Oskarżony. Obrońcy i pełnomocnicy
Kazus 1.
Adam B., podejrzany o przestępstwo z art. 280 § 2 k.k., został tymczasowo aresztowany na 1 miesiąc i po tym okresie opuścił areszt. Jednakże po tygodniu Policja uzyskała informację, iż Adam B. zamierza wyjechać z kraju, dlatego też sąd ponownie zastosował wobec niego tymczasowe aresztowanie, tym razem na 3 miesiące. Po osadzeniu w areszcie podejrzany zażądał kontaktu ze swoim obrońcą, na co prowadzący śledztwo prokurator wyraził zgodę, zastrzegając jednocześnie, iż będzie przy tym osobiście obecny.
Czy postępowanie prokuratora było prawidłowe?
Kazus 2.
Policja uzyskała informację, iż przylatujący samolotem z Sofii do Warszawy Stefan B. przywozi ze sobą znaczną ilość środków odurzających, w związku z czym policjanci dokonali jego zatrzymania na lotnisku. Po dokładnym przeszukaniu osoby i bagażu Stefana B. nie znaleziono żadnych narkotyków, wtedy jednak policjanci przypomnieli sobie o częstych przypadkach przewożenia środków odurzających w żołądku i pomimo zdecydowanych sprzeciwów zatrzymanego przewieziono go do najbliższego szpitala, gdzie dokonano prześwietlenia i wykryto połknięte przez Stefana B. kapsułki z heroiną.
Czy działanie policjantów było zgodne z prawem?
Kazus 3.
W sprawie o przestępstwo z art. 190 § 1 k.k. Policja posiadała dowody w postaci nagrań rozmów telefonicznych, w których sprawca groził pokrzywdzonemu oraz listu z groźbami napisanego przez niego odręcznie. W wyniku czynności operacyjnych jako osobę podejrzaną wytypowano Andrzeja G. Został on zatrzymany przez Policję, a na komisariacie funkcjonariusze zażądali by napisał własnoręcznie kilka stron tekstu oraz by odczytał fragment artykułu z gazety do mikrofonu. Andrzej G. zorientował się jednak, o co chodzi Policji i odmówił pisania, a następnie zamilkł. Policjanci postanowili więc wykorzystać jako materiał porównawczy jego pisma znajdujące się w aktach innej sprawy karnej.
Oceń zaistniałą sytuację.
Kazus 4.
Kamil B (ur. 27 lipca 1994 r.) w dniu 2 sierpnia 2010 r. dopuścił się przestępstwa z art. 280 § 1 k.k. W toku postępowania przygotowawczego występował on z ustanowionym przez matkę obrońcą, jednakże po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu, przed pierwszą rozprawą wyznaczoną na 12 sierpnia 2011 r., matka Kamila B. cofnęła obrońcy pełnomocnictwo. Po przeprowadzeniu rozprawy sąd wydał wyrok skazujący oskarżonego na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania na 3 lata. Od wyroku tego apelację złożył prokurator, zarzucając rażącą niewspółmierność orzeczonej kary.
Kazus 5.
Na rozprawie przed sądem oskarżony Karol H. od początku zachowywał się dziwnie, mamrotał coś pod nosem, patrzył sufit i nie reagował na pytania przewodniczącego. W związku z tym sąd postanowił zasięgnąć opinii biegłych lekarzy psychiatrów w kwestii poczytalności oskarżonego, kontynuował jednak rozpoznawanie jego sprawy. Przed kolejnym terminem rozprawy do sądu wpłynęła opinia biegłych, w której stwierdzili oni, że w czasie zarzucanego czynu oskarżony miał zachowaną pełną poczytalność, jednakże obecnie cierpi na zaburzenia osobowości, co powoduje, że jego udział w postępowaniu jest utrudniony. W związku z tym prezes sądu wyznaczył oskarżonemu obrońcę z urzędu, po czym sąd na kolejnej rozprawie (przy udziale obrońcy) przesłuchał ostatniego świadka, zamknął przewód sądowy i wydał wyrok uniewinniający oskarżonego z powodu braku dostatecznych dowodów.
Czy w niniejszej sprawie doszło do uchybień, a jeśli tak, to jaki będzie ich skutek?
Kazus 6.
Do sądu wpłynął akt oskarżenia przeciwko 85 - letniemu Wacławowi P. Na rozprawie oskarżony zażądał przyznania mu obrońcy z urzędu, podnosząc iż ma problemy ze wzrokiem, a ponadto bardzo słabo słyszy. Sąd nie uwzględnił jednak wniosku oskarżonego, stwierdzając, iż nie zachodzi żadna z przesłanek obrony z urzędu.
Czy decyzja sądu była trafna?
Kazus 7.
W toku postępowania przygotowawczego do akt sprawy dołączono 2 zaświadczenia lekarskie stwierdzające, że podejrzany w niedalekiej przeszłości leczył się psychiatrycznie w związku z poważnymi zaburzeniami osobowości. Po wniesieniu sprawy do sądu wyznaczony do jej rozpoznania sędzia zwrócił co prawda uwagę na treść dokumentacji medycznej, jednakże doszedł do przekonania, iż nie daje to podstaw do kwestionowania poczytalności oskarżonego.
Czy w sprawie doszło do uchybień?
Kazus 8.
Na rozprawie sąd powziął wątpliwość, co do poczytalności oskarżonego, w związku z czym postanowił zasięgnąć opinii biegłych psychiatrów oraz ustanowił oskarżonemu obrońcę z urzędu. W sporządzonej opinii biegli stwierdzili, że poczytalność oskarżonego zarówno w czasie czynu, jak i w toku postępowania nie budzi wątpliwości, sąd nie zdecydował jednak o zwolnieniu ustanowionego adwokata. W sprawie wydano następnie wyrok skazujący, który został zaskarżony przez oskarżonego, zarzucającego, iż jego obrońca po zapoznaniu się z opinią sądowo - psychiatryczną, pomimo tego, że nie został zwolniony ze swoich obowiązków, nie stawiał się na każdy termin rozprawy.
Czy zarzuty oskarżonego są trafne?
Kazus 9.
Jan M. został oskarżony o przestępstwo z art. 207 § 1 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. Już w toku postępowania przygotowawczego wyznaczono mu obrońcę z urzędu, który był obecny na każdej rozprawie przed sądem I instancji, a następnie sporządził apelację od wyroku skazującego. Nie stawił się jednak na rozprawie odwoławczej, gdyż miał akurat inne obowiązki zawodowe.
Kazus 10.
Adama R. oskarżono o przestępstwo z art. 158 § 3 k.k., został on tymczasowo aresztowany, jednakże po wniesieniu sprawy do sądu środek zapobiegawczy został uchylony. W toku rozprawy okazało się, iż Adam R. jest tymczasowo aresztowany w innym postępowaniu, w związku z czym prezes sądu wyznaczył mu obrońcę z urzędu, jednakże, gdy areszt uchylono prezes cofnął wyznaczenie obrońcy. Po wydaniu wyroku skazującego Adam R. złożył apelację, w której podniósł, iż pozbawiono go możności obrony swoich praw poprzez cofnięcie wyznaczenia obrońcy.
Czy argumenty oskarżonego są zasadne?
Kazus 11.
Damianowi O. na podstawie art. 78 § 1 k.p.k. wyznaczono obrońcę z urzędu, który działał w toku całego postępowania. Ponieważ Damian O. został prawomocnie skazany na karę 2 lat pozbawienia wolności zwrócił się do obrońcy o sporządzenie i wniesienie kasacji, jednakże adwokat odmówił dokonania tej czynności stwierdzając, iż nie wiąże go już z oskarżonym żaden stosunek. W związku z tym Damian O. zwrócił się do prezesa sądu II instancji o wyznaczenie obrońcy z urzędu celem sporządzenia kasacji. Prezes sądu obrońcę wyznaczył, jednakże adwokat stwierdził, iż nie widzi podstaw do wnoszenia nadzwyczajnego środka zaskarżenia. Damian O. nie poddawał się jednak i złożył wniosek o ustanowienie kolejnego obrońcy, licząc, że ten wreszcie spełni jego żądanie.
Oceń zaistniałą sytuację. Jaką decyzję powinien podjąć prezes sądu?
Kazus 12.
Jan K., Marek W. i Karol J. zostali oskarżeni o dokonanie wspólnie i w porozumieniu czynu z art. 279 § 1 k.k. Ponieważ wnieśli oni o przyznanie obrońców z urzędu, z uwagi na brak środków na poniesienie kosztów obrony, prezes sądu wyznaczył im obrońcę w osobie adwokata Rafała T. W toku postępowania przygotowawczego oskarżeni konsekwentnie nie przyznawali się do winy i odmawiali składania wyjaśnień, natomiast na rozprawie przed sądem Jan K. przyznał się do popełnienia przestępstwa wspólnie z pozostałymi oskarżonymi, Karol J. wyjaśnił, że czynu dopuścili się tylko współoskarżeni, jedynie Marek W. konsekwentnie milczał. W związku z tym sąd stwierdził, iż interesy oskarżonych są sprzeczne i wyznaczył Markowi W. innego obrońcę, natomiast Jana K. i Karola J. w dalszym ciągu bronił Rafał T.
dulkwic