Pasożyty
występowanie
budowa
rozwój
choroba
wykrywanie
Trichomonas vaginalis
Kosmopolityczny wiciowiec,trofozoit w narządach płciowych i moczowych,
Trofozoit owalny,okrągły,wrzecionowaty, jądro owalne lub wrzecionowate, chromatyna=grube grudki,układ organelli= kariomastigont= jądro kom +5wici, błona falująca- włókno dodatkowe i pręcik podstawowy, aksostyl- główka i rulon, kompleks parabazalny typu Janickiego, beztlenowiec
Podział podłużny od kinetosomów, wici i jądra,zarażenie przez stosunek, u kobiet w pochwie, macicy, cewka moczowa, u mężczyzn- napletek, żołądź, cewka moczowa, gruczoł krokowy
Rzęsistkowica- trichomonosis, związek zarażenia z hormonami płciowymi, zmiany ilości rzęsistka w cyklu miesiączkowym, rzęsistkowca ostra kobiety: upławy, świąd, zaczerwienienie ścian pochwy, czerwone plamki w pochwie, treść pochwowa- żółta, pienista, obfita, bóle w cewce moczowej, przewlekła rzęsistkowica pochwy-upławy nasilone przed i po krwawieniu, ostra rzęsistkowica mężczyzn- zapalenie napletka i żołędzi, cewki moczowej, częstomocz, wydzielina obfita, ropna, śluzowa, mętna, ostre zapalenie gruczołu krokowego, wysoka temp, dreszcze, bóle w kroczu, podbrzuszu i odbytnicy, u dzieci- inwazja okołoporodowa o przebiegu ostrym, nadżerki, obrzęk i zaczerwienienie ujścia cewki moczowej, ropomocz
Hodowla na podłożach sztucznych, rozmazy uzyskane metodą Giemsy, badać treść szyjki macicy 3 dni przed lub po miesiączce, treść spod napletka i cewki moczowej u mężczyzn
Trichomonas tenax
Kosmopolityczny wiciowiec występujący w postaci trofozoitu w jamie ustnej
Trofozoit owalny, okrągły lub gruszkowaty, na biegunie przednim kinetosomy, aksostyl poza pellikulę wystaje jako kolec, ma nibynóżki, cytoplazma piankowata zawiera ziarnistości chromatynowe
Nie tworzy cyst, transmisja człowiek- człowiek
Rzęsistkowica jamy ustnej, suchość, pieczenie, zaburzenia smaku, bóle przy połykaniu, kieszonki patologiczne, zapalenie języka, ogniska zapalne w błonie jamy ustnej, występuje w : zatoki przynosowe, migdałki, treść oskrzeli, ropnie płuc
W preparatach bezpośrednich z zeskrobin błony śluzowej policzka, dziąseł lub przestrzeni międzyzębowych- oceniane w mikroskopie fazowo- kontrastowym, wykrywanie w hodowli- najłatwiejsze
Gardia lamblia
Kosmopolityczny wiciowiec występujący w postaci trofozoitu i cysty w jelicie cienkim człowieka
Trofozoit dwubocznie symetryczny, gruszkowaty, zaokrąglony, ma 4 pary wici- środkowa, grzbietowa, boczna, tylna, ma krążek czepny- zawiera białka gardiny, cysta owalna z 2-4 jądrami, aksonemami, zawiązkami wici, twory sierpowate
Podział podłużny od krążka czepnego, kinetosomów i jąder, zarażenie przez jamę ustną postacią cysty, w dwunastnicy uwalniają się 2 trofozoity – dzielą się po przyczepieniu do błony śluzowej jelita, człowiek może zarazić się szczepami od zwierząt, wrota zarażenia to jama ustna, droga zakażenia- pokarmowa, stosunki płciowe
Gardioza- gardiosis- I- wymioty, biegunki; w postaci przewlekłej biegunki i zaparcia; brak łaknienia, bóle w nadbrzuszu, odbijanie, zgaga, nudności, bóle głowy, szybkie męczenie, stany podgorączkowe, zmiany typu alergicznego, zarażenie doprowadza do zmniejszenia masy ciała, zaniku mięśni, nadmierna senność, zaburzenia trawienia tłuszczu i węglowodanów, upośledzone wchłanianie wit. A i B12, zaburzenia w wydzielaniu hormonów przez ukł. APUD, zniekształcenie i skrócenie kosmków jelitowych,poliferacja enterocytów do szczytu kosmków,nacieki komórkowe w obrębie blaszki właściwej, czasem bezobjawowo
Cysty lub trofozoit z treści dwunastnicy w czasie endoskopii, preparaty z kału
Trypansoma brucei gambiense
Wiciowiec pasożytujący w postaci trypomastigota we krwi, chłonce i płynie mózgowo- rdzeniowym, rezerwuar to muchy tse- tse, Afryka
Trypomastigota- wrzecionowata, w osoczu- krótkie, szerokie, krótka wić, wić tworzy błonę falującą, jądro duże i owalne, duży kariosom, cytoplazma piankowata- liczne zarnistości ciałek zapasowych,
Podział podłużny od kinetosomu i jądra, zarażenie przez skórę postacią trypomastigota- dostaje się ze śliną much, najpierw osocze
potem płyn mózgowo- rdzeniowy, w przewodzie pokarmowym owada pierwotniak wnika do przestrzeni między błonami, dzieli się i przechodzi w epimastigota, podziały, wędruje przez przełyk i gardziel do gruczołów ślinowych muchy i wytwarza formę inwazyjną- metacykliczną-
Śpiączka afrykańska- w miejscu wniknięcia- grudkowaty odczyn zapalny, może powstać wrzód- na dnie postacie trypomastigota, I- pierwotniaki w osoczu i krwi- dreszcze, wysoka temp, nudności, brak apetytu, bóle głowy i stawów, zapalenia mięśnia sercowego, powiększa się śledziona, wątroba i węzły chłonne, niedokrwistość, zapalenie kłębuszkowe nerek, zaburzenia miesiączkowania, obrzęki twarzy, dłoni i stóp, świąd skóry, II-OUN- zaburzenia psychiczne, okresy pobudzenia ale także apatii, zmiany- płaty czołowe, most i pień mózgu, zmiany zapalne- zwoje międzykręgowe, możliwe przejście przez łożysko do płodu
We krwi, biopsja węzłów chłonnych, preparaty z osadu płynu mózgowo- rdzeniowego
Entamoeba gingivalis
Kosmopolityczny pełzak w postaci trofozoitu w jamie ustnej
Trofozoit- zmienny kształt, otoczony błoną plazmatyczną, nibynóżki, liczne wodniczki, jądro duże z kariosomem położonym centralnie
Transmisja człowiek- człowiek w czasie pocałunku lub wspólnie używane naczynia, możliwe- drogą płciową, umiejscowiony na brzegach dziąseł
Zmiany błony śluzowej, zapalenie zatok przynosowych, lub migdałków
Zeskrobiny oglądane pod mikroskopem fazowo- kontrastowym
Entamoeba histolytica
Kosmopolityczny pełzak w postaci trofozoitu i cysty w jelicie grubym
Trofozoit- zmienny kształt, otoczony błoną komórkową, nibynóżki, endoplazma piankowata, w centrum- mały kariosom, wydziela enzymy proteolityczne, cysta- 1-4 jądra, kariosom w centrum, delikatna błona jądrowa, wodniczka jodofilna, nie ma mitochondriów
Zarażenie przez jamę ustną postacią cysty- w jelicie przekształcenie w trofozoit i on dzieli się na 8 potomnych, liczne trofozoity- cześć w postacie cysty i jest wydalana z kałem, trofozoity mogą wnikać do błony podśluzowej jelita grubego, wykazują podział prosty, człowiek wydala cysty z kałem
Pełzakowica jelitową - amoebosis- lub pozajelitową wieloogniskową, wystąpienie objawów gdy trofozoit wnika do warstwy mięśniowej jelita, - grudki z żółtym środkiem- owrzodzenia z martwiczym dnem- butelkowaty kształt- towarzyszą krwinkotoki, ostra pełzakowica jelitowa- biegunka z dużą ilością śluzu, nudności, wzdęcia, bóle głowy,parcie na stolec,uczucie rozbicia, śmierć z powodu ostrej niewydolności krążenia lub przebiciu owrzodzenia do otrzewnej,przewlekła pełzakowica jelitowa- wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zwężenie światła jelita, blizny ściągające, pełzakowe zapalenie wątroby- dreszcze, zlewne poty, bóle w podżebrzu prawym, wątroba powiększona, pełzakowy ropień wątroby-ból nasilający się przy oddychaniu, utrata łaknienia, wątroba powiększona i bolesna, leukocytoza, ściany ropnia- nierówne, miękkie, w treści ropnia antygen lub DNA, ropnie w prawym płucu, śledzionie, mózgu, skórze powłok brzusznych, postacie pozajelitowe- wątrobowa, płucno- opłucnowa, mózgowa
Rozmaz kału- trofozoity i cysty, analiza PCR, analiza treści ropni, zmiana guzowata jelita na zdjęciach rentgenowskich
Acanthamoeba castellani
Kosmopolityczny pełzak w postaci trofozoitu i cysty powoduje śmiertelną inwazję płuc i ośrodkowego układu nerwowego, wykrywany w próbkach powietrza dużych miast
Trofozoit- wolno się porusza, przypomina ślimaka z rodzaju Limax, ektoplazma oddzielona od endoplazmy, płatowate nibynóżki, akantopodia, liczne wodniczki pokarmowe, wodniczka tętniąca, jądro okrągłe, cysta- okrągła, otoczka zewnętrzna pofałdowana
Zarażenie postacią trofozoitu bub cysty przez jamę nosową, dostają się do płuc lub OUN, a z krwią do rożnych narządów, wrota inwazji- jama ustna, nosowa, uszkodzona rogówka i skóra
Akantameboza- acanthamoebosis- w postaci przewlekłego ziarniakowego zapalenia mózgu, nagle silnym bólem szyi i głowy, objawy podrażnienia opon mózgowych, drgawki, zaburzenia psychiczne, smaku i węchu, w zarażeniach postacią cysty może dojść do zapalenia płuc, zmiany w uchu zewnętrznym, skórze, tkance podskórnej, kostnej, rogówce, może towarzyszyć cukrzycy, czasem martwicze zapalenie tętnic
Cechy płynu m-r- barwa szarawożółta, jałowość bakterio- i mikologiczna,
zeskrobiny z rogówki
Negleria fowleri
Kosmopolityczny pierwotniak w postaci 2 trofozoitów- pełzakowaty i wiciowaty- i cysty w wodach słodkich, wilgotnych glebach i powietrzu
Trofozoit pełzakowaty- kształt zmienny, wydziela substancję śluzową, nibynóżki, jądro okrągłe, trofozoit wiciowaty- przekształca się z pełzakowatego, wytwarza wici, kształt gruszkowaty bub owalny, nie ma zdolności podziału, cysta- okrągła, pojedyncza otoczka,
Zarażenie postacią trofozoitu i cysty przez jamę nosowo- gardłową, przez kość sitową, wzdłuż nerwów wzrokowych do OUN, zarażenie w środowisku wodnym
Neglerioza- naegleriosis- ostre pierwotne pełzakowe zapalenie mózgu i opon mózgowych, objawy po 7 dniach, bóle głowy, temp, brak łaknienia, nudności, wymioty, nadmierna senność, pobudzenie, niepokój, halucynacje, porażenie VII, zbaczanie języka, zaburznie zmysłów powonienia i smaku, śmierć po 72h
Preparaty bezpośrednie, płyn m-r- żółtobiały, szarawy, podbarwiony krwią, jałowy
Plasmodium vivax
Pierwotniak pasożytujący w wątrobie- hepatocyty, krwinkach czerwonych komórkach siateczki i śródbłonkowych, między 60 stopni N a 30 stopni S
W krwince czerwonej- postać pierścienia i schizonta, merozoity oraz progamety, schizont dojrzały- pełzakowaty kształt, zarażone krwinki ulegają powiększeniu i odbarwieniu
Występuje przemiana pokoleń: pokolenie bezpłciowe[schizogonia] w ustroju człowieka a płciowe[sporogonia] w samicy komara widliszka, komar przez skórę wprowadza sporozoity, które z krwią dostają się do hepatocytów i makrofagów- dalszy rozwój, postacie pierścienia, schizonta właściwego, rozpadają się na merozoity, które dalej zarażają także erytrocyty- schizogonia krwinkowa, część przekształca się w hipnozoity w wątrobie, część merozoitów przekształca się w progamety, muszą one być pobrane z krwią przez komara- sporogonia- w przewodzie komara tworzą się mikrogametocyty, powstaje ruchliwa ookineta, otacza się grubą błoną i tworzy oocystę- potem sporocystę- po jej pęknięciu sporozoity dostają się do gruczołów ślinowych
Zimnica- malaria- trzeciaczka, nagły początek, objawy przypominają grypę, bóle głowy, mięśni, stawów, zaburzenia oddychania, bóle w klatce piersiowej, typowy napad to trzy okresy: I- uczucie zimna, dreszcze II- gwałtowny wzrost temp, zaburzenia świadomości, suchość skóry III- ustępowanie objawów, zlewne poty, sen, w trakcie napadów- opryszczka wargowa, napady co 48h, powiększenie wątroby i śledziony, niedokrwistość, leukopenia, eozynofilia, trombocytopenia, żółtaczka hemolityczna, po kilku tygodniach- zimnica utajona, powikłania- śpiączka, nagły zgon, zajęcie mózgu, pęknięcie śledziony, zespół rozsianej narządowej rozsianej martwicy, zarodźce przechodzą przez łożysko od matki do płodu
Szczyt napadu- postacie pierścienia, potem postacie schizonta, preparaty grubej kropli krwi, biopsja narządów
Plasmodium falciparum
Pierwotniak pasożytujący w wątrobie- hepatocyty, krwinkach czerwonych komórkach siateczki i śródbłonkowych,
Nie tworzy hipnozoitów, postacie pierścienia mniejsze niż Plasmodium vivax, gametocyty przypominają sierp,
Charakterystyczne zarażenie mnogie, schizont- zatrzymuje się w naczyniach włosowatych OUN, w wątrobie , śledzionie i szpiku kostnym, płytki krwi hamują wzrost i dojrzewanie P. Falciparum,
Zimnica podzwrotnikowa- napady co 36- 48h, postać mózgowa, biegunkowa i krwotoczna, zaburzenia świadomości, przyczyny śpiączki- zatory naczyń krwionośnych, hipoglikemia, zaburzenia metabolizmu, u dzieci powikłania mózgowe, zmiany degeneracyjne neuronów, niedotlenienie narządów wewnętrznych, w fazie przewlekłej rozrost tkanki łącznej, u kobiet w ciąży uszkodzenia łożyska
Preparaty grubej kropli krwi
Toxoplasma gondii
Kosmopolityczny pierwotniak, wewnątrzkomórkowo w różnych tkankach człowieka
Tachyzoity i bradyzoity kształtu łukowatego, sierpowatego lub owalnego
Schizogonia u u ptaków i ssaków wytwarzane są trofozoity, w czasie sporogoniii- kotowate- wydalane oocysty zawierające sporozoity, toksoplazma rozwija się bepłciowo w komórkach narządów i monocytach przez wytwarzane w trofozoicie 2 komórki siostrzane, szybki rozwój tachyzoitów, tworzą się pseudocysty, sporogonia- w kom nabłonkowych błony śluzowej jelita cienkiego kota, postacie inwazyjne dla kota- tachyzoity, bradyzoity, sporozoity, schizont dzieli się na merozoity, część merozoitów w gametocyty- gamety, zygota- oocysta[2 sporoblasty, 4 sporozoity]- inwazyjne dla człowieka, wrota inwazji do czlowieka- jama ustna- bradyzoity w cystach lub tachyzoity w pseudocystach, dostają się do OUN, rdzenia kręgowego, gałki ocznej, mięśni, matka -płód gdy zarażenie nastąpiło tachyzoitami
Toksoplazmoza- antropozoonoza, wrodzona- matka- płód, najczęstsze postacie- węzłowa, uogólniona, gałki ocznej, węzłowa- powiększenia węzłów chłonnych, bóle brzucha, mięśniowe, męczenie się, osłabienie, bóle głowy, zapalenie gardła, uogólniona- wysypka plamisto- grudkowa, zapalenie płuc, mięśnia sercowego, wątroby, gałki ocznej- zaburzenia widzenia, mroczki przed oczami, ból, światłowstręt, nadmierne łzawienie, ogniska martwicowe, zakażenie płodu-wzrasta wraz z trwaniem ciąży a ryzyko obumarcia płodu zmniejsza się
Preparaty mikroskopowe. Preparaty z wód płodowych, płynu m-r, biopsja węzłów chłonnych, wątroby, śledziony, badania serologiczne
Balantidium coli
Kosmopolityczny orzęsek w postaci trofozoitu i cysty w przewodzie pokarmowym człowieka
Trofozoit- asymetrycznie owalny lub okrągły, zaostrzony biegun, pokryty rzęskami, aparat jądrowy, cytostom, wodniczki pokarmowe, cysta- okrągła, dwuwarstwowa otoczka
zarażenie postacią cysty przez jamę ustną, w końcowym odcinku jelita cienkiego uwalnia się trofozoit, Trofozoit rozmnaża się przez podział poprzeczny
Balantidioza- owrzodzenia jelita zwłaszcza w okolicy wyrostka robaczkowego, biegunka, bóle spastyczne brzucha, nudności wymioty, brak łaknienia, bóle głowy, bezsenność, chudnięcie, niedokrwistość, czasem inwazja do otrzewnej i dróg moczowych lub pochwy
Ze świerzego kału- trofozoity poruszające się ruchem kolistym, badanie retroskopowe- popranie materiału na posiew
Robaki płaskie- przywry
Fasciola hepatica
Motylica wątrobowa, kosmopolityczna przywra w wątrobie i drogach żółciowych człowieka
Postać dojrzała...
medicine