karta praw podstawowych unii europejskiej.pdf

Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej

Preambuła

Narody Europy, tworząc coraz ściślejszą unię, są zdecydowane dzielić ze sobą pokojową przyszłość

opartą na wspólnych wartościach.

Świadoma swego dziedzictwa duchowego i moralnego, Unia jest zbudowana na niepodzielnych,

powszechnych wartościach godności ludzkiej, wolności, równości i solidarności; opiera się na zasadach

demokracji i rządów prawa. Poprzez ustanowienie obywatelstwa Unii oraz stworzenie przestrzeni

wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości stawia człowieka w centrum swych działań.

Unia przyczynia się do ochrony i rozwoju tych wspólnych wartości, szanując przy tym różnice kultur i

tradycji narodów Europy, jak również tożsamość narodową państw członkowskich i organizację ich

władz publicznych na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym; dąży do wspierania zrównoważonego

i trwałego rozwoju oraz zapewnia swobodny przepływ osób, dóbr, usług i kapitału oraz swobodę

osiedlania się.

W tym celu, w obliczu zmian w społeczeństwie, postępu społecznego oraz rozwoju naukowego i

technologicznego, niezbędne jest wzmocnienie ochrony praw podstawowych poprzez wyszczególnienie

tych praw w Karcie i uczynienie ich bardziej oczywistymi.

Niniejsza Karta potwierdza, uwzględniając kompetencje i zadania Wspólnoty i Unii oraz zasadę

subsydiarności, prawa wynikające zwłaszcza z tradycji konstytucyjnych i zobowiązań

międzynarodowych wspólnych państwom członkowskim, z Traktatu o Unii Europejskiej, Traktatów

Wspólnotowych, Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Kart

Społecznych przyjętych przez Wspólnotę i Radę Europy oraz orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości

Wspólnot Europejskich i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Korzystanie z tych praw rodzi odpowiedzialność i nakłada obowiązki wobec innych osób, wspólnoty

ludzkiej i przyszłych pokoleń.

Unia uznaje zatem prawa, wolności i zasady wymienione poniżej.

Rozdział I

Godność

Artykuł 1 - Godność ludzka

Godność ludzka jest nienaruszalna. Musi być szanowana i chroniona.

Artykuł 2 - Prawo do życia

1. Każdy ma prawo do życia.

2. Wobec nikogo nie można orzec kary śmierci ani jej wykonać.

Artykuł 3 - Prawo do integralności osoby

1. Każdy ma prawo do poszanowania swej integralności fizycznej i psychicznej.

2. W medycynie i biologii muszą być przestrzegane szczególnie następujące zasady:

Viadrina International Law Project

http://www.vilp.de

Ein Projekt des Lehrstuhls für Öffentliches Recht insb. Völkerrecht, Europarecht sowie ausländisches Verfassungsrecht.

Europa-Universität Viadrina, Frankfurt (Oder)

http://voelkerrecht.euv-frankfurt-o.de

- dobrowolna i świadoma zgoda osoby zainteresowanej, wyrażona zgodnie z warunkami określonymi

przez prawo;

- zakaz praktyk eugenicznych, zwłaszcza tych, których celem jest selekcja osób;

- zakaz wykorzystywania ciała ludzkiego i jego organów, jako takich, jako źródła zysku;

- zakaz reproduktywnego klonowania istot ludzkich.

Artykuł 4 - Zakaz tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania

Nikogo nie można poddawać torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu.

Artykuł 5 - Zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej

1. Nikt nie będzie trzymany w niewoli ani w poddaństwie.

2. Od nikogo nie można żądać świadczenia pracy przymusowej lub obowiązkowej.

3. Handel istotami ludzkimi jest zakazany.

Rozdział II

Wolności

Artykuł 6 - Prawo do wolności i bezpieczeństwa

Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego.

Artykuł 7 - Poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego

Każdy ma prawo do poszanowania swego życia prywatnego i rodzinnego, domu i korespondencji.

Artykuł 8 - Ochrona danych osobowych

1. Każdy ma prawo do ochrony danych osobowych, które go dotyczą.

2. Dane te muszą być przetwarzane rzetelnie, w określonych celach i za zgodą osoby zainteresowanej

lub na innej prawnie uzasadnionej podstawie określonej w ustawie. Każdy ma prawo do dostępu do

zebranych danych, które go dotyczą, i prawo do ich sprostowania.

3. Przestrzeganie tych zasad podlega kontroli niezależnego organu.

Artykuł 9 - Prawo do zawarcia małżeństwa i prawo do założenia rodziny

Prawo do zawarcia małżeństwa i prawo do założenia rodziny są gwarantowane zgodnie z ustawami

krajowymi regulującymi korzystanie z tych praw.

Artykuł 10 - Wolność myśli, sumienia i wyznania

1. Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania. Prawo to obejmuje wolność zmiany

wyznania lub przekonań oraz wolność uzewnętrzniania, indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie

lub prywatnie, swego wyznania lub przekonań poprzez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i

czynności rytualne.

2. Uznaje się prawo do odmowy pełnienia służby wojskowej ze względu na przekonania, zgodnie z

ustawami krajowymi regulującymi korzystanie z tego prawa.

Viadrina International Law Project

http://www.vilp.de

Ein Projekt des Lehrstuhls für Öffentliches Recht insb. Völkerrecht, Europarecht sowie ausländisches Verfassungsrecht.

Europa-Universität Viadrina, Frankfurt (Oder)

http://voelkerrecht.euv-frankfurt-o.de

Artykuł 11 - Wolność wyrażania opinii i informacji

1. Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz

otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na

granice państwowe.

2. Wolność i pluralizm mediów są respektowane.

Artykuł 12 - Wolność zgromadzania się i stowarzyszania się

1. Każdy ma prawo do swobodnego, pokojowego zgromadzania się i swobodnego stowarzyszania się

na wszystkich szczeblach, zwłaszcza w sprawach politycznych, związkowych i obywatelskich, z którego

wynika prawo każdego do tworzenia związków zawodowych i do wstępowania do nich w celu obrony

swych interesów.

2. Partie polityczne na poziomie Unii przyczyniają się do wyrażania woli politycznej jej obywateli.

Artykuł 13 - Wolność sztuki i badań naukowych

Sztuka i badania naukowe są wolne od ograniczeń. Swobody akademickie są respektowane.

Artykuł 14 - Prawo do nauki

1. Każdy ma prawo do nauki i dostępu do szkolenia zawodowego i ustawicznego.

2. Prawo to obejmuje możliwość korzystania z bezpłatnego szkolnictwa obowiązkowego.

3. Wolność tworzenia, z poszanowaniem zasad demokratycznych, placówek oświatowych i prawo

rodziców do zapewnienia wychowania i nauczania ich dzieci zgodnie z ich przekonaniami religijnymi,

filozoficznymi i pedagogicznymi są przestrzegane zgodnie z ustawami krajowymi regulującymi

korzystanie z tej wolności i prawa.

Artykuł 15 - Wolność wyboru zawodu i prawo do podejmowania pracy

1. Każdy ma prawo do podejmowania pracy oraz wykonywania swobodnie wybranego lub

zaakceptowanego przez siebie zawodu.

2. Każdy obywatel Unii ma swobodę poszukiwania i wykonywania pracy, korzystania z prawa do

przedsiębiorczości oraz świadczenia usług w każdym państwie członkowskim.

3. Obywatele krajów trzecich, którzy są uprawnieni do podejmowania pracy na terytorium państw

członkowskich, mają prawo do takich samych warunków pracy, z jakich korzystają obywatele Unii.

Artykuł 16 - Wolność prowadzenia działalności gospodarczej

Uznaje się swobodę prowadzenia działalności gospodarczej zgodnie z prawem wspólnotowym oraz

ustawami i praktyką krajową.

Artykuł 17 - Prawo do własności

1. Każdy ma prawo do posiadania mienia nabytego zgodnie z prawem, jego używania, dysponowania

nim i zapisania go w testamencie. Nikt nie może być pozbawiony swej własności, chyba że w interesie

publicznym i w przypadkach oraz na warunkach przewidzianych w ustawie, za należytym

Viadrina International Law Project

http://www.vilp.de

Ein Projekt des Lehrstuhls für Öffentliches Recht insb. Völkerrecht, Europarecht sowie ausländisches Verfassungsrecht.

Europa-Universität Viadrina, Frankfurt (Oder)

http://voelkerrecht.euv-frankfurt-o.de

odszkodowaniem za jej utratę wypłaconym we właściwym czasie. Używanie mienia może być

regulowane, w stopniu koniecznym ze względu na interes ogólny, przez ustawę.

2. Własność intelektualna jest chroniona.

Artykuł 18 - Prawo do azylu

Gwarantuje się prawo do azylu z poszanowaniem przepisów Konwencji genewskiej z 28 lipca 1951 r. i

Protokołu z 31 stycznia 1967 r. dotyczących statusu uchodźców oraz zgodnie z Traktatem

ustanawiającym Wspólnotę Europejską.

Artykuł 19 - Ochrona w przypadku usunięcia, wydalenia lub ekstradycji

1. Wydalenia zbiorowe są zakazane.

2. Nikt nie może być usunięty lub wydalony do państwa, albo wydany państwu, w którym istnieje

poważne niebezpieczeństwo skazania go na karę śmierci, poddania go torturom lub innemu

nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu.

Rozdział III

Równość

Artykuł 20 - Równość wobec prawa

Każdy jest równy wobec prawa.

Artykuł 21 - Niedyskryminacja

1. Zakazuje się jakiejkolwiek dyskryminacji ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne

lub społeczne, cechy genetyczne, język, wyznanie lub przekonania, opinie polityczne lub każde inne,

przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację

seksualną.

2. W zakresie Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i Traktatu o Unii Europejskiej oraz bez

uszczerbku dla szczegółowych postanowień tych Traktatów zakazana jest jakakolwiek dyskryminacja ze

względu na obywatelstwo.

Artykuł 22 - Zróżnicowanie kulturalne, religijne i językowe

Unia szanuje zróżnicowanie kulturalne, religijne i językowe.

Artykuł 23 - Równość mężczyzn i kobiet

Równość mężczyzn i kobiet musi być zapewniona we wszystkich dziedzinach, w tym w sprawach

zatrudnienia, pracy i wynagrodzenia.

Zasada równego traktowania nie stanowi przeszkody w utrzymywaniu lub przyjmowaniu środków

zapewniających określone ułatwienia na korzyść płci niedostatecznie reprezentowanej.

Viadrina International Law Project

http://www.vilp.de

Ein Projekt des Lehrstuhls für Öffentliches Recht insb. Völkerrecht, Europarecht sowie ausländisches Verfassungsrecht.

Europa-Universität Viadrina, Frankfurt (Oder)

http://voelkerrecht.euv-frankfurt-o.de

Artykuł 24 - Prawa dziecka

1. Dzieci mają prawo do takiej ochrony i opieki, jaka jest konieczna dla ich dobra. Mogą swobodnie

wyrażać swoje poglądy. Poglądy te są uwzględniane w sprawach, które ich dotyczą, stosownie do ich

wieku i stopnia ich dojrzałości.

2. Wszystkie działania dotyczące dzieci, zarówno podejmowane przez władze publiczne, jak i instytucje

prywatne, należy podporządkować najlepszym interesom dziecka.

3. Każde dziecko ma prawo do utrzymywania stałych związków osobistych i bezpośrednich kontaktów z

każdym z jego rodziców, jeśli nie jest to sprzeczne z jego interesami.

Artykuł 25 - Prawa osób starszych

Unia uznaje i respektuje prawa osób starszych do życia godnego i samodzielnego oraz uczestniczenia

w życiu społecznym i kulturalnym.

Artykuł 26 - Integracja osób niepełnosprawnych

Unia uznaje i respektuje prawo osób niepełnosprawnych do korzystania ze środków mających zapewnić

im niezależność, integrację społeczną i zawodową oraz udział w życiu społeczności.

Rozdział IV

Solidarność

Artykuł 27 - Prawo pracowników do informacji i konsultacji w ramach przedsiębiorstw

Pracownikom lub ich przedstawicielom należy zapewnić, na właściwych szczeblach, informację i

konsultacje we właściwym czasie, w przypadkach i na warunkach przewidzianych w prawie

wspólnotowym oraz ustawach i praktyce krajowej.

Artykuł 28 - Prawo do działań i rokowań zbiorowych

Pracownicy oraz ich pracodawcy, lub ich poszczególne organizacje, mają, stosownie do prawa

wspólnotowego oraz ustaw i praktyki krajowej, prawo do negocjowania i zawierania układów zbiorowych

na właściwych szczeblach i do podejmowania, w przypadku konfliktu interesów, działań zbiorowych, w

tym strajku, w obronie swoich interesów.

Artykuł 29 - Prawo do dostępu do służb pośrednictwa pracy

Każdy ma prawo do dostępu do służb pośrednictwa pracy.

Artykuł 30 - Ochrona w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia z pracy

Każdy pracownik ma prawo do ochrony w przypadku nieuzasadnionego zwolnienia z pracy, zgodnie z

prawem wspólnotowym oraz ustawami i praktyką krajową.

Viadrina International Law Project

http://www.vilp.de

Ein Projekt des Lehrstuhls für Öffentliches Recht insb. Völkerrecht, Europarecht sowie ausländisches Verfassungsrecht.

Europa-Universität Viadrina, Frankfurt (Oder)

http://voelkerrecht.euv-frankfurt-o.de

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: