SEPARACJA CZYSTA (AMERYKAŃSKA)
USA – pierwszym krajem nowożytnym o idei rozdziału Państwa i Kościoła
Podstawy:
Pluralizm kulturowy: etniczna, językowa, obyczajowa, religijna, majątkowa, doświadczenia ustrojowe
Silna tendencja do zerwania z europejskim modelem państwa wyznaniowego – chęć stworzenia nowego ustroju państwowego opartego na prawach człowieka (religijnych)
Tendencje rozwojowe:
1) państwo wyznaniowe, Kościół Anglikański (wyj. Maryland), inne kościoły jedynie tolerowane; emigranci i potomkowie z państw Zachodnich
2) państwo separowane, zerwanie więzi Państwa i Kościoła
Akty prawne:
1) 1636; kolonia Rhode Island; pastor Roger Williams – Pierwsza karta praw i wolności obywatelskich w Ameryce
2) 1776; kolonia Wirginia; Karta Praw – podstawa dla amerykańskiej myśli politycznej; demokratyczne podstawy ustrojowe
3) 1787, IX 17; Konstytucja USA; art. 6 § 3- „obejmowanie urzędów państwowych nie może być uzależnione od wyznania wiary” – pierwsza gwarancja wolności religijnej w prawie konstytucyjnym.
4) 1789, IX 21 – Pierwsza Poprawka do Konstytucji USA: „Kongres nie może stanowić prawa respektującego religię oficjalną lub zabraniającego swobodę praktyk religijnych”:
5) 1868 – XIV Poprawka do Konstytucji USA – rozciągniecie obowiązywania Pierwszej Poprawki na całe USA
6) 1895 – list Leona XIII Longinquam oceani – pochwała amerykańskiego wzorca rozdziału
2 klauzule (interpretacyjne) do Pierwszej Poprawki:
zakaz kompetencji władz państwowych ustanawiania jakiejkolwiek religii za religię oficjalną (no establishment of religion)
zakaz ograniczania swobody wykonywania praktyk religijnych (free exercise of religion)
Interpretacja (Sąd Najwyższy USA)
Zasada: Eliminacja wszelkiej interwencji państwa w sprawy wewnętrzne wszystkich kościołów lub poszczególnych i zagwarantowanie im niezależności od państwa:
- tworzenie nowych kościołów lub wstępowanie do już istniejących – inicjatywa wyznawców
- kościoły uważane za korporacje prawa prywatnego
- zakaz nauki religii w szkołach publicznych
Wyjątki: Ingerencja państwa:
- prawo zwalnia od podatku dochodowego od dochodów z działalności kościoła na cele kultu
- szkoły religijne otrzymują pomoc państwa: subsydia na podręczniki, przewożenie uczniów autobusami, odliczenia podatkowe czesnego uiszczanego do szkół państwowych i religijnych, kapelanowi w wojsku, wiezieniu opłacani z budżetu państwa, składanie przysięgi „Tak mi dopomóż Bóg”
1
dulkwic