III
Makroekonomia klasyczna a makroekonomia keynesowska
1. Produkcja potencjalna a produkcja faktyczna
2. Agregatowy popyt, agregatowa podaż i ich determinanty
3. Krzywe AD i AS, różnice w podejściach neoklasycznym i keynesowskim.
Stanowisko kompromisowe.
Produkcja potencjalna – Yp
• to wielkość produkcji jaką wytworzyłaby gospodarka, gdyby wszystkie czynniki produkcji zostały w pełni, racjonalnie (maksymalnie) wykorzystane.
• to produkcja, jaka mogłaby być utrzymana, gdyby wszystkie rynki w gospodarce znajdowały się w stanie długookresowej równowagi (tj bez uruchomienia inflacji)
• zakłada się możliwość wystąpienia pewnego poziomu bezrobocia, ale dobrowolnego, brak wykonywania czynników produkcji
Yp zależy od:
• wielkości zasobów czynników produkcji w gospodarce (zmiany liczby ludności, postęp techniczny, itd.)
• efektywności wykorzystania czynników produkcji
Zmiany produkcji potencjalnej dokonują się w długim czasie
Yp – wolny wzrost – tendencja
Funkcja Yp przesuwa się wtedy w prawo.
• Produkcja faktyczna – to wielkość produkcji rzeczywiście wytwarzana w gospodarce w danym okresie.
• Jeżeli produkcja faktyczna zbliży się do produkcji potencjalnej – pełne wykorzystanie czynników produkcji.
• Produkcja faktyczna odchyla się w dół, kiedy popyt w gospodarce jest zbyt niski, wtedy – niepełne wykorzystanie czynników wytwórczych.
W krótkim okresie, możliwości wytwórcze są dane! Wtedy producenci kierują się rozmiarami popytu na swój produkt. Zatem faktycznie wytworzona produkcja w gospodarce w krótkim okresie zależy od rozmiarów popytu!
Zagregowany popyt (AD)
• łączna ilość towarów, jaką nabywcy gotowi są zakupić w danych warunkach i czasie.
• inaczej: to suma zamierzonych wydatków konsumentów, przedsiębiorstw i państwa w danym okresie
• zależy od:
◦ poziomu cen towarów
◦ poziomu dochodów ludności
◦ od realizowanej polityki fiskalnej i pieniężnej
Zagregowana podaż (AS)
• łączna ilość towarów, jaką producenci decydują się dostarczyć na rynek w danych warunkach i czasie
◦ ogólnego poziomu cen towarów
◦ zasobów czynników produkcji i efektywności ich wykorzystania
◦ kosztów wytwarzania
Faktyczne rozmiary produkcji i dochodu narodowego ustalają się w wyniku wzajemnego oddziaływania zagregowanego popytu i zagregowanej podaży.
• Krzywa zagregowanego popytu AD – pokazuje zależność ilości dóbr jaką nabywcy decydują się zakupić od ogólnego poziomu cen
• Krzywa zagregowanej podaży AS – pokazuje zależność łącznej ilości towarów jakie producenci decydują się dostarczyć na rynek od ogólnego poziomu cen.
• Krzywa zagregowanego popytu – jest ujemnie nachylona, panuje tutaj zgodność między przedstawicielami różnych kierunków
• Kształt krzywej zagregowanej podaży – sporny!
• Stanowiska:
1. skrajne neoklasyczne
2. skrajne keynesowskie
3. kompromisowe
Stanowisko neoklasyków (ekstremalne)
Yp = AS
Główne założenia w podejściu neoklasycznym:
• racjonalność podmiotów
• doskonała konkurencja na rynkach
• giętkość cen i płac = szybkość dostosowań rynkowych → oczyszczanie się rynków
• stabilność gospodarki w długim okresie (odchylenia prod. i zatrudnienia są przejściowe)
• …
Prawo rynków J.B. Saya:
„Podaż sama tworzy na siebie popyt”
Stanowisko keynesistów
Pkt. Przecięcia AD z AS = produkcja faktyczna ( może być niższa od potencjalnej, w gospodarce oznacza to niepełne wykorzystanie czynników produkcji, co prowadzi do przymusowego bezrobocia)
Jeżeli będzie miał miejsce szok popytowy to produkcja faktyczna będzie się zbliżała do produkcji potencjalnej.
Główne założenia podejścia keynesistów:
• na agregatowy popyt wpływają różnorodne decyzje prywatnych i publicznych podmiotów, dlatego popyt ulega wahaniom
• ceny i płace są „lepkie”, dlatego wolno reagują na szoki
• konieczne jest stabilizowanie popytu przez państwo
• szok popytowy – może być ujemny bądź dodatni; istotna zmiana popytu agregatowego wyrażająca się w przesunięciu krzywej popytu, może być wywołany istotną zmianą preferencji nabywców, wzrostem dochodów, polityką Banku Centralnego.
Stanowisko kompromisowe
Wzrost popytu może prowadzić do osiągnięcia produkcji potencjalnej.
Krzywa popytu agregatowego może przekroczyć produkcję potencjalnej w przypadku gdy zostaną wykorzystane czynniki produkcji mniej wydajne lub obecne są nadmiar wykorzystane.
• Podejście keynesistów nazywane jest popytowym – gdyż popyt determinuje poziom dochodu narodowego
• Podejście neoklasyków nazywane jest podażowym – gdyż wskazuje, że wiodącą rolę odgrywają zasoby czynników produkcji i efektywność ich wykorzystania
• Podejście podażowe – dotyczy gospodarki w warunkach pełnego wykorzystania czynników produkcji, w długim okresie (perturbacje)
• Podejście popytowe – dotyczy gospodarki w warunkach niepełnego wykorzystania czynników produkcji, w okresie krótkim
Zatem każe z tych ujęć odnosi się do innych warunków
misia.x3