Dobry_pomysl_na_otoczenie_domu.pdf

budownictwo

Dawid Tamàs

zastanowić nad przebiegiem

ciągów komunikacyjnych,

dzięki którym unikniemy chodzenia na

skróty i niszczenia trawnika. Następnie

powinniśmy się zastanowić, z jakiego

materiału wykonamy nawierzchnię, aby

dopasować ją do naszego podłoża oraz

naturalnego otoczenia.

na otoczenie domu

Dobry pomysł

Nieodzownym elementem

każdego ogrodu są

ścieżki, alejki, placyki itp.

Starannie zaprojektowane

i wykonane, staną

się dekoracyjnym

uzupełnieniem otaczającej

roślinności i architektury

ogrodowej. Ponadto pełnią

też funkcję użytkową.

Zanim jednak przystąpimy

do prac wokół naszego

domu, powinniśmy

gruntownie rozplanować

rozmieszczenie

wszystkich elementów

samodzielnie lub zlecić

to doświadczonemu

architektowi krajobrazu.

Proste zasady projektowania

nawierzchni wokół naszego domu

Niestety nie mamy wpływu na narzucone

odgórnie ograniczenia podane w WZiZT

(warunkach zabudowy i zagospodarowa-

nia terenu) lub planie zagospodarowania

gminy, który zwykle zawiera opis usy-

tuowania budynku na naszej działce lub

wcześniej wytyczony przebieg dróg ko-

munikacyjnych na naszej posesji — dojścia

do budynku i dojazdu do garażu. Możemy

natomiast bez żadnych przeciwwskazań sa-

modzielnie ustalić przebieg wewnętrznych

dróg i ścieżek oraz ich wymiary.

Nawierzchnie funkcjonalne, które

umożliwiają wygodną komunikację, po-

winniśmy prowadzić najkrótszą drogą,

bez zbędnych zakrętów i załamań. Mi-

nimalna szerokość ścieżki w ogrodzie

powinna wynosić 60 cm. Jeżeli zapla-

nujemy ją na szerokość 120 cm, będą

mogły się na niej swobodnie minąć dwie

osoby. Jeśli ścieżka ma przecinać trawnik,

nie powinna być od niego dużo wyższa

— w przeciwnym wypadku będą prob-

lemy z jego koszeniem.

Szczególną uwagę powinniśmy zwrócić

na starannie zaprojektowanie podjazdu dla

samochodu. Podjazd powinien mieć szero-

kość przynajmniej 3 m i umożliwiać wjazd

bez wykonania dodatkowych manewrów.

Gdy na działce przewidujmy konieczność

wykonania skrętu przy wjeździe do garażu,

musimy wytyczyć drogę z małym zapasem

szerokości.

Bardzo istotne jest przeznaczenie

alejek, bowiem częstotliwość korzysta-

nia z wytyczonych szlaków ma również

wpływ na wybór materiału budulcowego.

Miejsca, gdzie częściej chodzimy lub pod-

jeżdżamy autem, czyli najbliższa okolica

domu, powinny być solidnie utwardzone

i wyrównane. Ścieżki prowadzące w głąb

ogrodu mogą być wykonane z zupełnie

innego budulca, niekoniecznie idealnie

równo ułożonego.

Ścieżki dekoracyjne możemy poprowa-

dzić dowolnie z pełną fantazją, zmieniając

ich kierunek, szerokość i rodzaj nawierzch-

ni. Unikajmy jednak ostrych i niewygod-

nych zakrętów, aby w przyszłości uniknąć

dept chodzenia „na skróty”.

Pamiętajmy też o uwzględnieniu na-

turalnego ukształtowania terenu. Przy

większej różnicy poziomów może się oka-

zać, że konieczne będzie wybudowanie

schodów, a skarpy wzdłuż drogi wymagać

będą zabezpieczenia przed osuwaniem się.

32 KREATOR – PROJEKTY • 4/2007

4/2007 • KREATOR – PROJEKTY

W pierwszej kolejności należy się

budownictwo

Pochylenie podjazdów nie powinno prze-

kraczać 10 proc., a kąt pochylenia skarpy

(bez dodatkowego zabezpieczenia) — 30

stopni.

czających wodę, niezbędne może okazać

się tzw. odwodnienie liniowe — system

kratek ściekowych połączonych z drena-

żem lub kanalizacją odpływową.

krawędziach (grys, kliniec, tłuczeń, żwir

lub pospółka), które dobrze się klinują.

