Rozrachunki to akceptowane lub nieakceptowane przez strony należności i zobowiązania. Nieakceptowane rozrachunki stają się roszczeniami stanowiącymi przedmiot postępowania sądowego i traktowane są jako rozrachunki na drodze sadowej.
Klasyfikacja rozrachunków:
1) według kryterium podmiotowego:
a) rozrachunki z odbiorcami i dostawcami,
b) rozrachunki publiczno-prawne,
c) rozrachunki z pracownikami,
d) rozrachunki z udziałowcami i akcjonariuszami,
e) rozrachunki z bankami,
f) rozrachunki z innymi osobami fizycznymi,
2) według kryterium przedmiotowego:
a) rozrachunki z tytułu dostaw i usług,
b) rozrachunki z tytułu podatków, dotacji, ubezpieczeń społecznych, zdrowotnychi innych świadczeń,
c) rozrachunki z tytułu wynagrodzeń,
d) rozrachunki z tytułu emisji papierów wartościowych,
e) rozrachunki z tytułu udzielonych i zaciągniętych pożyczek i kredytów,
f) rozrachunki z innych tytułów,
3) według kryterium zasięgu terytorialnego:
a) rozrachunki krajowe,
b) rozrachunki zagraniczne,
4) według kryterium terminowości:
a) rozrachunki długoterminowe,
b) rozrachunki krótkoterminowe.
Należności /według ustawy o rachunkowości/ to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłość wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych.
Zobowiązania /według ustawy o rachunkowości/ to wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki. W grupie zobowiązań są rezerwy na zobowiązania, których termin wymagalności oraz kwota nie są pewne i wymagają wiarygodnego oszacowania.
Podatek VAT (podatek od wartości dodanej) jest podatkiem /pośrednim/ obciążającym sprzedaż, należny dla budżetu państwa, mający charakter wielofazowy, gdyż płacony jest w każdej fazie obrotu, nie powoduje kumulacji podatku ponieważ jest pobierany tylko od wartości dodanej (nowowytworzonej). Nie powiększa wartości sprzedaży ani nie stanowi kosztu działalności dla podatnika.
Za działalność gospodarczą dla celów VAT uważa się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Elementy podatku VAT:
1) podstawa opodatkowania – obrót rozumiany jako kwot należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku obejmująca całość świadczenia należnego od nabywcy towarów i usług (przychód netto),
2) przedmiot opodatkowania:
a) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
b) eksport i import towarów poza UE,
c) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
d) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów;
3) podmiot opodatkowania:
Podatnikami VAT są podmioty wykonujące czynności podlegające opodatkowaniu (objęte przedmiotem podatku) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, bez względu na cel lub rezultat tej działalności. Podmiotami tymi mogą być osoby fizyczne, prawne, jak też jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (np. spółki cywilne, spółki jawne, spółki partnerskie, itp.).
a) „podatnicy VAT czynni” - podmioty wykonujące czynności opodatkowane VAT, osiągające obroty za poprzedni rok obrotowy 50.000,- PLN
b) „podatnicy VAT zwolnieni” - podatnicy, u których wartość obrotu w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła równowartości 10.000 PLN mogą skorzystać ze zwolnienia podmiotowego. Oznacza to, iż pomimo dokonywania czynności podlegających opodatkowaniu w ramach działalności gospodarczej, nie są zobowiązani do rozliczania podatku od towarów i usług. Powoduje to jednak również brak możliwości odliczenia VAT naliczonego (podmiotowo lub przedmiotowo),
zwolnienie podatkowe przedmiotowe - zwolnienie niektórych czynności z VAT np.: usługi finansowe, ochrony zdrowia, edukacyjne, związane z kulturą. (załącznik nr 4)
c) „podatnicy VAT UE” - podatnicy VAT czynni dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;
4) stawki podatkowe
a) 22% - stawka podstawowa,
b) 7% - obejmująca niektóre towary oraz usługi, np. towary związane z ochroną zdrowia, wyroby spożywcze, usługi hotelarskie wyroby sztuki ludowej, rękodzieła i rzemiosła artystycznego /załącznik nr 3/,
c) 3% - obowiązująca przejściowo do 31 grudnia 2012 r., obejmująca dostawę niektórych produktów rolnych /załącznik nr 6/,
d) 0% - obejmująca min.: jednostki centralne komputerów, serwery, monitory, skanery, drukarki /załącznik nr 8/.
W Polsce obowiązuje metoda fakturowa wyznaczania VAT polegająca na tym że podatnicy VAT czynni mają obowiązek prowadzenia ewidencji: sprzedaży i zakupów towarów i usług. Podatnicy VAT czynni mają prawo odliczyć VAT naliczony w fakturach zakupu od zobowiązania z tytułu VAT należnego zawartego w fakturach sprzedaży i ostatecznie rozliczyć się różnicą między VAT należnym i VAT naliczonym.
Rozliczenie z urzędem skarbowym może nastąpić miesięcznie lub za okresy kwartalne, gdy jednostka jest małym podatnikiem jest to wówczas kasowa metoda rozliczeń z tytułu VAT.
Rozrachunki na dzień bilansowy wycenia się /Art. 28. 1.pkt 7 i 8 u. r./:
- należności i udzielone pożyczki - w kwocie wymaganej zapłaty,
- zobowiązania - w kwocie wymagającej zapłaty.
Inwentaryzacja należności może być dokonana w kwartale kończącym rok obrotowy do dnia 15 następnego roku obrotowego i przeprowadzona dwoma sposobami:
1) przez ustalenie od kontrahentów potwierdzenia prawidłowości wykazanego w księgach rachunkowych jednostki stanu należności i zobowiązań;
2)
1
edytas14