biomechanika_kregoslupa.pdf

www.pandm.prv.pl

BIOMECHANIKA KR Ħ GOSŁUPA

Zmienna ruchomo Ļę kr ħ gosłupa uwarunkowana jest odmienn Ģ budow Ģ :

trzonów

wielko Ļ ci Ģ ustawienia wyrostków

wysoko Ļ ci Ģ kr ĢŇ ków mi ħ dzykr ħ gowych

- długo Ļ ci Ģ poszczególnych odcinków kr ħ gosłupa

- ilo Ļ ci Ģ i kierunkiem poło Ň enia mi ħĻ ni w obr ħ bie poszczególnych odcinków kr ħ gosłupa

1.Odcinek szyjny - jest najbardziej mobilny , uszkodzenia w obr ħ bie tego odcinka

charakteryzuj Ģ si ħ rozległymi powikłaniami

2.Odcinek piersiowy – jest najmniej ruchliwy , zawdzi ħ cza to budowie kr ħ gów ( identyczny

kształt ) jest to zwi Ģ zane z funkcj Ģ jak Ģ ma pełni ę ten odcinek a wi ħ c :

- ochronna wra Ň liwej tk.nerwowej

- amortyzacja w stosunku do wyst ħ puj Ģ cych przeci ĢŇ e ı powstaj Ģ cych wzdłu Ň osi długiej

ciała

- stanowi rusztowanie na którym zawieszne s Ģ narz Ģ dy wewn ħ trzne klatki piersiowej i

powłok brzusznych

Takie elementy jak dachówkowaty układ wyrostków kolczystych czy te Ň poł Ģ czenia stawowe

Ň eber z kr ħ gosłupem w znacznym stopniu zmniejszaj Ģ jego mobilno Ļę zwłaszcza w

pł.strzałowej.

3.Odcinek l ħ d Ņ wiowy – jest najkrótszym odcinkiem , o do Ļę du Ň ych mo Ň liwo Ļ ciach

ruchowych , jest to miejsce w którym dochodzi do najwi ħ kszych przeci ĢŇ e ı .

SIŁY

Na człowieka działaj Ģ dwa rodzaje sił :

- zewn ħ trzne ( tarcie, przyci Ģ ganie ziemskie , ci ħŇ ko Ļę , siły bezwładno Ļ ci )

- wewn ħ trzne ( siła mi ħĻ ni , i spr ħŇ ysto Ļ ci aparatu ruchu )

Aby układ pozostał w równowadze siły te musz Ģ si ħ sobie równa ę tzn.

Moment siły zewn ħ trznej = Moment siły wewn ħ trznej

Wtedy mo Ň liwe jest zachowanie postawy.

Podstaw ħ stanowi kr ħ gosłup który opiera si ħ na miednicy , a ona ł Ģ czy si ħ z podło Ň em za

po Ļ rednictwem kkd. Poprzez klatk ħ piersiow Ģ i obr ħ cz barkow Ģ kr ħ gosłup uczestniczy we

wszystkich czynno Ļ ciach kkg. Jest te Ň poł Ģ czony z głów Ģ i dlatego bezpo Ļ rednio bierze

udział w ka Ň dym ruchu ciała.

W budowie kr ħ gosłupa wyró Ň niamy :

•

segment ruchowy = artron

• kolumna przednia

• kolumna tylna

1.Artron – okre Ļ la si ħ sum ħ dwóch zespołów czynno Ļ ciowych ; kolumny przedniej i tylnej,

w odniesieniu do dwóch s Ģ siaduj Ģ cych ze sob Ģ kr ħ gów przedzielonych kr ĢŇ kiem

mi ħ dzykr ħ gowym. Taki układ obejmuje dodatkowo wła Ļ ciwy odcinek unerwienia

centralnego i obwodowego. Znajduje si ħ równie Ň na danym poziomie omawianego

segmentu, wi ħ zadła i mi ħĻ nie.

