socjologia prawa - 5 wykladow.pdf - SOCJOLOGIA PRAWA - dulkwic

Wykład 1

1. Historia, geneza i powstanie socjologii prawa:

1945r. Gurrith i Moore "Socjologia XX w." Próba przekonania o konieczności stworzenia

przedmiotu socjologia prawa.

R. Pound i rozdział ksiąŜki pt. "Socjologia prawa"

Narodowa Asocjacja Socjologiczna (powstała w 1945r.): 92 asocjacje i 450 członków- V Kongres 1962r.

w Waszyngtonie się odbył, był to okres przełomowy, bowiem na tym kongresie postanowiono powołać:

"Research commitee of sociology of law" składa się z około 3000 członków, w 1965 i 1968 r.

zjazdy odbywały się w Warszwie, liczącą się tam postacią był Adam Podgórecki.

Raporty w 1986r. "Norms and actions. National reports f sociology of law" R.Trevers.

W Polsce w 1969r. powstał Zakład Socjologii Prawa, a w 1962r. powstała ksiąŜka

Adama Podgóreckiego "Socjologia prawa"

1971r. to powstanie ksiązki adama Podgóreckiego pt. "Zarys socjologii prawa", która stanowiła

polemikę w odniesieniu do innych ujeć socjologii prawa. A takŜe pierwszy podręcznik

V.Aubert'a "Socjologia prawa".

1970r. Carbonnier "Socjologia prawa"

2. Fazy rozwoju socjologii prawa:

I etap europejski E.Durkheim, E.Erlich, L.PetraŜycki, A.Kantorowicz

II etap amerykański, który jest związany z oddziaływaniem etapu europejskiego, wpłynął on bezopśrednio

na amerykańskich uczniów N.S.Timasheff, R.Pound, E.A.Ross, D.Black

III etap powrotu do Europy i umiędzynarodowienia, czyli etap europejsko- amerykański socjologii prawa

1984r. Cottarrell "Socjologia prawa- wprowadzenie"

Nurty w socjologii prawa

socjologiczny prawny

(socjologia prawa jako (socjologia prawa jako

dziedzina socjologii ogólnej) nauka prawnicza)

Przyczyny pojawienia się socjologii prawa:

- nowe obiekty badań

- nowa metodologia

- przełamanie paradygmatu T.Kahnn "Orewolucji paradygmatycznej w nauce"

paradygmat- jest wzorem postępowania naukowego dla danej dyscypliny, obejmujący pewne

dyrektywy metodologiczne, załoŜenia dotyczące przedmiotu badań ich cech oraz załoŜenia

aksjologiczne.

kryzys

poznawczy: nie ma juŜ nic nowego do poznania

praktyczny: trudy przełoŜenia teorii na praktykę

predyktywny: prawidłowe poznawanie właściwości

Optymistyczny imperializm- impuls do rozwoju socjologii prawa

C.Popper- w naukach humanistycznych paradygmat powoduje komplementarność

C.Nagel i T.Kahn- powstanie nowych paradygmatów powoduje rozwój tych poprzednich:

prawno-naturalne, socjologiczno-psychologiczne i pozytywistyczne.

Zadania Socjologii prawa A.Comte "Wiedzieć by przewidywać, przewidywać aby móc"

Wykład 2

Krytyka Adama Podgóreckiego. Adam Podgórecki stał na stanowisku umiarkowanego naturalizmu.

W latach 60tych pojawił się model postępowania tzw. indukcyjny model Kenneny ,

w latach 50tych napisał "Filozof patrzący na naukę" tutaj zawarł wszelkie wywody

dotyczący indukcyjnego modelu nauki, podparł się twierdzeniem Einsteina

"nauka zaczyna się od faktów i na faktach powinna się kończyć". Proponował podział nauki

na sferę faktów (subiektywnie postrzegane, ale są to twarde, jednoznaczne zjawiska, co do nich moŜna

wyrazić twierdzenia) i sferę badań naukowych (z faktów naleŜy wybrać te, które powinny podlegać

naszemu badaniu- zabieg identyfikacji przedmiotu badanego). Kolejny etap to deskrypcja -

dokładny opis właściwości i relacji pomiędzy tymi właściwościami; indukcja - wyprowadzamy zespół

twierdzeń ogólnych (tzw. szczegółowe uogólnienia); proces indukcji przechodzi przez teoriĘ Średniego

zasiĘgu

Roberta Mertona (nie obejmuje całego przedmiotu badań); dedukcja - wyprowadzanie z twierdzeń

ogólnych innych

twierdzeń ogólnych, które treściowo nie pokrywają się z tymi pierwszymi, ale przysługuje im taka sama

wartość badawcza; proces weryfikacji - jest to powrót do faktów przyrównywania treści ogólnych do

rzeczywistości

, cześto ma charakter dedukcji, albo obserwacji w naukach przyrodniczych (opiera sie na pewnych

formach predykcji -

przewidywań i obserwacji). Warunkiem tego, Ŝe ów proces ma charakter naukowy, jest pozytywny wynik

weryfikacji.

C.Popper - w latach 40tych XXw. obalił tę tezę w odniesieniu do nauk społecznych. Stwierdził, Ŝe nie ma

zastosowania,

bo Ŝycie społeczne zawsze da potwierdzenie tych twierdzeń naukowych. Pozytywna weryfikacja nie ma

zastosowania

w humanistyce, w naukach społecznych weryfikacja powinna mieć charakte negatywny. Im więcej faktów

przeczących

danemu twierdzeniu tym to twierdzenie jest słabsze. Gdy nie znajdziemy faktu, który przeczy wówcas

twierdzenie

jest prawdziwe. W humanistyce nie ma twierdzeń z wielkim kwantyfikatorem (zawsze, wszędzie), są tylko

twierdzenia z małym kwantyfikatorem (dostosowywane do niektórych sytuacji).

Twierdzenia sfalsyfikowane mają wielką wartosć badawczą. W społeczeństwie obserwujemy

niektóre fakty, więc indukcja jet zwykle częściowa, podobnie jest z dedukcją- nie jest ona prawidłowa,

gdyŜ

nie da się dokonać algorytmizacji na język matematyki, ani teŜ na język logiki formalnej

Ten schemat jest całkowicie obalony przez antynaturalistów .

Twierdzenie: jeśli nauka nie opiera sie na schemacie indukcji nie jest nauką!

A.Podgórecki - krytykował naukę prawa w Polsce:

- nie troszczą się o weryfikację twierdzeń,

- wypowiadają twierdzenia o charakterze temporalnym,

- nauki polityczne, w tym nauka prawa powinny mieć charakter interdysctplinarny, a tak nie jest

bowiem skupiają się tylko na celach prawnych, błędem jest tu iolacja hermetyczna i odcięcie

od tego, co na zewnątrz,

- podzielił nauki prawa na: dogmatykę prawa, historię prawa oraz teorię i filozofię prawa, mają charakter

spekulatywny,

nie są naukami poniewaŜ nie odnoszą się do indukcji. Nalezy dokonać reformy podziału nauk prawa.

Powinno się więc

wprowadzać model indukcyjny i empiryczny faktów.

Twierdzenie Podgóreckiego: oparcie na modelu indukcyjnym nauki i wyprowadzanie twierdzeń w sposób

empiryczny by posiadały wartosc naukową.

Błąd nauk prawa polega na tym, Ŝe nie określają misji naukowej, misja prawa jest oparta na porządku

społecznym,

ma słuŜyć spłeczeństwu.

Wykład 3

Tradycyjny (pozytywistyczny) paradygmat badań nad prawem:

- powszechność prawa (równość prawa),

- autonomiczność instytucji stosujących prawo,

- zasada legalizmu i formalzmu,

- zasada etatystyczna

- zasada uniwersalizmu zasad prawnych

Ad1) Ma regulować tylko zasadę suweren- poddani. Wszyscy ludzie są równi:

Hugo Grocjusz "Wolność mórz" , "O prawie wojny i pokoju". Walka za czasów Rewolucji Angielskiej i

Francuskiej o ową równość.

Podstawa dla koncepcji pozytywistycznej.

Ad2) Silna obiektywizacja, nie moŜe podlegać rzadnym napięciom i wpływom. Monteskiusz "O duchu

prawa"; trójpodział władzy

i powstanie instytucji działających proceduralnie. Izolacjonizm nauki prawa.

Ad3) Idea doskonałego tekstu prawnego: zasada formalizmu, racjonalizmu i autonomizmu tekstu

prawnego. Tekst powinien

zawierać wszystko tak, aby nie było potrzeby odnoszenia się do innych tekstów.

J.Bentham - zasada utylitaryzmu, wszystko co robimy powinno byc związane z zasadą uŜyteczności (ma

przynosić przyjemność

chronić przed przykrością). UŜytecznośc moŜe być zindywidualizowana, albo zgeneralizowana.

NajwaŜniejszym celem prawa

jest osiągnięcie jak najwyŜszej uŜyteczniości zgeneralizowanej. MoŜna to osiągnąć jedynie w strukturach

organizacji państwa,

charakter legislacyjny, wyrazanie woli legislatora, będącego równieŜ gwarantem. Prawo powinno być

egalitarne,

początki etatyzmu prawa. Istotne są komponenty prawa, aby mogło być prawem, musi określać

przedmiot, podmiot,

zakres zastosowania, aspekty stosowalności prawa, rodzaj i warunki zastosowania przymusu, środki

niezbędne do realizacji

określonych przepisów, środki egzekwowania nakazów w razie ich nie przestrzegania.

J.Austin - wydany pośmiertnie "Wykład o wiedzy prawniczej". Prawo to wyraz woli suwerena, w formie

norm. Suweren działa racjonalnie,

posiada doświadczenie i znajduje odzwierciedlenie we wprowadzonych ustawach. Wprowadzenie tych

norm musi przybierać

określone formy.Etatyzm prawa, które jest nierozerwalnie związane z państwem i jego obywatelami.

Prawo międzynarodowe publiczne

tzw. pozytywna moralność prawa, a nie prawo w wolnym zanczeniu. Prawo jest wydawane w formie

procedury. Prawo w sensie politycznym.

Skutki przypisane na zasadzie konwencjonalnej, nie jest to zakres badań prawniczych. Hermetyczna

egzegeza tekstów prawnych.

Istotne są rozumowania spekulatywne i dedukcyjne. Nauki o prawie mają charakter historyczny.

Prawo ma charakter uniwersalny.

Koncepcje pozytywizmu prawnego sprzeczne z koncepcjom prawa naturalnego.

H.Hart - przejął idee Austina. Dokonał rozrównienia norm obowiązujących pierwotnie(wada statyczności,

wada nieskuteczności,

wada niepewności) i wtórnie (pasoŜytnicze, same w sobie nic nie znaczą reguła zmiany usuwa pierwszą

wadę,

reguła orzekania-usuwa druga i reguła uznania, rozpoznania). NajwaŜniejsza jest reguła uznania,

umoŜliwia rozpozanie, która

z norm znajduje się w systemie pawnym, a która poza nim).

Dla prawnika niezwykle istotne staje się określenie relacji pomiędzy określonymi

normami (materialnymi i proceduralnymi). Rozdział prawa i moralności, ale nadaje mu złagodzoną formę

uznając, Ŝe pewne moralne zasady muszą tam istnieć.

J.S.Mill - zmiast koncepcji uŜyteczności Benthama moŜna wprowadzic zasadę sprawiedliwości i niczego

to nie zmieni w tej materii, przekonanie o egalitarności prawa. Wprowadzono kanony indukcji Milla.

H.Kelsen - "szkoła wiedeńska". Rozrównił świat faktów od świata powinności. ZauwaŜył brak

sprawiedliwości i moralności

w rozwaŜaniach o prawie. Prawo jest świadomym produktem opartym na przymusie. Bardzo istotne jest,

Ŝe nauka bada treści

i relacje pomiędzy normami. System norm jest hierarchiczny. Na szczycie norm stoi tzw. norma

podstawowa( najwaŜniejsza norma

prawna). Idea doskonałego tekstu prawnego. Tzw. "czysta nauka prawa". Radykalny rozdział prawa i

moralności. Krytyka pozytywizmu.

Język wyraŜa powinności w postaci norm. Dualizm bytu i powinności. 3 koncepcje: statyczna, dynamiczna

i mieszana.

Istotne jest wynagradzanie szkód, nienaruszalność prawa. Odnoszą się owe wartości do reguły

zamykającej. Kary za przestępstwo

oraz pacta sund servanda.

Tradycyjny, pozytywistyczny paradygmat prawa:

- przedmiotem badań jest prawo poytywne;

- podstawa, to analiza tekstu;

- dedukcyjny, spekulatywny;

- brak odniesienia: np. socjologiczny;

- pragmatyzm (prawo słuŜy doskonalszemu kreowaniu i stosowaniu prawa);

- prawo stanowi zamknięty system.

Wykład 4

Niemiecka Szkoła Historyczna:

1. nurt romański

2. nurt germański

K.F. von Savigny - nurt romański. "O powołaniu naszych czasów do ustawodawstwa i nauki prawa":

- przeciwko koncepcjom prawno-naturalnym, uznawał, Ŝe prawo jest jak język i tak nalezy je badać;

- prawo jest wytworem historycznym, odrzucał pomysł wolincjonalny . Prawo jest odkrywane przez

suwerena

i artykułowane, nie moŜe być ustanawiane wbrew "Duchowi Narodu";

- prawo jest tworem kultury i tradycji, nie ma charakteru uniwersalnego;

- prawo powstaje więc samoczynnie w określonym narodzie;

- prawo jednak moŜna poddać recepcji i je zuniwersalizować;

- prawo rzymskie wpłynęło na prawo germańskie, a potem na Volks Gest.

Otto von Gierke - występował przeciwko koncepcji K.F. Savigny'ego o wpływie prawa rzymskiego na

prawo niemieckie.

- prawo powinno się wyprowadzać z kultury i tzw. plemiennych zwyczajów;

- nurt germański prawa niemieckiego;

- posługiwał się terminem prawa społecznego, wyrasta z tradycji, zwyczajów itp. kultywowanych w

społecznościach

lokalnych;

- odrzucał pomysł wolincjonalny ;

- pozostałe poglądy są zgodne z poglądami K.F. von Savigny'ego.

Robert von Ihering - prawo ma za zadanie chronić interesy; składa się z:

* instytucji przymusu państwowego;

* wyartykułowanych norm;

* celu- słusznego interesu (ciągle ulegają one przekształceniom, mają charakter dynamiczny, więc

chroniące

je prawo równieŜ musi mieć charakter dynamiczny ;

- wynika prawo ze społecznych uwarunkowań;

- prawo zaspokaja rządania społeczne.

PODSUMOWANIE PRAWA HISTORYCZNO-SOCJOLOGICZNEGO

- brak elementu suwerena tworzącego prawa, anty- etatyzm;

- prawo to produkt społeczny;

- badanie prawa sprowadza się do badań nad tekstem, ale takŜe kultury, języka i obyczajów;

- prawo zawsze ma charakter praktyczny.

Anglosaska kultura prawna:

H.Maine -

- wiązanie prawa z ewolucjonizmem społecznym;

- ewolucja jednostkowego upodmiotowienia;

- podzielił społeczeństwo na statyczne ( lepsze jest to, co było od tego, co jest i to, co jest

od tego, co będzie; swobody sa skrepowane; charakter tradycjonalny) i dynamiczne

(im więcej zmian, tym lepiej, prowadzą one do rozwoju, wiąŜe się teŜ z więzami rodzinnymi);

- ograniczanie praw wolincjonalnych zwyczajami, zwyczajowość ewoluuje w statutowość, zaczyna

się proceduralizować, w społeczeństwie dynamicznym ta statutowość przechodzi w kontraktowość;

- bardzo istotna jest umowa stron;

- prawo powinno być badane w odwołaniu do ewolucji.

A.Comte - wiedza społeczeństwa jest niezwykle istotna.

- wiedza społeczeństwa determinuje kształt Ŝycia społecznego;

- najstarsze społeczeństwo ma charakter teologiczny, etap teologiczny;

- etap metafizyczny;

- etap pozytywny ( stan struktur tych norm);

- ewolucja wiedzy; poszczególne nauki stopniowo wchodziły w etap pozytywny;

- empiryzm i badania laboratoryjne;

- cel poznawczy, praktyczny;

- twierdził, Ŝe nauka jest jedna, był naturalistą;

- stworzył piramidę nauk;

- powołał pozytywną nauke o społeczeństwie;

socjologia prawa - 5 wykladow.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: