48-49.doc

48. Gorączka Q

·         Gorączka Q – jest to ostra choroba gorączkowa, zoonoza, wywołana przez Coxiella burnetii.

·         Epidemiologia
Choroba występuje na całym świecie, a jej rezerwuar stanowią domowe zwierzęta kopytne, psy, koty oraz kleszcze i inne stawonogi. C. burnetii jest wydalana z moczem, odchodami, mlekiem oraz wodami płodowymi zakażonych zwierząt. Może być czynnikiem bioterrorystycznym (jest niewrażliwa na czynniki środowiskowe). Do zakażenia człowieka dochodzi najczęściej drogą wziewna (rolnicy, weterynarze, rzeźnicy, pracownicy mleczarni i laboratoriów), możliwe jest także zakażenie po kontakcie z rodzącym zwierzęciem lub zainfekowanym kleszczem. Istnieje możliwość zakażenia człowieka od człowieka np. ginekolog od zainfekowanej rodzącej lub drogą wertykalną.

·         Objawy zakażenia

Ø       ostra infekcja
Obraz jest niecharakterystyczny. Występują objawy infekcji grypopodobnej, izolowanej gorączki, atypowego zapalenia płuc, wysypki grudkowo-plamistej oraz pericarditis, miocarditis, meningoencefalitis. Dodatkowo w badaniu przedmiotowym można wykazać sztywność karku.

Ø       przewlekła infekcja
Może wystąpić w wiele miesięcy a nawet lat po ostrej infekcji. W 60-70% przypadków występuje zapalenie wsierdzia, które rozwija się niemal wyłącznie u osób ze współistniejącym uszkodzeniem zastawek i chorych w immunosupresji. Objawy to palce pałeczkowate, hepatosplenomegalia, incydenty zatorowe. Inne rzadsze postacie przewlekłego zakażenia to gorączka o nieustalonej przyczynie, zapalenie kości i stawów oraz przewlekle zapalenie wątroby.

Ø       Przechorowanie gorączki Q bywa łączone z zespołem przewlekłego zmęczenia. Zakażenie w czasie ciąży może prowadzić do porodu przedwczesnego poronienia lub śmierci noworodka.

·         Przebieg – Okres wylęgania wynosi około 14 dni, a 50% zakażeń przebiega bezobjawowo.

·         Diagnostyka
Najczęściej wykonywane są testy serologiczne służące do potwierdzenia etiologii choroby. Ostre zakażenie charakteryzuje się obecnością przeciwciał wobec antygenów II fazy, natomiast zakażenie przewlekle przeciwko antygenom I fazy. Odczyn Weil-Felixa wypada ujemnie.

·         W diagnostyce różnicowej bierzemy pod uwagę infekcje górnych dróg oddechowych łącznie z grypą brucellozą, legionellozą, mycoplasmą i chlamydią. Poza tym różnicujemy z WZW, bakteryjnym zapalenie wsierdzia, ZOMR oraz z chorobami przenoszonymi przez kleszcze.

·         Leczenie

Ø       Ostra infecja – doksycyklina 2x 0.1 g/d przez 14 dni lub do ustąpienia objawów zapalenia płuc. Kotrimoksazol jest wskazany u dzieci do 8 r. ż. oraz u kobiet ciężarnych. Stosowanie doksycykliny i chlorochiny (jedna podnosi skuteczność drugiej) przez rok po porodzie zapobiega nawrotom choroby.

Ø       W przypadku endocarditis zaleca się antybiotykoterapię do końca życia (doksycyklina z chydroksychlorochina).

Ø       W zapobieganiu u osób z grupy podwyższonego ryzyka stosuje się szczepionkę. Chronią one przed zakażeniem, ale powodują istotne działanie niepożądane, dlatego nie są powszechnie dostępne.

49. Gorączki krwotoczne

·         Gorączką krwotoczną nazywa się jedną z grupy chorób zakaźnych przebiegających z wysoką gorączką i krwawieniami, wywoływaną przez wirusy.

·         Występowanie:

Ø       najbardziej rozpowszechnione są w Afryce, Ameryce Południowej i Azji Południowo-Wschodniej

Ø       w Europie Środkowej śmiertelne zachorowania na choroby z tej grupy są niezwykle rzadkie i dochodzi do nich zwykle wskutek przywleczenia z obszarów endemicznych

·         Drogi szerzenia się i epidemiologia:

Ø       rezerwuar: zwierzęta – gryzonie, małpy (zoonozy)

Ø       przenoszenie:

ü       ukąszenia kleszczy i komarów

ü       kontakt z odchodami zwierząt (jak na przykład w przypadku gorączki Lassa)

ü       człowiek-człowiek – drogą kropelkową / kontakt z krwią, odchodami, potem lub wymiocinami, jeśli stężenie wirusa w tych płynach jest wysokie (co bardzo często ma miejsce w przypadku ciężko chorych)

