Krystyna i Alfred Szklarscy Z�OTO G�R CZARNYCH Trylogia india�ska Tom III OSTATNIA WALKA DAKOT�W PROLOG Ostatnia modlitwa szamana Na niewielkim pag�rku w g��bi mrocznego boru siedzia� na powalonym pniu Indianin oparty plecami o pochy�� sosn�. Jak wskazywa� ubi�r, musia� by� wybitn� osobisto�ci� w swoim ple- mieniu. Na g�owie mia� obcis��, okr�g�� czap� ze sk�ry bia�ego wilka, z kt�rej bok�w wystawa�y zakrzywione rogi bizona. Taki str�j g�owy przys�ugiwa� jedynie szamanom obdarzonym przez duchy nadnaturaln� moc�. Do tej�e czapy, od czo�a przez �rodek g�owy, przymocowany by� d�ugi sk�rzany lampas ze wspania�y- mi orlimi pi�rami. Odpowiednie znaki i naci�cia na ka�dym pi�rze okre�la�y czyn wojenny, za kt�ry rada starszych plemienia przy- zna�a to zaszczytne odznaczenie. Tak wi�c trzydzie�ci dwa pi�ra uwidacznia�y, �e posiadacz pi�ropusza go�� d�oni� dotkn�� w wi- rze walki kilku przeciwnik�w nie ponosz�c jakiegokolwiek szwan- ku, �e dwukrotnie by� ranny w boj'u, ocali� swe pilemi� od zag�a- dy, narazi� si� .na wielkie niebezpiecze�stwo dla ratowania towa- rzysza, wkrada� si� do oboz�w nieprzyjaci�, umkn�� z niewoli, �e zabi� dziewi�ciu wrog�w, zdoby� pi�� skalp�w, porywa� je�c�w i uprowadza� 'konie. By� to zatem nie tylko pot�feiy szaman, lecz r�wnie� i znamienity wojownik, co tak�e potwierdza�y znaki na jego gro�nej, pomalowanej 'na ��to bwBirzy: dwa czarne p�- ksi�yce na policzkach oraiz 'bia�a krecha ma czole. Takie znaki nosi� przyw�dca �o�nierskiego stowarzyszenia "Z�amane Strza�y", kt�re istnia�o w plemieniu Wahpebute, nale��cym do Santee Da- kot�w, czyli Dakot�w Wschodnich. Przebieg�y W��, takie w�a�nie imi� wojenne nosi� samotny Indianin, ubrany by� w przepask� biodrow�, mogawice i mokasy- ny. Jego nagie, o miedzianym odcieniu cia�o znaczy�y sinawe bliz- ny po ranach zadanych podczas pr�b m�stwa, saimotortury i w walce. Z szyi zwisa� mu na piersi du�y naszyjnik z nied�wie- dzich k��w i pazur�w oraz �o�nierska �wistawka z ko�ci skrzyd�o- wej or�a. Stalowy n�, tkwi�cy za rzemieniem podtrzymuj�cym przepask� biodrow�, stanowi� jedyny dow�d, �e Santee Dakoto- wie ju� zetkn�li si� z bia�ymi lud�mi, obok pnia bowiem, na kt�- rym siedzia�, le�a�a tradycyjna, oryginalna bro� india�ska: ko�- czan z �ukiem i strza�ami oraz kr�tka maczuga z osadzonym na ko�cu kamieniem. Szaman-wojownik siedzia� nieruchomo. G��boko zadumany spogl�da� w ciemny otw�r ma�ej, le�nej pieczary, szczelnie os�o- ni�ty zdrewnia�ymi ga��ziami cierniowymi. Przebieg�y W�� tego ranka z�o�y� w pieczarze ko�ci pozosta�e po rozpadzie cia�a zmar�ego przed laty szamana Czerwonego Psa, kt�ry wed�ug zwyczaju Dakot�w zaraz ,po zgonie zosta� po- chowany na platformie uplecionej z ga��zi! w roz�o�ysitych kona- rach drzewa. Cereanomainy str�j .g�owy, noszony zazwyczaj tylko podczas wielkich 'uroczydto�ca, obrz�d�w religijnych i na wojny mi�dzy- plemienne, �wiadczy�, i� Przebieg�y W�� wype�nia� niezwykle wa�n� misj�. Talk te� by�o w rzeczywijsto�ci. Zmar�y Czerwony Pies, szaman i w�dz pokoju plemienia Wah- pekute, by� dziadkiem Przebieg�ego W�a. Gdy ojciec ch�opca poleg� w walce z Czipewejami, a wkr�tce potem zmar�a matka, Czerwony Pies przej�� opiek� nad wnukiem i jego m�odsz� siostr�, Poranm� Ros�. Przebieg�y W�� uwielbia� opiekuna. On to wpoi� w niego mi�o�� do matki-ziemi oraz szacunek dla braci-zwierz��t i ro�lin, dzi�ki kt�rym wszyscy ludzie mog�a zaspokaja� swe potrzeby. On to nauczy� go rozpoznawa� �lady, tropi� zwierzyn�, polowa�; z nim, WANETA (Wahnaataa, Wanotan i Wawnahton - The Charger, czyli Pierwszy w Walce) - syn Czerwonego Grzmotu (Red Thunder), urodzi� si� nad rzek� Elm w Dakocie Po�udniowej oko�o roku 1795, w jednej z grup Yanktonai Dakot�w zwanej Pabaksa, czyli Obci�ta G�owa. W wojnie 1812 r. ze swoim ojcem walczy� po stronie Brytyjczyk�w, kt�rzy za du�e zas�ugi nadali mu rang� kapitana w armii brytyjskiej i zabrali na wizyt� do An- glii. Sympatyzowa� z Brytyjczykami a� do 1820 r., kiedy to pr�bowa� pod- st�pnie zniszczy� ameryka�ski Fort Snelling. 5 lipca 1825 r. podpisa� trak- tat handlowy i wzajemnych stosunk�w w Forcie Pierre, a 17 sierpnia tego� roku Traktat Prairie du Chien, ustalaj�cy terytoria Dakot�w. Umar� w 1848 r. w okolicy uj�cia rzeki Warreconne (obecnie Beayer Creek) w Dako- cie P�nocnej. jeszcze w ch�opi�cym wieku, wyrusza� na swe pierwsze wojenne �cie�ki, 'zdobywa� do�wiadczenie, kt�re p�niiej umo�liwi�o mu zys- kanie s�awy i znaczenia. Czerwony Pies tak�e uchyla� przed nim r�bka tajemnic szama�skich, uczy� wyja�niania sn�w i wizji wyznaczaj�cych cz�owiekowi 'drog� �ycia. Dzi�ki przemo�nemu wp�ywowi dziadka Przebieg�y W�� r�wnie� sta� si� szamanem. Czerwony Pies bezgranicznie kocha� 'ziemi� praojc�w. Do ostatnich dni swego �ycia zach�ca� Wahpekute do walki z plemio- nami, kt�re wypierane ze wschodu przez bia�ych naje�d�c�w, wy- cofywa�y si� na zach�d, na tereny Santee Dakot�w. Czerwony Pies jednak zdawa� sobie spraw�, �e najgro�niejszym wrogiem wszyst- kich Indian s� biali przybysze zza Wielkiej Wody. Oni to, zach�an- ni, wci�� nienasyceni, pos�uguj�c si� przekupstwem, k�amstwem, zdrad� i doskonalsz� broni�, odbierali Indianom ojczyst� ziemi�, zmuszaj�c do wycofywania si� na zach�d. Czerwony Pies ostrze- ga� Santee Dakot�w przed bia�ymi lud�mi. Dzi�ki jego przestro- gom Wahpekute odmawiali wypalenia fajki pokoju z pos�ami Wielkiego Ojca z Waszyngtonu1, nie przyjmowali podarunk�w i �yli wed�ug dawnych, w�asnych zwyczaj�w. Przebieg�y W��, zapatrzony w ciemny otw�r pieczary, chmurzy� sw� gro�n� twarz pod wp�ywem nurtuj�cych go wspomnie�. Do- p�ki �y� powa�any przez wszystkich Czerwony Pies, Santee Da- kotowie jednomy�lnie stronili od 'bia�ych Amerykan�w. Nie uznali utworzonego przez nich pa�stwa, Stan�w Zjednoczonych, kt�remu przewodzi� Wielki Ojciec z Waszyngtonu. Wspierali nawet zbrojnie wrog�w Stan�w Zjednoczonych. Waneta, 'wielki w�dz Yanktonai, walczy� przeciwko Amerykanom po stronie czerwonych kurtek Wielkiej Matki2 i otrzyma� 'rang� oficersk� w armii brytyjskiej. Jednak Anglicy wojn� 3 przegrali i pozostawili w�asnemu losowi india�skich sojusznik�w. Waneta zawiedziony przez Anglik�w -Sta� si� przyjacielem Amerykan�w. M�ciwa d�o� Amerykan�w wkr�tce podst�pnie dosi�g�a Wah- 1 Wielki Ojciec z Waszyngtonu - prezydent Stan�w Zjednoczonych. 2 Wielka Matka, kr�lowa angielska; czerwone kurtki - angielscy �o�- nierze; niebieskie kurtki - �o�nierze ameryka�scy. 3 Mowa o wojnie Anglii ze Stanami Zjednoczonymi w latach 1812-1814, w kt�rej Lisy i Saukowie oraz cz�� Dakot�w walczyli po stronie Anglik�w, za co Lisy i Saukowie po zwyci�stwie Amerykan�w zostali wygnani z ojczy- stych ziem w stanie Illinois. : pekute, w dalszym ci�gu wrogo usposobionych do bia�ych naje�- d�c�w. Sta�o si� to po wojennej wyprawie kilku wojownik�w do- wodzonych przez Sha'pa, przyjaciela Przebieg�ego W�a. W�a�nie Sha'ipa powr�ciwszy z mustangami uprowadzonymi Skidi Pauni- som, opowiedzia� o zatrwa�aj�cych wydarzeniach w osadzie wro- g�w. Jaka� tajemnicza choroba grasowa�a w�r�d Paunis�w. Zapada�y na ni� i mar�y ca�e rodziny. Nie pomaga�y zatriegi szaman�w, to- te� ci, kt�rych zaraza jeszcze nie przyku�a do �o�a, uciekali na preri� pozostawiaj�c chorych bez opieki. Osada si� wyludnia�a- Przera�eni Paunisi ju� nie byli gro�nym przeciwnikiem. Sha'pa i jego towarzysze schwytali jednego Skidi. Zanim go zabili, zezina�, �e wybuch tajemniczej zarazy spowodowa�y czary bia�ych osadnik�w, mszcz�cych si� za porwanie im koni, poniewa� pierwsi . ulegli chorobie Paunisi, kt�rzy powr�cili z �upie�czej wyprawy z Nowego Meksyku. Nag�e, tajemnicze wymieranie wrog�w ucieszy�o Wahpekute, ale rado�� ich nie trwa�a zbyt d�ugo. Po kilku dniach Sha'pa oraz jego czterej towarzysze nagle zaniemogli, przenika�y ich dreszcze, b�l rozsadza� rozgor�czkowane g�owy. S�dziwy szaman, Czerwony Pies, pot�nymi zakl�ciami pr�bowa� odczyni� z�y 'urok. Okadza� chorych dymem �wi�tych no�liin, sporz�dza� wywary zio�owe, dud- nieniem czarodziejskiego ib�bna odgania� z�e duchy, przyzywa� co- raz pot�niejsze dobre, ale wszystko by�o bezskuteczne. Na cia�ach chorych pojawi�y si� plamki, przemieniaj�ce si� w krosty, a potem w ropiej�ce strupy. Nieszcz�sny Sha'pa dkona� pierwszy. W chacie obok pos�ania zmar�ego Czerwony Pies wykry� du�ego paj�ka. To upewni�o go, �e tajemnicz� zaraz� spowodowa�y czary bia�ych lu- dzi, Indianie bowiem cz�sto nazywali ich paj�kami. Po tym odkry- ciu nikt ju� si� nie zdziwi�, gdy tajemnicza choroba dotkn�a sza- mana, Czerwonego Psa. Przecie� to on w�a�nie podjudza� Santee Dakot�w przeciwko bia�ym! Nieznana Indianom w Ameryce ospa 4, przeniesiona przez bia- �ych przybysz�w z Europy, szerzy�a spustosizenie w�r�d Wahpeku- 4 Najwi�ksze spustoszenie w�r�d Indian R�wnin uczyni�y epidemie przeniesione przez bia�ych z Europy. Straty Indian by�y tak olbrzymre, �e w�a�ciwie ju� wtedy cz�ciowo przegrali oni walk� z bia�ymi, zanim rozle- g�y si� pierwsze strza�y. W 1801 r. Paunisi, powracaj�cy z wyprawy z No- wego Meksyku, przenie�li osp� w dorzecze Po�udniowej Platte i do Teksasu. te. Najpierw padali jej ofiar� stykaj�cy si� z chorymi. Po Sha'pa i towarzyszach jego wyprawy zachorowa�y ich rodziny. �mier� w�drowa�a od chaty do chaty. Wkr�tce te� skona� s�dziwy szaman Czerwony Pies, kt�ry zarazi� si� pr�buj�c bezskutecznie nie�� po- moc chorym. Po nim w kr�tftoich 'odst�pach ozaau lumar�y jego trzy �ony, a nieco p�niej mieszkaj�ca z nimi Mem'en gwa, �ona Prze- bieg�ego W�a. Epidemia r�wnie� nie oszcz�dzi�a jego jedynej sio- stry, Porannej Rosy i jej m�a, szlachetnego �mia�ego Soko�a. Zmar� m�ny Czarny Wilk, dow�dca "Z�amanych Stnza�", ulegli chorobie oz�orikowie rady starszych plemienia: Burza Gradowa i Czerwona Woda. �mier� kosi�a m�czyzn, 'kobiety, dzieci i star- c�w. Wahpekute zrozpaczeni 'lamentowali 'nad zmar�ymi, grzebali ich uroczy�cie, lecz wkr�tce, panicznie przera�eni i bezradni wobec epidem...
pokuj106