Bardzo istotne jest dokładne ubicie ko-

lejnych warstw nawierzchni w trakcie jej

układania. Jednak nawet najlepiej wyko-

nana nawierzchnia ze żwiru szybciej niż

inne niszczeje i wymaga stałej konserwacji

— usuwania chwastów, uzupełniania ubyt-

ków w wierzchniej warstwie (dosypywania

żwiru i starannego ubijania).

Nawierzchnie elastyczne utwardzone

charakteryzują się tym, że wykorzystany

materiał jest układany z luźnymi prze-

rwami między elementami. Takie podłoże

można uzyskać z kostek betonowych per-

forowanych (dziurawych). Układa się je na

utwardzonym podłożu, a szczeliny wypeł-

nia ziemią. Z czasem w szczelinach wyrasta

trawa i tworzy efektowną powierzchnię.

Dobrym materiałem są również niere-

gularne, niewielkie płyty betonowe, któ-

re można samemu wylać bezpośrednio

w wykopanych w ziemi nieregularnych

otworach bądź sporządzić formy z drewna

i w nich wykonać elementy. Doskonale na

alejki nadają się stare płyty chodnikowe,

które — odpowiednio ułożone — również

mogą być użyteczne, a zarazem zdobić.

Dobrym pomysłem są również fine-

zyjne nawierzchnie wykonane z drobnych

kamyków, które doskonale maskują wolne

przestrzenie w ogrodzie, zwłaszcza w miej-

scach, gdzie żadna roślina nie chce rosnąć.

Użyte kamyki powinny pochodzić ze skał

twardych tj.: granit, kwarc, porfir, bazalt,

gabro — mało nasiąkliwych i odpornych

na działanie warunków atmosferycznych.

Ich barwa pod wpływem wilgoci ulega

pogłębieniu. Można też wykorzystać gry-

sy ze skał, które łatwiej wchłaniają wodę

— np. marmuru lub dolomitu. Te będą

jednak zmieniały barwy pod wpływem

zanieczyszczeń powietrza oraz porasta-

jących je glonów. Dzięki tym zmianom

zabarwienia uzyskamy fantastyczny efekt

dekoracyjny. Wielkość ziaren materiału

skalnego (tzw. frakcję) należy dobrać od-

powiednio do funkcji, jaką ma pełnić na-

wierzchnia z kamyków. Jeśli powierzchnia

pełni funkcje ozdobną, czyli nie będzie się

po niej chodzić, frakcja kruszywa nie jest

ważna, a grubość warstwy może wynosić

tylko 5 cm. Jeśli natomiast nawierzchnia

służyć ma do spacerów, lepiej sprawdzą

się frakcje grube (16–32 mm). Drobniej-

sze kamyki (frakcja 8–16 mm) słabo się

Z czego składa się typowa

nawierzchnia?

Każda nawierzchnia składa się z kilku

warstw, wśród których najważniejsze są:

— warstwa drenażowa — odpowiada za

dobre odprowadzanie wody ze ścieżki;

— warstwa konstrukcyjna — odbiera

główne obciążenie nawierzchni;

— warstwa nośna, czyli ta, po której cho-

dzimy.

Można spotkać także z warstwę licują-

cą, która utwardza i scala konstrukcję.

Jeśli chcemy mieć w ogrodzie kostkę

kamienną lub betonową, pod warstwą

nośną musi się znaleźć podsypka z piasku

umożliwiająca równe ułożenie elementów

nawierzchni.

Należy pamiętać że poszczególne war-

stwy nawierzchni nie są jednakowej gru-

bości! Jeśli nasz ogród położony jest na

glebach gliniastych, powinniśmy zapro-

jektować grubszą warstwę drenażową. Na

terenach piaszczystych z kolei drenaż może

być mniejszy, musimy jednak zbudować

solidną warstwę konstrukcyjną.

Bez względu na to, czy nawierzchnia

jest przeznaczona do spacerów, czy do

parkowania samochodu, zawsze musimy

zabezpieczyć jej brzegi, mocując krawężni-

ki. Zapobiega to rozluźnianiu się warstwy

konstrukcyjnej i wykruszaniu warstwy

nośnej. Ścieżki gruntowe i żwirowe można

ograniczyć drewnianą palisadą, kamien-

ne i betonowe — krawężnikami. Każdą

z nawierzchni musimy dobrze zagęścić

(ugnieść), najlepiej używając do tego cięż-

kiego wału lub płyty wibracyjnej. Jeśli

jednak tego nie dopilnujemy, po jakimś

czasie, gdy warstwy zaczną same osiadać,

nawierzchnia się pofałduje.