Ø       okres wylęgania: około tygodnia, jednak może być bardzo różny od 2 do 21 dni przy gorączce krwotocznej Ebola

Ø       Szczególnym problemem są zakażenia wewnątrzszpitalne, głównie na skutek złych warunków sanitarnych w rejonach podwyższonego ryzyka, oraz wysokiej zakaźności chorych w ciężkim stanie. Problemem jest w tym przypadku również fakt, że dokładna diagnostyka gorączek krwotocznych jest bardzo skomplikowana i trudno dostępna, a w rejonach w których występują one endemicznie, pojawia się również bardzo dużo chorób o podobnej symptomatyce (gorączka, krwawienia), dlatego właściwa diagnoza jest stawiana najczęściej po wykluczeniu innych przyczyn.

·         Objawy i przebieg:

Ø       bardzo ciężki przebieg, zagrożenie życia

Ø       wysoka gorączka (> 38,5°C)

Ø       zaburzenia pracy wątroby i nerek

Ø       obrzęki, krwotoki wewnętrzne

Ø       liczne podbiegnięcia krwawe (wzrostu przepuszczalności ścian naczyń włosowatych)

Ø       krew w stolcu

Ø       hematurię

Ø       wstrząs

Ø       niewydolności krążenia

Ø       porażenia

·         Leczenie i profilakyka

Ø       brak skutecznej i specyficznej terapii; rybawiryna – najszersze i najbardziej obiecujące zastosowanie

Ø       leczenie objawowe

Ø       szczepionka przeciw żółtej febrze istnieje

Ø       najskuteczniejsza metoda walki z gorączkami krwotocznymi – unikanie ukąszeń owadów, przestrzeganie zasad higieny w rejonach endemicznych oraz kwarantanna osób, w stosunku do których istnieje podejrzenie zakażenia.

·         Klasyfikacja – ze względu na przynależność wirusów do poszczególnych rodzin:

Ø       Rodzina Flaviviridae

ü       żółta febra

ü       gorączka Denga

Ø       Rodzina Bunyaviridae

ü       gorączka doliny Rift

ü       gorączka Krym-Kongo

ü       gorączka krwotoczna Hanta

Ø       Rodzina Arenaviridae

ü       gorączka Lassa

Ø       Rodzina Filoviridae

ü       gorączka krwotoczna Ebola

ü       gorączka Marburg

·         Żółta febra –Infekcja może przebiegać pod różnymi postaciami klinicznymi – od łagodnych objawów do ciężkiej choroby, kończącej się śmiercią. Słowo „żółta” w nazwie pochodzi od żółtaczki towarzyszącej części zakażeń

Ø       wektor – komar

Ø       występuje w szerokim pasie okołorównikowym w 33 krajach Afryki i w 11 krajach Ameryki Południowej. W Afryce występują dwa typy wirusów – jeden w Afryce wschodniej, drugi w zachodniej.

Ø       Kraje, w których obowiązkowe jest szczepienie przeciwko żółtej febrze:

ü       Azja – Jemen, Kambodża

ü       Afryka – Benin, Burkina Faso, Etiopia, Ghana, Kamerun, Kongo, Liberia, Mali, Niger, Republika Środkowoafrykańska, Senegal, Togo, Wybrzeże Kości Słoniowej, Zair, Tanzania

ü       Ameryka Południowa – Gujana Francuska

Ø       Rokowani: Broszura WHO na temat żółtej febry zaktualizowana w 2001 podaje, że 15% pacjentów wchodzi w "fazę toksyczną" i połowa z nich umiera w ciągu 10-14 dni, a reszta zdrowieje.

·         Gorączka Denga – potencjalnie śmiertelna wirusowa choroba odzwierzęca występująca u ludzi i niektórych małp. Wywołują ją wirusy dengi z grupy Flaviviridae. Ma cechy gorączki krwotocznej.

Ø       Występuje w strefie subtropikalnej i tropikalnej. Przenoszą ją komary z gatunku Aedes aegypti. Leczy się ją objawowo.

Ø       Objawy:

ü       nagła gorączka

ü       silne bóle głowy i stawów

ü       szybki spadek liczby płytek krwi

ü       wysypka

ü       ból gałek ocznych

·         Gorączka doliny Rift – choroba zakaźna owiec, bydła i ludzi występująca w Afryce (włączając Madagaskar), Arabii Saudyjskiej i Jemenie, zaliczana do grupy gorączek krwotocznych. Choroba występuje endemicznie w Kenii, Malawi, Tanzanii i Zimbabwe.

Ø       Etiologia

ü       czynnikiem etiologicznym choroby jest RNA-wirus RVW należący do rodzaju ...