Oparzenia
(COMBUSTIO)
Jest to uszkodzenie tkanek powstałe w wyniku działania czynnika termicznego.
Rozległość i głębokość oparzeń zależy od:
· wysokości temperatury
· czasu ogrzewania
· stygnięcia tkanek
temperatura 42 0 C – oparzenie po 6 h
temperatura 47 0 C – oparzenie po 7 min
temperatura 70 0 C i > – oparzenie i uszkodzenie tkanek NATYCHMIASTOWE
Przebieg oparzenia:
· martwica tkanek
· uszkodzenie naczyń krwionośnych
· utrata płynów ustrojowych
· utrata białka
· wstrząs hipowolemiczny i utrata osocza (spadek hematokrytu)
Rozległość oparzeń:
Przy ocenie ciężkości oparzeń ważniejsza jest rozległość niż głębokość.
Przy małych oparzeniach stosujemy regułę dłoni ( dłoń = 1 %)
Przy bardziej rozległych oparzeniach stosujemy regułę 9
Reguła 9
· 9 % głowa.
· 9 % każda kończyna górna.
· 18 % przód tułowia.
· 18 % tył tułowia.
· 18 % każda kończyna dolna.
· 1 % okolica krocza.
Niemowlęta i dzieci oceniamy regułą 5
Reguła 5
· 20 % głowa.
· 20 % przód tułowia.
· 20 % tył tułowia.
· 10 % każda kończyna.
Podział oparzeń
1. Oparzenia termiczne:
Spowodowane są wysoką temperaturą.
Powstają w wyniku bezpośredniego kontaktu z:
· płomieniem
· gorącymi płynami
· gorącymi oparami , gazami
· gorącą powierzchnią
2. Oparzenia chemiczne
Spowodowane są przez kontakt z kwasami, zasadami, lub pewnymi związkami organicznymi (postać płynna lub gazowa).
Antidotum na kwasy jest zasada i odwrotnie.
3. Oparzenia elektryczne
Powstała wtedy gdy przez ciało człowieka przepłynie prąd elektryczny.
Źródłem prądu może być:
· domowa lub przemysłowa instalacja elektryczna,
· pioruny
· nagromadzenie bardzo dużego ładunku elektrycznego (kondensator)
4. Oparzenia radiacyjne
Są wynikiem działania promieniowania np.:
· słonecznego
· radioaktywnego
Mogą pojawić się bezpośrednio po napromieniowaniu, lub z opóźnieniem.
Głębokość oparzeń
Głębokość oparzenia jest zależna od intensywności czynnika parzącego (lub stężenia w oparzeniach chemicznych) i czasu działania na skórę. Ze względu na głębokość rozróżniamy 4 stopnie oparzeń:
I stopień – powierzchowne.
· Przyczyna: wybuch płomienia, krótkie działanie gorącego płynu, krótki kontakt z gorącymi ciałami stałymi, oparzenie słoneczne.
· Wygląd powierzchni: sucha, bez pęcherzy lub z niewielkim obrzękiem.
· Kolor: rumień.
· Ból: silny.
II stopień – niepełnej grubości skóry.
· Przyczyna: bezpośredni kontakt z płomieniem, kontakt z gorącymi płynami i ciałami stałymi, oparzenia chemiczne.
· Wygląd powierzchni: pęcherze.
· Kolor: różowo-biały, czerwono-wiśniowy.
III stopień – pełnej grubości skóry.
· Przyczyna: płomień, płonące ubranie, kontakt z gorącymi płynami i ciałami stałymi.
· Wygląd powierzchni: sucha, twardy strup.
· Kolor: biały, woskowy, ciemny lub występuje czarny strup.
· Ból: słaby lub bezbolesność.
IV stopień – dotyczy głębszych struktur.
· Przyczyna: długotrwały kontakt z płomieniem, oparzenie elektryczne.
· Wygląd powierzchni: jak w III stopniu, dodatkowo mogą być widoczne ścięgna, mięśnie, kości.
· Kolor: jak w III stopniu.
· Ból: jak w III stopniu.
·
Czasami nie wyróżnia się oparzeń IV stopnia i wszystkie oparzenia tego typu zalicza się do oparzeń III stopnia.
ROZLEGŁOŚĆ OPARZEŃ:
Przy ocenie ciężkości oparzenia rozległość jest ważniejsza niż głębokość. W obliczeniu powierzchni małych oparzeń można posłużyć się jako wzorcem dłonią poszkodowanego. Dłoń z wyprostowanymi, przywiedzionymi palcami stanowi 1 % powierzchni ciała.Przy bardziej rozległych poparzeniach u dorosłych stosuje się tzw. regułę dziewiątek, a u dzieci – regułę piątek.
OCENA CIĘŻKOŚCI OPARZEŃ:
Oparzenia dzielą się na lekkie, średnie i ciężkie. Aby dokładnie ocenić uraz należy uwzględnić głębokość i powierzchnię oparzenia.
· Lekkie – to takie, w których oparzenia I lub II stopnia nie przekraczają 15 % powierzchni ciała, a oparzenia III stopnia 5 %.
· Średnie – gdzie oparzenia I lub II stopnia obejmują od 15 – 30 % powierzchni ciała, a oparzenia III stopnia do 15 %.
· Ciężkie – oparzenia I lub II stopnia powyżej 30 % powierzchni ciała, a oparzenia III stopnia powyżej 15 %.
Zasady postępowania
· przy opatrywaniu poparzeń należy zadbać o własne bezpieczeństwo i używać rękawiczek.
· usunąć oparzonego z miejsca wypadku i odizolować źródło oparzenia
· dokładnie ugasić ubranie, zdjąć biżuterię
· ocenić czy nie doszło do zatrucia tlenkiem węgla lub innymi gazami
· zapewnić drożność dróg oddechowych, podać tlen do oddychania
· przystąpić natychmiast do oziębienia powierzchni oparzonych. Polewać wodą o temperaturze 22 0 C przez 15 – 20 minuty, lub do ustąpienia bólu. Kąpiel może być powtarzana.
· W dalszej kolejności rany oparzeniowe osłania się jałowym opatrunkiem – na ranę nakłada się jałowe gaziki lub gazę (w zależności od rozległości oparzenia). Opatrunek nie może wywierać żadnego nacisku na miejsce oparzone.
· Należy również zadbać o komfort psychiczny i fizyczny poszkodowanego (chronić przed utratą ciepła, bądź przed przegrzaniem).
· zapewnić kontakt z żyłą
· podać płyny dożylne ( Na CL, Dextran)
· podać środki przeciw bólowe (Dolargan, Morfinę)
· W przypadku stwierdzenia objawów wstrząsu należy ułożyć poszkodowanego na plecach, z podniesionymi nogami.
· Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, należy sprawdzić oddech i tętno, w razie braku - ABC resuscytacji. Zastosować RKO
Jako oparzenia, które wymagają konsultacji lekarskiej traktujemy:
· Oparzenia przekraczające 3 % powierzchni ciała.
· Oparzenia twarzy, szyi i klatki piersiowej, krocza.
· Oparzenia II i III stopnia.
UWAGA! PRZY ZAOPATRYWANIU OPARZEŃ NIE WOLNO:
· Zrywać odzieży, która przykleiła się do skóry.
· Dotykać ran oparzeniowych, opatrywać niejałowymi materiałami (np. chusteczkami higienicznymi, watą).
· Smarować miejsca oparzonego takimi środkami, jak różnego rodzaju maści, kremy, tłuszcz, białko jaja kurzego, spirytus, ani używać żadnych innych tzw. domowych sposobów.
· Nakłuwać lub przebijać samodzielnie pęcherzy.
OPARZENIA CHEMICZNE:
Są one następstwem działania na skórę stężonych kwasów, zasad (ługów) oraz soli i innych substancji chemicznych. Głębokość i wielkość uszkodzeń zależy od rodzaju substancji, jej stężenia i czasu działania. Dodatkowo niektóre substancje chemiczne jak: fenol, sole rtęci, mogą wchłaniać się do organizmu, powodując ogólne zatrucie. Po oparzeniu substancją o charakterze zasadowym tworzy się martwica rozpływna, a po oparzeniu kwasem tworzy się suchy strup martwiczy. W zależności od drogi zażycia substancji chemicznej, dodatkowym zagrożeniem jest upośledzenie oddychania w następstwie uszkodzenia wejścia do krtani i górnego odcinka dróg oddechowych (wskutek działania wziewnych par) czy perforacja ściany żołądka do której dochodzi w wyniku spożycia substancji.
ZASADY POSTĘPOWANIA PRZY OPARZENIACH CHEMICZNYCH:
· W pierwszej kolejności należy usunąć skażoną odzież używając rękawic ochronnych.
· Dokładnie przemyć miejsce oparzone dużą ilością bieżącej, chłodnej wody.
Uwaga! Przy oparzeniu wapnem niegaszonym nie wolno od razu przemywać wodą! W takim przypadku wapno należy najpierw usunąć mechanicznie (zetrzeć), a dopiero później wypłukać wodą.
Choroba oparzeniowa
I okres – wstrząs oparzeniowy
· obrzęk okolicy oparzonej spowodowan...
crikers