Bez względu na rodzaj nawierzchni mu-

simy pamiętać o obowiązkowym odpro-

wadzeniu wody opadowej. Odwodnienie

może się odbywać przez przepuszczalną

nawierzchnię lub na skutek jej ukształto-

wania — stosujemy spadek w jedną stronę

lub wypukłe ukształtowanie drogi umoż-

liwiające spływ wody na obie strony. Przy

dużych powierzchniach, trudno przepusz-

Rodzaje nawierzchni

Dobór odpowiedniego materiału na na-

wierzchnię musi być uzależniony od jej

przeznaczenia. W miejscach, gdzie prze-

widujemy głównie ruch pieszy, a więc tam,

gdzie obciążenie nawierzchni nie będzie

duże, podłoże nie wymaga specjalnego

utwardzenia. Jednym z najprostszych

i najtańszych rozwiązań jest zastosowanie

nawierzchni stabilizowanej cementem,

zwanej nawierzchnią ziemną. Niestety

możemy ją zaprojektować tylko tam, gdzie

nie będziemy jeździć samochodem ani nie

będziemy transportować ciężkich rzeczy.

Żeby ścieżka była ładniejsza, możemy

przysypać warstwę nośną mączką cegla-

ną. Jedynie w obszarze ruchu samochodu

będziemy musieli ją solidnie wzmocnić

np. betonem.

W zależności od użytego materiału

nawierzchnie wokół domu i w ogrodzie

możemy podzielić na:

— elastyczne (kora, żwir, piasek mielony

z gliną),

— elastyczne utwardzone (perforowane

kostki betonowe, bruk z otoczaków,

luźne płyty kamienne czy betonowe),

— sztywne utwardzone (betonowe płyty,

kostki betonowe pełne, bruk klinkie-

rowy, cegły, kostki granitowe, płytki

ceramiczne terakotowe i gresowe mro-

zoodporne),

— nawierzchnie drewniane (plastry pni,

dechy).

Nawierzchnie elastyczne nieutwar-

dzone najlepiej nadają się do niewielkich,

naturalnych ogrodów, gdzie podłoże nie

jest podmokłe, a rośliny rosną swobod-

nie. Wysypaną korę lub żwir należy obra-

mować krawężnikiem, aby nawierzchnia

nie „rozeszła się” na boki. Zabezpieczoną

dróżkę konserwuje się co pewien czas.

Takie nawierzchnie mają naturalny cha-

rakter i dobrze się komponują z roślinami

i elementami ogrodowej architektury. Na-

dają się nie tylko na ścieżki i placyki, ale

też do utwardzania podjazdów do domu

i garażu. Warunkiem ich trwałości jest

użycie kruszyw o ostrych i nieregularnych

34 KREATOR – PROJEKTY • 4/2007

4/2007 • KREATOR – PROJEKTY

budownictwo

i trudny w obróbce, ułożenie nawierzchni

najlepiej zlecić fachowcom z firm kamie-

niarskich.

Kolejnym możliwością jest wykorzy-

stanie szarych, chodnikowych płyt be-

tonowych. Nie cieszą się one jednak dziś

popularnością, a ich kolor i kształt nie

wzbudzają większego zainteresowania

właścicieli prywatnych posesji.

Coraz bardziej popularny, zwłaszcza

na Zachodzie, jest beton odciskany, zwa-

ny także stemplowanym, fakturowanym,

matrycowanym lub pressbetonem. Tech-

nologia wykonania pozwala na uzyskanie

bardzo finezyjnych nawierzchni o właści-

wie nieograniczonej liczbie odcieni. Naj-

powszechniej stosowane kolory to: śliwka,

zieleń, złocisty brąz, ciemny piaskowiec,

stare złoto, mahoń, węgiel drzewny,

ciemny orzech, jasny beż, platyna. Na

życzenie klienta możliwe jest także uzy-

skanie innego koloru. Pressbeton może

przypominać materiały naturalne, np.

kamień rzeczny, granit, piaskowiec, cegłę,

a nawet drewno. Różne kolory i wzory

można też łączyć ze sobą w obrębie jednej

nawierzchni.