2.Kolumna przednia – jest to suma trzonów wszystkich kr ħ gów z wył Ģ czeniem ich tylnych

struktur anatomicznych czyli łuków oraz wyrostków – przedzielonych kr ĢŇ kami

mi ħ dzykr ħ gowymi.

Zadanie ;amortyzacja

3.Kolumna tylna – jest to, układ łuków oraz „stawów wła Ļ ciwych” kr ħ gosłupa utworzonych

przez powierzchnie stawowe wyrostków stawwych górnych i dolnych

Zadanie; bierze udział w czynno Ļ cia dynamicznych , wielopłaszczyznowego

ukierunkowania ruchów kr ħ gosłupa

www.pandm.prv.pl

Kr ħ gosłup pełni funkcj ħ :

•

ochronn Ģ

podporow Ģ

• amortyzuj Ģ c Ģ

• kinetyczn Ģ

Ad1.Ochornna

rdze ı kr ħ gowy

nerwy rdzeniowe

Ad2.Podporowa

W funkcji tej bior Ģ udział trzony kr ħ gów , na które przenoszone s Ģ obci ĢŇ enia , ale równie Ň

drugim elementem s Ģ krzywizny fizjologiczne kr ħ gosłupa.

Wytwarzaj Ģ si ħ one podczas pionizacji. W zwi Ģ zku z pionizacj Ģ człowieka zmuszonego do

stałego równowa Ň enia cało Ļ ci postawy przez przesuni ħ cie odpowiednich segmentów ciała

nad płaszczyzn ħ podparcia ã wtedy odporno Ļę kr ħ gosłupa jest proporcjonalna do kwadratu

liczby krzywizn „ +1”.

W ten sposób kr ħ gosłup posiadaj Ģ cy 4 krzywizny fizjologiczne jest 17-krotnie bardziej

odporniejszy , ni Ň gdyby był prosty. Dzieje si ħ tak na skutek sko Ļ nego ustawienia trzonów

kr ħ gów , dzi ħ ki czemu siła ucisku jest rozkładana na wysoko Ļ ci ka Ň dego stawu kr ħ gowego na

dwie składowe :

1) dociskaj Ģ c Ģ trzon do przodu

2) Ļ ciskaj Ģ c Ģ ( powoduj Ģ ze Ļ lizgiwanie si ħ trzonów górnych z dolnych czemu

przeciwstawiaj Ģ si ħ wi ħ zadła i wyrostki stawowe )

Nadmierne wygi ħ cia stawiaj Ģ niebezpiecz ı stwo wypływaj Ģ ce z przeci ĢŇ enia tylnych

wyrostków stawowych

Ad3.Amortyzacja

Kształt krzywizn fizjologicznych kr ħ gosłupa stanowi drugi po stopie element amortyzuj Ģ cy,

łagodz Ģ cy wstrz Ģ sy podczas wszelkich czynno Ļ ci lokomocyjnych. Wielosegmentowy ła ı cuch

stawowy zbudowany jest z 24 elementów kostnych uło Ň onych szeregowo posiada poł Ģ czenia :

1.stawowe o charakterze stawów jamowych o 3 stopniach swobody ruchu

2.elastyczne chrz Ģ stkozrosty w postaci kr ĢŇ ków mi ħ dzykr ħ gowych :

Kr ĢŇ ek składa si ħ z pierscienia włóknistego i j Ģ dra mia Ň d Ň ystego , w pier Ļ cieniu włókna

krzy Ň uj Ģ si ħ pod k Ģ tem 20 stopni.

Pier Ļ cie ı włóknisty chroni przed ruchami rotacyjnymi. Kr ĢŇ ek podczas nacisku zmniejsza si ħ

o 1-2mm. Natomiast rozci Ģ gaj Ģ c si ħ zwi ħ ksza si ħ o 3-5mm.

3.dpr ħŇ yste wi ħ zozrosty w postaci wi ħ zadeł Ň ółtych

Element 2 i 3 czyli chrz Ģ stkozrosty i wi ħ zozrosty stanowi Ģ element biologicznej ochrony

stawów mi ħ dzykr ħ gowych,

Ad4.Kinetyczna

Funkcja ta uzale Ň niona jest od ruchomo Ļ ci krzywizn kr ħ gosłupa.Przeszkod Ģ w skłnach w tył

s Ģ dachówkow uło Ň ony układ wyrostków kolczystych i kształt wyrostków stawowocyh.

Podczas zgi ħ cia do przodu zwi ħ ksza si ħ kifoza piersiowa.

Kr ħ gosłup jako konstrukcja wieloczłonowa jest tworem mało stabilnym ( wysokie OSC ) i

mała powierzchnia płaszczyzny podparcia.

Postaw ħ ciała cechuje równowaga chwiejna , a jej utrzymanie mo Ň liwe jest dzi ħ ki stabilizacji

zło Ň onej ; czynnej i biernej.

ZABURZENIA KR Ħ GOSŁUPA STATYCZNE I DYNAMICZNE

Z mechanicznego punktu widzenia od.l ħ d Ņ wiowy stanowi najsłabsze ogniow narz Ģ du ruchu,

obci ĢŇ enia mechaniczne i siły działaj Ģ ce w tym odcinku s Ģ wi ħ ksze ni Ň gdzie indziej,

dochodzi tutaj do zmian kierunku sił przenoszonych wzdłu Ň osi kr ħ gosłupa.

Dochodzi do przy Ļ pieszonego zu Ň ycia tkankowego z powodu mikrourazów.

•

www.pandm.prv.pl

Kr ħ gosłup wykazuje ró Ň norodne odchylenia krzywizn fizjologicznych, odchyleniom tym

przeciwstawiaj Ģ si ħ mi ħĻ nie i układ wi ħ zadłowo-torebkowy.

Niektórzy uwa Ň aj Ģ Ň e w patologii bólów krzy Ň a ma wpływ staw l ħ d Ņ wiowo-krzy Ň owy , w

którym segmentarna elastyczna struktura biomechaniczna kr ħ gosłupa w od.l ħ d Ņ wiowym ł Ģ czy

si ħ z sztywnym układem ko Ļ ci krzy Ň owej poruszaj Ģ cej si ħ wraz z miednic Ģ .

Wszelkie mechaniczne obci ĢŇ enia przenoszone s Ģ przez trzony kr ħ gów oraz kr ĢŇ ki

mi ħ dzykr ħ gowe. Siły te działaj Ģ bezpo Ļ rednio na wi ħ zadła mi ħ dzykr ħ gowe i

mm.przykr ħ gosłupowe jedynie w czasie ruchu, szczególnie w ko ı cowych odcinkach ruchów.

Hiperlordoza stanowi najcz ħĻ ciej kompensacj ħ tzw.kifozy dorastaj Ģ cej , cz ħ stego zaburzenia

okresu wzrostu , poci Ģ gaj Ģ ce za sob Ģ pogł ħ bienie wszystkich krzywizn kr ħ gosłupa , drug Ģ

przyczyn Ģ jest wiotko Ļę mm oraz nieprawidłowa postawa. Badaniem wykrywa si ħ wzmo Ň one

napi ħ cie mm.przykr ħ gosłupowych oraz naislenie dolegliwo Ļ ci w ko ı cowym odcinku ruchów

kr ħ gosłupa lub ograniczenie ruchomo Ļ ci w tym odcinku. Zwolennicy tłumaczenia bólów

krzy Ň a zniekształceniami i dysfunkcjami kkd za klasyczny przykład uznaj Ģ bóle likwidowane

wkładkami korekcyjnymi. W przypadku stóp płaskich nabytych – zapominaj Ģ o tym Ň e

stopami płaskimi dotkni ħ te s Ģ osoby zmuszone do długotrwałego stania, u których fakt

przebywania w pozycji wyprostowanej przez wiele godzin stanowi przyczyn ħ podostrych

bólów krzy Ň a.Zaburzenia statyczne w obr ħ bie kkd i miednicy stanowi Ģ potencjalne czynniki

wywołuj Ģ ce ból krzy Ň a ( zazwyczaj s Ģ one kompensowane ).

Dopiero choroba kr ĢŇ ka , do któej one predysponuj Ģ daje prawdziwe bóle krzy Ň a. Inne

przyczyny bólów krzy Ň a to tzw.zaburzenia zawarto Ļ ci kr ĢŇ kowo-kr ħ gowego segmentu

ruchowego, chodzi tutaj o typowe zwyrodnienia , czyli choroby kr ĢŇ ka ko ı cz Ģ ce si ħ

uszkodzeniem j Ģ dra mia Ň dzystego i pier Ļ cienia włóknistego.

Tzw.przemieszczanie si ħ kr ħ gów ( najcz ħĻ ciej ku tyłowi ) – kr Ģ g poło Ň ony nad chorym

kr ĢŇ kiem mi ħ dzykr ħ gowym przesuwa si ħ ku tyłowi, mo Ň e wyst Ģ pi ę w przypadku

patologicznego sko Ļ nego ustawienia płaszczyzny stawów mi ħ dzywyrostkowych. W

przeciwnym wypadku nie mo Ň e doj Ļ c do Ň adnego przemieszczenia, gdy Ň fizjologicznie

l ħ d Ņ wiowe stawy mi ħ dzywyrostkowe ustawione s Ģ pionowo w pł.strzałkowej i zw ħŇ enie

szpary mi ħ dzytrzonowej mo Ň e powodowa ę ich gł ħ bsze osadzanie ( ruch w pł.góra-dół)

-Odporno Ļ c na wytzymało Ļę obci ĢŇ enia jest wprost proporcjonalna do kwadratu krzywizn +1.

-dzieki istnieniu krzywizn siły s Ģ rozkładane, zmniejsza si ħ obci ĢŇ enie

-brak lordozy szyjnej i l ħ dzwiowej powoduje zgi ħ cie w tyh odcinkach, powstaje jedna

krzywizna i kr ħ gosłup jest bardziej podatny na obci ĢŇ enia.

KOMPENSACJA

( wg Walickiego)-zło Ň ony proces dokonuj Ģ cy si ħ w ustroju zmierzaj Ģ cy do

wyrównania braku i przystosowania si ħ Ļ rodowiska w patologicznych warunkach

morfologicznych i czynno Ļ ciowych zaistniałych w nast ħ pstwie choroby czy urazu.

-czynno Ļ ciowa – wyrównanie czynno Ļ ciowe

-organiczna- wyrównanie przez przyrost lub rozrost

-samoistna- wrodzona zdolno Ļę organizmów - jest niekorzystnym procesem

-sterowana- maksymalnie mo Ň liwe przywrócenie prawidłowej czynno Ļ ci

Prawo Anochina –zasady obowi Ģ zuj Ģ ce w procesie kompensacji

-kompensacja jest zdolno Ļ ci Ģ wrodzon Ģ Ň ywych organizmów- samoczynnie uruchamiany

proces w przypadku wyst Ģ pienia ubytku morfologicznego lub funkcjonalnego, zmuszenie

organizmu do wi ħ kszego wysiłku

-kompensacja rozpoczyna si ħ po dostarczeniu do o.u.n. informacji o defekcie zaistniałym na

obwodzie.

-fałszywa sygnalizacja o defekcie przyczynia si ħ do bł ħ dniej kompensacji (np.-przy amputacji

odczucia fantomowe), bł ħ dna kompensacja przyczynia si ħ do utrwalenia nieprawidłowych

wzorców dynamicznych

www.pandm.prv.pl

-kompensacja opiera si ħ na wzmo Ň eniu starej lub nowej aferentacji- poprzez zwi ħ kszenie

pobudze ı z obwodu, wytworzenie zast ħ pczych odruchów warunkowych

• aferenatcja wsteczna - proces zachodz Ģ cy przy zaistnieniu po ŇĢ danej reakcji organizmu

poprzez zastosowanie odpowiednich technik fizjoterapeutycznych; przywrócenie reakcji

ustroju na stosowane bod Ņ ce aferentne.

• aferentacja zwrotna -przy formowaniu nowego zwi Ģ zku jest on sprawny i ka Ň dy sygnał

wywołuje prawidłow Ģ reakcj ħ ; wyst ħ puje przy formowaniu Si e ruchu dowolnego w

trakcie przywracania czynno Ļ ci

-wyniki kompensacji s Ģ nietrwałe i wymagaj Ģ systematycznego treningu

Mo Ň liwo Ļ ci kompensacji zale ŇĢ od:

-wła Ļ ciwo Ļ ci osobniczej

-rodzaju defektu (przyczyna, lokalizacja, rozmiar i szybko Ļę powstania)

-sprawno Ļ ci układu nerwowego

-wiek chorego

-stan zdrowia

Przebieg kompensacji:

-narzucenie zdrowym odcinkom zmiany uło Ň enia lub ruchomo Ļ ci

-zmiany statyki (przeci ĢŇ enia)

zmiany przy wadach postawy-kompensacje liniowe, k Ģ towe i wagowe

dynamiki ( nienaturalna ruchomo Ļę ) ciała

w zakresie fizjologicznym-wadliwe warunki pracy

w zakresie patologicznym-oddziaływanie na dalsze odcinki

zaanga Ň owanie innych partii ciała-zaburzony ła ı cuch dynamiczny-

patologia motoryki- zachodzi, gdy wykorzystywane s Ģ te wzorce ruchowe, którymi pacjent

dysponuje-„ma pod r ħ k Ģ ”, próba samo radzenia sobie z problemem-poprzez wielokrotne

si ħ ganie po wygodny wzorzec dochodzi do utrwalenia nieprawidłowo Ļ ci ruchowych i

powstaje patologia.

-rozwój patologicznej motoryki jest szczególnie niekorzystny w przypadku dzieci, które

dopiero zdobywaj Ģ wzorce ruchowe

*prawidłowa kompensacja polega na uruchomieniu mechanizmów kompensacji kosztem

najmniejszej patologii

*przy nieprawidłowej zachodzi zast ħ powanie mi ħĻ ni chorych przez mi ħĻ nie silniejsze-

efektem jest zanik z bezczynno Ļ ci wykluczaj Ģ cy powrót sprawno Ļ ci, oraz przerost tkanek w

mi ħĻ niu przeci ĢŇ anym

*w przypadku nieprawidłowej kompensacji układu nerwowego obecne s Ģ współruchy

-przy uszkodzeniu neuronu ruchowego-czynno Ļę mog Ģ przej Ģę neurony s Ģ siednie

(dodatkowe pola ruchowe), duga połowa mózgowa (analogiczne o Ļ rodki) oraz o Ļ rodki

podkorowe.

-istotnym jest tutaj plastyczno Ļę układu kompensacyjnego i umiej ħ tno Ļ ci tworzenia

nowych poł Ģ cze ı struktur.

-wyst ħ puje zast ħ powanie funkcji uszkodzonych zmysłów innymi zmysłami

Zmiany w wyrównawcze w organizmie:

-przerost mi ħĻ nia sercowego

-zwi ħ kszenie cz ħ sto Ļ ci skurczów serca

-niedotlenienie ustroju

-zwi ħ kszenie tlenowej pojemno Ļ ci krwi (policytemia)

-wtórne skrzywienia kr ħ gosłupa

-mechanizm Puttiego (przesuni ħ cie rzutów stawów)

-mechanizm Gowersa- wspinanie si ħ po sobie-kolejno po sobie uruchamianie cz ħĻ ci ciała

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: