołnierzy

(zawodowych i niezawodowych) oraz odpowiednio innych pracowników wojska.

Przestępstwa wojskowe, zasady odpowiedzialności Ŝołnierzy, a takŜe sposób postępowania

w razie popełnienia takich przestępstw charakteryzują się pewnymi odmiennościami, gdyŜ

łączą się one z obowiązkiem pełnienia słuŜby wojskowej i dyscypliną wojskową, chociaŜ

przepisy szczególne mogą regulować tę kwestię takŜe do odpowiedzialności pracowników

cywilnych wojska i innych osób za czyny popełnione na terenie wojskowym.

Post ę powanie w sprawach nieletnich jest dziedziną prawa karnego normującą problematykę

związaną

czynami

karalnymi

popełnionymi

przez

osoby

nieletnie.

Odmiennością

w stosunku do prawa karnego sensu stricto jest to, Ŝe za czyny karalne zabronione przez

ustawy (np. przez Kodeks karny) nie stosuje się kar, lecz środki wychowawcze i poprawcze.

Z prawem karnym blisko spokrewnione jest takŜe prawo o wykroczeniach , które normuje

problematykę związaną z czynami będącymi wykroczeniami. Prawo o wykroczeniach

reguluje czyny będące wykroczeniami, kary za nie groŜące oraz zasady odpowiedzialności

za wykroczenia. Główną róŜnicą między prawem karnym a prawem o wykroczeniach jest to,

Ŝe

prawo

wykroczeniach

nie

nazywa

odpowiedzialności

wykroczenia

odpowiedzialnością

karną,

waga

czynów

będących

wykroczeniami

jest

mniejsza

niŜ w przypadku przestępstw.

Osoba popełniaj ą ca wykroczenie:

nie popełnia przestępstwa, lecz wykroczenie,

w postępowaniu nie występuje jako oskarŜony, lecz jako obwiniony,

nie kieruje się przeciwko niej aktu oskarŜenia, lecz wniosek o ukaranie,

po wydaniu wyroku nie figuruje w rejestrze skazanych.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: