Zaburzenia miesiączkowania – postępowanie
Dr. Anna Michałowska
Pojęcia podstawowe:
¡ Eumenorrhoea
¡ Menarche
¡ Menopauza
¡ Amenorrhoea
¡ Hypermenorrhoea
¡ Hypomenorrhoea
¡ Polymenorrhoea
¡ Galactorrhoea
¡ Oligomenorrhoea
¡ Dysmenorrhoea
¡ Pierwotny brak miesiączki
¡ Wtórny brak miesiączki
¡ Hirsutyzm
¡ Wirylizacja
¡ Menorrhagia
ZABURZENIA MIESIĄCZKOWANIA
…dotyczą ok. 20% kobiet
(Epidemiologia)
Dotyczą:
¡ nieprawidłowego rytmu krwawień
¡ nieprawidłowej obfitości krwawień
¡ występowania krwawień dodatkowych
FIZJOLOGICZNY BRAK MIESIĄCZKI
¡ Przed menarche
¡ Ciąża
¡ Laktacja
¡ Okres klimakterium
Brak miesiączki – amenorrhoea
Pierwotny brak miesiączki – amenorrhoea
• Chromosomalne zaburzenia rozwojowe (30 %): [dysgenezja gonad, zespół Turnera i in.]
• Wady spowodowane zaburzeniem rozwoju narządów płciowych (19 %): [aplazja macicy, pochwy, z. Rokitanskiego, atrezja szyjki macicy, pochwy, błony dziewiczej]
• Feminizacja jąder (7 %)
• Zaburzenia podwzgórzowo – przysadkowe, hiperprolaktynemia (17 %) [opóźnione pokwitanie, guzy]
• Zaburzania jajnikowe (17 %) [niedorozwinięte jajniki, guzy]
• Choroby endokrynologiczne poza narządami płciowymi (7 %) [ch. Cushinga, ch. Addisona, guzy kory nadnerczy, wrodzony zespół nadnerczowo – płciowy, pierwotna niedoczynność tarczycy]
Wtórny brak miesiączki – amenorrhoea
• Zaburzenia podwzgórzowo – przysadkowe (61 %), hiperprolaktynemia (18 %) [idiopatyczne, stresowe, sytuacyjne, wahania masy ciała, poporodowa niewydolność jajników, zespół Sheehana, anorexia nervosa, prolaktynoma, leki psychotropowe, hipotensyjne]
• Zaburzenia jajnikowe (9 %) [guzy, wielotorbielowate jajniki, niedorozwinięte jajniki]
• Wtórne zaburzenia maciczne (5 %) [utrata endometrium po wyłyżeczkowaniu, gruźlica]
• Choroby endokrynologiczne poza narządami płciowymi (7 %) [choroby tarczycy, zespół Cushinga, popokwitaniowy zespół nadnerczowo płciowy]
BADANIE PODMIOTIWE PACJENTKI Z ZABURZENIAMI MIESIĄCZKOWANIA
WYWIAD:
¡ Pierwsza miesiączka (rok życia)
¡ Czy miesiączki są regularne czy nieregularne?
¡ Długość cykli (od I dnia OM do ostatniego dnia cyklu)
¡ Przy cyklach nieregularnych cyklu najdłuższego i najkrótszego
¡ Długość trwania krwawienia
¡ Obfitość miesiączek (ilość zużywanych wkładek, obecność skrzepów)
¡ Ból przed miesiączką / w trakcie miesiączki
¡ Plamienia między miesiączkami
¡ Zespół napięcia przedmiesiączkowego
¡ Ostatnia miesiączka (czy była taka jak zwykle?)
¡ Stosowanie doustnej antykoncepcji
¡ HTZ
¡ Objawy zespołu klimakterycznego
¡ Krwawienia po menopauzie
¡ Inne choroby, w tym choroby endokrynologiczne, skazy krwotoczne
¡ Stosowanie innych leków
POLYMENORRHOEA
¡ cykl trwa poniżej 21 dni
¡ jeśli objawy te występują w wieku 11 – 12 lat, można liczyć na autoregulację cyklów
POSTĘPOWANIE:
preparaty estrogenowo – progesteronowe
OLIGOMENORRHOEA
¡ cykl trwa dłużej niż 34 dni
¡ zwykle cykle jednofazowe
¡ podejrzenie PCO, przetrwałego pęcherzyka Graafa
progesteron w II fazie cyklu
SKĄPE MIESIĄCZKI
¡ utrata krwi < 30 ml w trakcie miesiączki
¡ czas trwania miesiączki: 1 – 2 dni
¡ niedorozwój jajników, wygasanie ich czynności
¡ niewydolność podwzgórza
¡ hiperprolaktynemia
METRORRHAGIA
nieregularne cykle z przedłużonymi lub nieregularnymi krwawieniami
MIESIĄCZKI DŁUGIE I OBFITE
¡ utrata krwi powyżej 100 ml podczas miesiączki
¡ czas trwania miesiączki: 7-10 dni
PRZYCZYNY:
¡ polipy endometrialne
¡ mięśniaki macicy
¡ zaburzenia krzepliwości
¡ przerost i zmiany zapalne endometrium
¡ niedomoga lutealna
l W zależności od przyczyny, uwzględniając plany prokreacyjne pacjentki
l Leczenie choroby podstawowej
l Leczenie farmakologiczne: ergotamina, cyklonamina
MENORRHAGIAPrzyczyną mogą być skazy krwotoczne w przebiegu zaburzeń krzepliwości krwi (poza przyczynami organicznymi):
¡ Choroba von Willebrand’a
¡ Białaczki
¡ Trombocytopenie
¡ Anemia aplastyczna
METROPATHIA HEMORRHAGICA
Długotrwałe krwawienie z tylko krótkimi okresami bez miesiączki
BOLESNE MIESIĄCZKI
¡ dotyczą ok. 30-50% kobiet
¡ bóle podbrzusza o różnym nasileniu
¡ towarzyszą im bóle krzyża, bóle i zwroty głowy
¡ nudności
¡ omdlenia
Przyczyny
¡ niedorozwój macicy
¡ nadmierna kurczliwość mięśnia macicy
¡ endometrioza
¡ zwężenie szyjki macicy
¡ zmiany położenia macicy:
¡ tyłozgięcie
¡ nadmierne przodozgięcie
¡ wzrost napięcia współczulnego
POSTEPOWANIE:
¡ Usunięcie przyczyny organicznej (jeżeli taka istnieje)
¡ Leczenie przeciwbólowe: paracetamol, NLPZ, leki rozkurczowe
¡ Progestageny w 14.-23. lub 14.-28. dniu cyklu
¡ Antykoncepcja hormonalna
ZABURZENIA MIESIĄCZKOWANIA – PODZIAŁ WEDŁUG WHO
¡ GRUPA I – niewydolność podwzgórzowo – przysadkowa
¡ GRUPA II – zaburzenia czynności osi podwzgórze – przysadka
¡ GRUPA III – pierwotna niewydolność jajników
¡ GRUPA IV – wady wrodzone lub nabyte uszkodzenia macicy
¡ GRUPA V – guzy okolicy podwzgórzowo – przysadkowej, wytwarzające prolaktynę
¡ GRUPA VI – zaburzenia czynności osi podwzgórze – przysadka z hiperprolaktynemią
¡ GRUPA VII – guzy pourazowe lub pozapalne, uszkodzenie okolicy podwzgórzowo – przysadkowej
GRUPA I wg WHO
niewydolność podwzgórzowo – przysadkowa
- brak miesiączki (zwykle wtórny)
- małe lub nieoznaczalne stężenia FSH i LH oraz estradiolu
- rozpoznanie:
- próba progesteronowa
- test z cytrynianem klomifenu
- test z GnRH
GRUPA I
PSYCHOGENNA POSTAĆ ZESPOŁU
PODWZGÓRZOWO – PRZYSADKOWEGO
¡ Przebyty wstrząs psychiczny
¡ Rzadkie miesiączki lub ich wtórny brak
¡ Patofizjologia: stres może zaburzać pulsacyjne wydzielanie GnRH
JADŁOWSTRĘT PSYCHICZNY
(ANOREXIA NERVOSA)
¡ Znaczny ubytek masy ciała
¡ Wtórny brak miesiączki (krytyczna masa ciała – orientacyjnie: 48 kg) jako jeden z objawów
¡ Objawy ogólne: sucha i zimna skóra, ¯ temperatury ciała, ¯ RR, ¯ HR
Diagnostyka laboratoryjna
o Badania hormonalne:
· ß stężenia LH
· prawidłowe poziomy FSH
· zaburzenia pulsacyjnego uwalniania GnRH
¡ Choroba może być śmiertelna!!!
¡ ...
chomiczkaAnka