Nic jednak nie zastąpi ścieżek wyłożo-

nych efektowną nawierzchnią drewnianą.

Niestety nawierzchnie drewniane nie

należą do najtrwalszych. Niewłaściwy

dobór rodzaju drewna lub nieprawidłowe

ułożenie nawierzchni może spowodować

ich odspajanie i pękanie, przez co nie-

zbędny jest ich gruntowny remont. Znisz-

czone lub uszkodzone deski wymienia się

jednak bez większych komplikacji. Jeśli

zakupimy drewno dobrej jakości i bę-

dziemy o nie dbać poprzez odpowiednio

częste konserwowanie dobrymi prepara-

tami, taka nawierzchnia będzie ładnie

wyglądać i długo nam służyć. Drewno nie

nagrzewa się tak jak materiał ceramiczny,

przyjemnie jest po nim chodzić boso,

w dodatku znakomicie wygląda w każ-

dym ogrodzie, bo w naturalny sposób

wtapia się w otaczającą zieleń. Należy

pamiętać, że elementów drewnianych nie

można układać zbyt ściśle, ponieważ pod

wpływem wilgoci pęcznieją, co grozi wy-

piętrzeniem i zniszczeniem nawierzchni.

Drewnianych desek na tarasie nie należy

układać na styk, gdyż drewno chłonie

wodę i pęcznieje. Jeśli nawierzchnia ukła-

dana jest przy murze lub ścianie betono-

wej, trzeba wykonać 2-,3-centymetrową

szczelinę dylatacyjną i wypełnić ją np.

kitem budowlanym, uginającym się pod

naporem pęczniejącego drewna.

Najlepsze, najtwardsze i najodporniej-

sze na tego typu nawierzchnie będzie

drewno dębowe. Ponieważ jest ono jed-

nocześnie najdroższe, najczęściej wybiera

się deski sosnowe lub świerkowe. Jest to

jednak drewno miękkie, mało odporne na

zarysowania i wgniecenia, w dodatku czę-

sto atakują je szkodniki drewna, grzyby

i pleśnie. Dlatego do wykończenia tarasu

warto kupować wyłącznie deski i legary

impregnowane, przeznaczone na tarasy

i nawierzchnie ogrodowe, ponieważ:

— takie drewno impregnuje się w ko-

morze ciśnieniowej, dzięki czemu jest

w całości nasycone preparatem chro-

niącym przed wilgocią oraz korozją

biologiczną;

— wilgotność takiego drewna (około

25 proc.) jest dostosowana do warun-

ków, w jakich będzie ułożone;

— deski są ryflowane, czyli mają żłob-

kowaną powierzchnię zapobiegającą

poślizgnięciom.

W sprzedaży dostępnych jest również

sporo gotowych wyrobów z egzotycznego

drewna, które jest twarde i bez impregna-

cji odporne na warunki atmosferyczne.

Aby zapobiec wyrastaniu chwastów spo-

między desek, pod spodem można ułożyć

czarną folię ogrodniczą, a jej brzegi przy-

cisnąć otoczakami bądź też żwirem.

Bardzo efektownie wyglądają krąż-

ki wycięte z pnia drzewa i „zatopione”

w żwirze lub obsypane drobnymi oto-

czakami polnymi (ozdoba kamiennej

ścieżki). Taki drewniany bruk stanowią

klocki, pocięte na kawałki o wysokości

10 cm, na ogół oryginalnie już zaimpre-

gnowane. Układanie nawierzchni z bruku

drewnianego rozpoczyna się od usunięcia

około 30 cm ziemi. Jeśli układany będzie

krawężnik (jest konieczny, gdy średnica

elementów nie przekracza 6 cm), wy-

kop w tych miejscach musi być jeszcze

głębszy. W wykopie układa się warstwę

żwiru o grubości 10–15 cm, ubija się go

zagęszczarką i wysypuje warstwę piasku

(3–5 cm). Układanie bruku drewnianego

zaczyna się od obrzeży. Odstępy między

poszczególnymi elementarni powinny wy-

nosić 2–5 cm. Puste przesilenie wypełnia

się piaskiem.

Drewno z powodzeniem wykorzystu-

je się również na podesty, które muszą

być odizolowane od gleby. W związku

z powyższym ich konstrukcja wspiera się

na drewnianych słupach zakotwiczonych

w betonowych wspornikach zrównanych

z powierzchnią ziemi. Na słupach opierają

się dźwigary, na nich legary i na koniec

układa się deski służące za alejkę czy też

podłogę tarasu.

Jako nawierzchnię drewnianą wyko-

rzystuje się również odzyskane podkłady

kolejowe. Po latach użytkowania na kolei

bardzo dobrze nadają się do wykorzy-

stania w naszym ogrodzie. Odzyskane

podkłady kolejowe można kupić w wielu

składach ogrodniczych. Kupuje się je na

sztuki, układa płasko jeden przy drugim.

Najtańsze są z sosny, najdroższe z dębu.

Czasami spotyka się bukowe. Mogą być

wykorzystywane do utwardzania ścieżek

i placyków. Ładnie wyglądają nawierzch-

nie z samych podkładów, ale efektowne

są też połączenia z innymi materiałami:

otoczakami, kostką i płytami kamienny-

mi, klinkierem albo żwirem. Można też

pociąć podkłady na kostkę i brukować

nią nawierzchnię. Układanie podkła-

dów kolejowych zaczyna się od usunięcia

25 cm warstwy ziemi. Następnie układa

się podkłady, które będą pełnić funkcję

obrzeży — te kładzie się wzdłuż brzegów

nawierzchni. Dno wysypuje się piaskiem

(10 cm) i mocno go ubija. Kolejne pod-

kłady układa się w poprzek, dobijając

gumowym młotkiem.

Pomysłów na aranżacje i zagospodaro-

wanie ogrodu jest bardzo dużo. Wszystko

zależy od naszej fantazji, indywidualnej

inwencji i zapotrzebowania. Finezyjne

zestawienie rożnych typów nawierzch-

ni pozwala na uzyskanie niepowtarzal-

nego efektu architektonicznego. Często

z prostych, niedrogich lub nawet użytych

powtórnie materiałów można uzyskać

godny pozazdroszczenia i niepowtarzalny

klimat przydomowego ogrodu — parku.

Wszystko jednak musi być spójne, har-

monijnie dobrane do reszty wyposażenia

domu i ogrodu.

Dawid Tamàs

klinują i „uciekają” spod stóp, a przez to

mieszają się między sobą i zacierają granice

kompozycji.

Nawierzchnie sztywne utwardzone

charakteryzują się gładką powierzchnią,

nie mają pozostawionych szczelin między

elementami bądź są wylewane z betonu na

dużych powierzchniach. Nadają się do ale-

jek o większym ruchu niż w ogrodzie, na

podjazdy, można wykładać nimi tarasy.

Najbardziej popularną nawierzchnią,

która z powodzeniem wytrzymuje duże

obciążenia, np. stojącego samochodu, jest

kostka brukowa, betonowa lub klinkie-

rowa. Stała się ona synonimem trwałości

i elegancji. Przy dobrze wykonanej grubej

warstwie konstrukcyjnej oraz stabilnie

osadzonych krawężnikach będzie nam

służyć długie lata. Olbrzymia gama ofe-

rowanych kostek w różnych kształtach

i rozmiarach pozwala nawet na kompono-

wanie efektownych okręgów, wachlarzy,

łuków itp. Nawierzchnie z nich wykonane

są przepuszczalne i pozwalają na przesią-

kanie wód opadowych do umocnienia.

Najbardziej trwałe i eleganckie są na-

wierzchnie z kamienia. Najczęściej bu-

duje się je z płyt kamiennych ciętych

lub łamanych, z kostki lub otoczaków

(brukowców). Najtrwalsze, odporne na

mróz i ścieranie są elementy z granitu,

bazaltu, sjenitu i serpentynitu. Bardziej

nasiąkliwe i miękkie, a przez to trud-

niejsze do utrzymania w czystości, są

piaskowce i wapienie. Mają one jednak

wielu zwolenników, bo szybciej pokrywa-

ją się miłą dla oka patyną i sprawiają wra-

żenie, jakby w tym miejscu były już od

dawna. Jednak najbardziej popularnym

rodzajem kamienia na naszym rynku jest

granit. Może on występować w różnych

barwach: również jego faktury mogą być

różnorodne w zależności od wielkości

ziaren. W Polsce granit występuje zwy-

kle w kolorze szarym, rzadziej w jasnym

rudym. Ponieważ jest to materiał drogi

36 KREATOR – PROJEKTY • 4/2007

4/2007 • KREATOR – PROJEKTY

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: