kalkulacja kosztów działalności.doc

Kalkulacja kosztów działalności

KOSZTY - stanowią wyrażone w pieniądzu celowe zużycie różnorodnych składników, a w szczególności środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ( w postaci amortyzacji ), materiałów, energii, usług obcych, pracy pracowników wyrażonej w ich wynagrodzeniach, a ponadto do kosztów należą niektóre wydatki związane z normalną działalnością jednostki gospodarczej poniesione w danym okresie czasu.
 

Cel kalkulacji kosztów

Cel – ustalenie kosztu wytworzenia jednostki produktu ( wyrobu gotowego, półfabrykatu, usługi  i  struktury jego składników.

Zadania kalkulacji kosztów :

§         Zaprogramowanie przyszłej optymalnej struktury produkcji,

§         Sprawowanie skutecznej kontroli efektywności gospodarowania .

§         Sformułowanie wiarygodnych podstaw ustalania opłacalnych cen sprzedaży produktów i usług,

Metody i odmiany kalkulacji.

Dokonując wyboru metody kalkulacji należy obejmować daną grupą wyrobów pokrewnych pod względem cech zasadniczych: technologii, rodzaju materiału, techniki obróbki, itp.

Kalkulacja podziałowa stanowi sposób liczenia jednostkowych kosztów produktów przez ich ujmowanie w przekroju stanowisk kosztów (wydziałów, faz produkcji) i dzielenie ich sumy przez wykonaną produkcję.

Kalkulacja doliczeniowa stanowi obliczenie kosztów przypadających na określony przedmiot kalkulacji przez doliczenie do części kosztów – bezpośrednich – pozostałej części kosztów – pośrednich – za pomocą umownych kluczy rozliczeniowych.

Kalkulacja podziałowa prosta

polega na zwykłym podzieleniu łącznych kosztów wytwarzania przypadających na produkcję zakończoną przez ilość wytworzonego jednorodnego produktu.

Przykład:

W okresie sprawozdawczym jednostka poniosła następujące koszty: 

        materiały bezpośrednie                                       87 200 zł

              koszty przerobu                                                              68 400 zł

              koszty zarządu                                                                            15 200 zł

              razem                                                                                                170 800 zł

W okresie tym wytworzono 360 kg wyrobu gotowego oraz  40 kg produkcji w toku przerobionej w 50 %.Remanent początkowy produkcji w toku nie wystąpił. Materiały bezpośrednie wydawane są do produkcji w całości, w momencie jej podjęcia, zaś koszty przerobu i zarządu narastają proporcjonalnie do stopnia przerobu.

Kalkulacja powinna mieć przebieg następujący:

1.    ustalenie liczby jednostek kalkulacyjnych :

§        dla podziału kosztów materiału : 360 kg + 40 kg = 400 kg

§        dla podziału kosztów przerobu i zarządu 360+20(50%z40)=380

2.    ustalenie jednostkowego kosztu materiałów :

87 200 : 400 kg = 218 zł na 1 kg

3.    ustalenie jednostkowego kosztu przerobu :

                                                          68 400 : 380 kg = 180 zł na 1 kg

4.    ustalenie jednostkowego kosztu zarządu :

                                                          15 200 ; 380 kg = 40 zł na 1 kg

5.    ustalenie całkowitego kosztu jednostkowego wyrobu gotowego i

produkcji w toku :

Kalkulacja podziałowa ze współczynnikami

Główną cechą kalkulacji podziałowej ze współczynnikami jest sprowadzenie różnych produktów  ( opartych na tym samym wsadzie surowcowym, tej samej technice i technologii wytwarzania) do wspólnej, umownej jednostki przeliczeniowej poprzez zastosowanie współczynników.

Współczynnikami tymi mogą być : ciężar  wyrobów, pojemność, grubość, pracochłonność, itp.

Zasady kalkulacji podziałowej ze współczynnikami sprowadzają się do ustalenia następujących danych:

§         ilości wyrobów wyprodukowanych w okresie sprawozdawczym,

§         współczynników dla każdego wyrobu,

§         łącznej liczby jednostek współczynnikowych ustalonej w wyniku pomnożenia ilości poszczególnych rodzajów produktów przez ustalone dla nich współczynniki,

§         sumy poniesionych kosztów w przekroju poszczególnych pozycji kalkulacyjnych,

§         kosztu wytworzenia jednostki współczynnikowej, ustalonego w wyniku podzielenia poniesionych kosztów produkcji  przez łączną liczbę jednostek współczynnikowych,

§         jednostkowego kosztu wytworzenia poszczególnych produktów uzyskanego w wyniku pomnożenia kosztu jednostki współczynnikowej przez współczynniki kalkulowanego produktu.

Przykład kalkulacji podziałowej ze współczynnikami :

Cegielnia wytwarza masowo cegłę pełną i cegłę dziurawkę. Miesięczna produkcja wyniosła:

Miesięczne koszty produkcji wyniosły:

§         materiały bezpośrednie                                                          96 000 zł

§         płace bezpośrednie wraz z narzutami                                  24 000 zł

§         koszty wydziałowe                                                       48 000 zł

§         koszty zarządu                                                           72 000 zł

                                                                                        razem      240 000 zł

Na początku miesiąca nie było produkcji w toku, koszt zużycia surowca kształtuje się proporcjonalnie do wagi cegły, która wynosi 1,5 kg dla cegły pełnej i 1 kg dla cegły dziurawki.

1.     ustalenie ilości produktów przeliczonych na jednostki współczynnikowe:

§         cegła pełna 80 000 szt + 10 000 szt (25% z 40 000) x 1,5 =   135 000               

§         cegła dziurawka 65 000 szt x 1,0 =                                                                  65 000

§         suma jednostek współczynnikowych                                                    200 000

2.     ustalenie kosztu jednostki współczynnikowej:

          240 000 zł : 200 000 sztuk = 1,20 zł na jednostkę współczynnikową

3. ustalenie jednostkowego kosztu cegły pełnej i dziurawki :

cegła pełna                             1,20 x 1.5 = 1,80 zł za szt

cegła dziurawka                             1,20 x 1,0 = 1,20 zł za szt

4. sprawdzenie:

80 000 cegieł gotowych x 1,80                                        = 144 000 zł

10 000 cegieł w toku przeliczonych na gotowe x 1,80  =   18 000 zł

65 000 cegły dziurawki x 1,20                                              =   78 000 zł

                                          razem            240 000 zł