1) H. L. A. Hart - treścią tzw. "tezy o rozdziale" jest brak koniecznego związku między prawem a moralnością; teza ta stanowi istotę szeroko pojętego ruchu pozytywizmu prawniczego i jest przedmiotem sporu między teoriami prawa naturalnego a prawniczym pozytywizmem.
2) W myśl teorii dualistycznej prawo międzynarodowe i wewnętrzne to dwa całkowicie różne od siebie niezależne porządki normatywne; odnoszą się one do różnych podmiotów i regulują odmienne stosunki, z tego powodu możliwość konfliktu między tymi porządkami jest zasadniczo wykluczona (znaczenie historyczne).
3) Definicja J. Austina została poddana krytyce i modyfikacji, dokonał tego przede wszystkim H. L. A. Hart, który podniósł m.in. następujące argumenty:
- nietrafne jest identyfikowanie prawa ze zbiorem rozkazów, gdyż prawo składa się z norm ogólnych, a rozkaz to dyrektywa jednostkowa;
- twierdzenie, że na straży prawa stoi przymus państwowy jest prawdziwe tylko, gdy je odnieść do poszczególnych norm prawnych;
- modelem prawa dla Austina było raczej prawo karne niż prawo cywilne; już prawnicy rzymscy posługiwali się norami pozbawionymi sankcji, tzw. norm niedoskonałych „leges imperfecta” (np. w konstytucjach); pogląd Austina wydawać się musi tym bardziej błędny gdy weźmiemy pod uwagę okoliczności, że mówiąc o przymusie miał on na myśli przymus fizyczny, podczas gdy na przykład prawo cywilne operuje również sankcją nieważności;
- prawo jest zjawiskiem tak złożonym, obejmującym normy takiego różnego rodzaju (prawo stanowione i zwyczajowe, prawo wewnętrzne i międzynarodowe publiczne, prawo karne i cywilne), iż nie da się ich sprowadzić do żadnego wspólnego mianownika, a tym samym zdefiniować.
4) Najpoważniejszym przedstawicielem niepozytywistycznych koncepcji prawa są szkoły prawa natury (katolicka koncepcja: św. Augustyn i św. Tomasz; koncepcja laicka L. Fuller).
Obok prawa pozytywnego, którego źródłem są akty władzy państwowej, istnieje jeszcze prawo natury, którego ostatecznym źródłem jest albo bóg (doktryna katolicka) albo właściwości natury człowieka (Grocjusz, Hobes, Locke) lub zasady współżycia w społeczeństwie L. Fuller.
Wszystkie niepozytywistyczne koncepcje kwestionują twierdzenie, że pojęcie prawa wyczerpuje się w pojęciu wydawanych przez organy państwowe aktów normatywnych i uznają za immanentny składnik każdego prawa elementarne zasady sprawiedliwości i racjonalności i to bez względu na to, czy je ustawodawca wysłowił w tekście prawniczym, czy też nie. Do takich zasad zaliczają oni z reguły zasadę równości wobec prawa, zakaz dyskryminacji ze względu na rasę, przekonania polityczne czy religijne, wolność słowa i zrzeszania się, prawo do rzetelnego uczciwego procesu, zakaz stosowania tortur, nakaz ochrony środowiska i dóbr stanowiących wspólne dziedzictwo kulturowe ludzkości.
5) Formuła Radbrucha - formuła filozoficznoprawna autorstwa niemieckiego prawnika i filozofa Gustawa Radbrucha. Głosi ona, że jeśli norma prawna w drastyczny sposób łamie podstawowe normy moralne, to nie obowiązuje (łac. lex iniustissima non est lex). Taka norma nie dostępuje godności bycia prawem, może być odrzucona i tym samym obywatele nie mają obowiązku jej przestrzegania, a administracja państwowa i sądownictwo jej stosowania. Jest ona jedną z czołowych współczesnych koncepcji zbliżających do siebie pozytywizm prawniczy i prawnonaturalizm.
Formuła została zaprezentowana po raz pierwszy w 1946 r. w artykule "Ustawowe bezprawie i ponadustawowe prawo", który był reakcją na degenerację systemu prawnego w czasach Trzeciej Rzeszy. Według Radbrucha prawnicy niemieccy przez silne przywiązanie do pozytywizmu prawnego, nie byli w stanie przeciwstawić się instrumentalizacji prawa przez nazistów.
6) Lex (pozytywiści) - to normy zawarte w tekstach prawnych (ustawach, aktach podstawowych i precedensach)
Ius (niepozytywiści) - to normy zawarte w tekstach prawnych, zasady sprawiedliwości czy moralności politycznej, które uważa się za wiążące nawet wtedy gdy nie zostały zapisane w żadnym tekście prawnym.
7) Od prawa międzynarodowego publicznego należy odróżnić prawo międzynarodowe prywatne - gałąź prawa wewnętrznego, mającego charakter kolizyjny, gdyż normuje stosunki prawne - głównie cywilno-prawne, w których występuje element obcy (np. zawarcie przez obywatela polskiego umowy lub związku małżeńskiego z cudzoziemcem); zadaniem prawa międzynarodowego prywatnego jest wskazanie systemu prawnego (prawo polskie czy prawo innego państwa), które będzie właściwe dla wszelkich roszczeń, wynikających ze stosunków tego typu.
przemekn5