ŚRODKI PRAWNE ORGANÓW PIP.pdf

OPINIE

Rozdział 1/4.

1/4. Œrodki prawne organów Pañstwowej Inspekcji

Pracy

1/4. Œrodki prawne organów Pañstwowej Inspekcji Pracy

Spis treœci:

1. Wstêp .................................... 1

1.1. Pojêcie decyzji administracyjnej ............ 2

1.2. Rodzaje i formy decyzji ................... 3

2. Decyzje nakazowe organów PIP ............... 4

2.1. Wymagania dla decyzji nakazowych ......... 4

2.2. Sytuacje, w których organy PIP wydaj¹ decyzje

nakazowe ............................. 6

3. Decyzje nakazowe inspektora pracy ............ 8

3.1. Nakazanie usuniêcia uchybieñ ............. 8

3.2. Wstrzymanie prac lub dzia³alnoœci .......... 9

3.3. Skierowanie do innych prac ............... 10

3.4. Wstrzymanie eksploatacji maszyn i urz¹dzeñ . . 11

3.5. Zakazanie wykonywania pracy lub prowa-

dzenia dzia³alnoœci w miejscach, w których

stan warunków pracy stanowi bezpoœrednie

zagro¿enie dla ¿ycia lub zdrowia ludzi ....... 12

3.6. Nakazanie ustalenia okolicznoœci i przyczyn

wypadku .............................. 12

3.7. Nakazanie wyp³aty nale¿nego wynagrodzenia

za pracê, a tak¿e innego œwiadczenia przys³u-

guj¹cego pracownikowi .................. 13

4. Decyzje nakazowe okrêgowego inspektora pracy . . 13

5. Nienakazowe decyzje inspektora pracy – przyk³ady . 15

5.1. Zatrudnianie m³odocianych ............... 15

5.2. Zatrudnianie dzieci ...................... 15

5.3. Zatrudnianie osób niepe³nosprawnych....... 16

6. Wyst¹pienie inspektora pracy.................. 16

7. Inne œrodki prawne inspektora pracy – przyk³ady . . 17

7.1. Pozwolenie na u¿ytkowanie obiektu budo-

wlanego............................... 17

7.2. Opiniowanie nowych stanowisk dla niepe³no-

sprawnych............................. 17

7.3. Dopuszczenie statku do ¿eglugi ............ 17

8. Wspó³praca PIP z innymi urzêdami i instytucjami. . . 17

1. Wstêp

Kontrola oraz udokumentowanie jej ustaleñ to pierwszy etap dzia³añ prowadzo-

nych przez organy Pañstwowej Inspekcji Pracy wobec podmiotu kontrolowanego.

W drugim etapie organy PIP stosuj¹ œrodki prawne, których celem jest dostoso-

wanie stwierdzonego w trakcie kontroli stanu warunków pracy w zak³adzie pra-

cy do stanu zgodnego z przepisami prawa . W³aœnie œrodki prawne stosowane

przez poszczególne organy Inspekcji zostan¹ omówione poni¿ej.

maj 2008

Rozdzia³ 1/4.

Jacek Zalewski

1. Pañstwowa Inspekcja Pracy

maj 2008

OPINIE

1. Państwowa Inspekcja Pracy

Rozdział 1/4.

Możliwości

zaskarżenia

Nie ka¿de rozstrzygniêcie organu kontroli i nadzoru ma charakter decyzji admi-

nistracyjnej. Wyró¿nienie wœród œrodków prawnych, stosowanych przez organy

PIP dwóch grup:

decyzji i

innych œrodków prawnych

– ma znaczenie ze wzglêdu na mo¿liwoœci i tryb zaskar¿enia poszczególnych roz-

strzygniêæ nadzorczych.

Poniewa¿ tylko czêœæ z prezentowanej poni¿ej problematyki ma swoje umocowanie

w ustawie z 13.4.2007 r. o Pañstwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. Nr 89, poz. 589),

w kwestiach nieuregulowanych w tej ustawie maj¹ zastosowanie przepisy ustawy

z 14.6.1960 r. – Kodeks postêpowania administracyjnego (tj. Dz.U. z 2000 r. Nr 98,

poz. 1071, ze zm.). Stosowanie przez organy inspekcji pracy niektórych œrodków

prawnych zosta³o okreœlone równie¿ w odrêbnych przepisach, a w szczególnoœci

w ustawach:

z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane (tj. Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, ze zm.),

z 30.8.2002 r. o systemie oceny zgodnoœci (tj. Dz.U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087, ze

zm.),

z 27.8.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spo³ecznej oraz zatrudnianiu osób nie-

pe³nosprawnych (tj. Dz.U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92).

1.1. Pojêcie decyzji administracyjnej

Definicja

Decyzj¹ administracyjn¹ bêdzie (zgodnie z Kpa) ka¿de jednostronne rozstrzyg-

niêcie organu administracji pañstwowej w sprawie indywidualnej, w której imien-

nie oznaczonego adresata (np. pracodawcê) nie wi¹¿e z organem (w naszym

przypadku organem PIP) stosunek zale¿noœci s³u¿bowej lub podporz¹dkowanie

administracyjne, a podstawê rozstrzygniêcia stanowi¹ przepisy prawa powszech-

nie obowi¹zuj¹cego.

Decyzje zawsze rozstrzygaj¹ sprawê co do jej istoty w ca³oœci lub w czêœci, albo

w inny sposób koñcz¹ postêpowanie w danej instancji (art. 104 § 2 Kpa).

Ka¿de dzia³anie organu PIP, które posiada przedstawione powy¿ej cechy, jest de-

cyzj¹ administracyjn¹. Dla charakteru prawnego danego aktu nie ma bowiem zna-

czenia u¿ycie tej, czy innej nazwy.

PRZYKŁAD

Podstawowym œrodkiem prawnym organów PIP (inspektora pracy i okrêgowego inspektora pracy)

jest decyzja nakazowa, która:

jest jednostronnym rozstrzygniêciem inspektora PIP (a wiêc organu administracji pañstwowej),

dotyczy sprawy indywidualnej,

w nag³ówku ma imiennie oznaczonego adresata (np. pracodawcê), który nie jest zwi¹zany z orga-

nem PIP stosunkiem zale¿noœci s³u¿bowej lub podporz¹dkowaniem administracyjnym,

podstaw¹ rozstrzygniêcia s¹ przepisy powszechnie obowi¹zuj¹ce.

Jak widaæ, ze wzglêdu na okreœlaj¹ce j¹ cechy decyzja nakazowa jest decyzj¹ administracyjn¹.

Przepisy prawa dla za³atwienia danej sprawy, nie zawsze wymagaj¹ formy decyzji.

Je¿eli wiêc decyzja zostanie wydana w sprawie, w której jej wydania przepisy nie

przewiduj¹, to jest ona niewa¿na jako wydana bez podstawy prawnej .

maj 2008

1/4. Środki prawne organów Państwowej Inspekcji Pracy

OPINIE

Rozdział 1/4.

1.2. Rodzaje i formy decyzji

W artykule 11 ustawy o Pañstwowej Inspekcji Pracy wymieniono, ¿e organy PIP

mog¹ stosowaæ, nastêpuj¹ce œrodki prawne:

nakaz (zawieraj¹cy decyzje nakazowe ),

wyst¹pienie.

Warto dodaæ, ¿e organy Pañstwowej Inspekcji Pracy maj¹ te¿ prawo do:

wnoszenia powództwa oraz wstêpowania do postêpowania (za zgod¹ powo-

da) przed s¹dem pracy w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy, a tak¿e

wykonywania innych zadañ okreœlonych w odrêbnych przepisach.

Uprawnienia

Decyzj¹ administracyjn¹ nie jest natomiast wyst¹pienie organu Pañstwowej

Inspekcji Pracy, który to œrodek prawny zosta³ przypisany wszystkim organom

inspekcji.

Decyzje organów Pañstwowej Inspekcji Pracy mog¹ mieæ formê pisemn¹, b¹dŸ

ustn¹ (reguluj¹ to przepisy ustawy o PIP i Kpa). Szczególnym rodzajem decyzji

pisemnej jest decyzja w formie wpisu do dziennika budowy .

Forma decyzji

Decyzja pisemna powinna, zgodnie z art. 107 § 1 Kpa zawieraæ:

oznaczenie organu administracji publicznej,

datê wydania,

oznaczenie strony lub stron,

powo³anie podstawy prawnej,

rozstrzygniêcie,

uzasadnienie faktyczne i prawne,

pouczenie, czy i w jakim trybie s³u¿y od niej odwo³anie,

podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska s³u¿bowego osoby upo-

wa¿nionej do wydania decyzji.

Elementy

decyzji

Decyzja, w stosunku do której mo¿e byæ wniesione powództwo do s¹du powszech-

nego lub skarga do s¹du administracyjnego, powinna zawieraæ ponadto pouczenie

o dopuszczalnoœci wniesienia powództwa lub skargi.

Pouczenie

Nie wszystkie decyzje organów Pañstwowej Inspekcji Pracy wymagaj¹ uzasad-

nienia. Odstêpstwa w tym zakresie przewiduj¹ przepisy ustawy o PIP (zostan¹ one

omówione w czêœci Opinii dotycz¹cej decyzji inspektora pracy).

Uzasadnienie

Decyzja inspektora pracy mo¿e mieæ równie¿ formê ustn¹. Zgodnie z art. 14§2Kpa

sprawy mog¹ byæ za³atwiane ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a prze-

pis prawny nie stoi temu na przeszkodzie . Warto jednak pamiêtaæ, ¿e zarówno

treœæ, jak i istotne motywy takiego za³atwienia sprawy powinny byæ utrwalone

w aktach.

W przypadku kontroli przeprowadzanej przez inspektora pracy, treœæ decyzji ustnych podaje siê

w za³¹czniku do protoko³u kontroli.

PRZYKŁAD

Warunkiem za³atwienia sprawy w formie decyzji ustnej jest mo¿liwoœæ faktyczne-

go jej wykonania do czasu zakoñczenia kontroli (podpisania protoko³u kontroli).

maj 2008

OPINIE

1. Państwowa Inspekcja Pracy

Rozdział 1/4.

2. Decyzje nakazowe organów PIP

2.1. Wymagania dla decyzji nakazowych

Definicja

Decyzj¹ nakazow¹ jest ka¿de wydane przez inspektora pracy (lub okrêgowego in-

spektora pracy) zarz¹dzenie usuniêcia rozpoznanego zagro¿enia lub naruszenia

przepisów oraz zasad bhp ze wskazaniem podstawy prawnej lub naruszonej za-

sady bhp oraz terminu wykonania . W zale¿noœci od charakteru naruszenia prawa

wydawana jest decyzja:

usuniêcia uchybieñ,

wstrzymania prac lub dzia³alnoœci,

skierowania do innych prac,

wstrzymania eksploatacji maszyn i urz¹dzeñ,

zakazania wykonywania pracy lub prowadzenia dzia³alnoœci,

zaprzestania prowadzenia dzia³alnoœci b¹dŸ dzia³alnoœci okreœlonego rodzaju,

ustalenia okolicznoœci i przyczyn wypadku,

wyp³aty nale¿nego œwiadczenia wynikaj¹cego ze stosunku pracy.

Decyzja wydana na piœmie powinna w szczególnoœci zawieraæ:

treœæ decyzji,

podstawê prawn¹ jej wydania,

termin realizacji,

pouczenie o przys³uguj¹cych œrodkach odwo³awczych.

Informowanie

o realizacji

Inspektor pracy (okrêgowy inspektor pracy) ma prawo ¿¹daæ od podmiotu, do

którego zosta³a skierowana decyzja, poinformowania o jej realizacji , wraz z up³y-

wem terminów okreœlonych w tej decyzji.

Podstaw¹ prawn¹ decyzji mo¿e byæ norma (nie myliæ z Polskimi Normami) lub ze-

spó³ norm nale¿¹cych do aktów prawnych bêd¹cych Ÿród³em prawa lub zasad bhp.

Unormowania zawarte w aktach prawnych i zasadach bhp mog¹ stanowiæ podsta-

wê wydania decyzji pod warunkiem, ¿e przedmiot regulacji wi¹¿e siê z warunkami

pracy i ma na celu szeroko pojêt¹ ochronê ¿ycia i zdrowia pracowników w procesie

pracy. Z regu³y decyzje s¹ wydawane w oparciu o przepisy:

ustawy z 13.4.2007 r. o Pañstwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. Nr 89, poz. 589),

ustawy z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (tj. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.),

rozporz¹dzenia MPiPS z 26.9.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp (tj.

Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650, ze zm.),

innych bran¿owych rozporz¹dzeñ wykonawczych do Kodeksu pracy,

norm technicznych, budowlanych, itp.

Rodzaje

terminów

W praktyce maj¹ zastosowanie dwa rodzaje terminów wykonania decyzji :

zwyk³e – ustala je w naszym przypadku inspektor pracy (okrêgowy inspektor

pracy),

ustawowe, które s¹ z góry okreœlone przez przepisy.

Trzeba wiedzieæ, ¿e terminy ustawowe nie mog¹ byæ skracane b¹dŸ przed³u¿ane ,

np. w wyniku indywidualnego porozumienia siê pracodawcy i inspektora pracy.

Mo¿e siê tak zdarzyæ, ¿e termin nie zostanie dotrzymany. W takiej sytuacji termin

mo¿e zostaæ przywrócony na proœbê zainteresowanego, jeœli uprawdopodobni on,

maj 2008

1/4. Środki prawne organów Państwowej Inspekcji Pracy

OPINIE

Rozdział 1/4.

¿e uchybienie nast¹pi³o nie z jego winy. Proœbê nale¿y wnieœæ w ci¹gu 7 dni od dnia

ustania przyczyny uchybienia terminu.

Wyznaczaj¹c terminy wykonania decyzji nakazowych, organ je wydaj¹cy stosuje

tzw. decyzje terminowe , które okreœlane s¹ konkretn¹ dat¹, lub czasem od jakie-

goœ zdarzenia .

Termin okreœlony konkretn¹ dat¹ wygl¹da tak, ¿e inspektor pracy nakazuje usuniêcie uchybieñ –

np. wydania pracownikom do sta³ego korzystania stanowiskowych instrukcji bhp do jakiejœ konkret-

nej daty – np. 10 czerwca 2008 r.

W przypadku terminu okreœlonego czasem od zdarzenia – inspektor pracy zaznaczy w decyzji, ¿e

uchybienia maj¹ zostaæ usuniête w ci¹gu, np. dwóch tygodni od zakoñczenia kontroli.

PRZYKŁAD

Wa¿n¹ spraw¹ jest te¿ sposób obliczania, kiedy up³ywa dany termin . Jeœli termin

jest okreœlony konkretn¹ dat¹, to w³aœciwie nie ma k³opotu. Problemy zaczynaj¹ siê,

gdy termin podano w dniach, np.: „14 dni od dorêczenia nakazu”. Obliczaj¹c ter-

min okreœlony w dniach od jakiegoœ zdarzenia nale¿y pamiêtaæ, ¿e nie uwzglêdnia

siê dnia, kiedy to zdarzenie mia³o miejsce, a up³yw ostatniego z wyznaczonej liczby

dni uwa¿a siê za koniec terminu.

Obliczanie

terminu

Nakaz inspektora pracy zosta³ dorêczony 5 wrzeœnia z terminem odwo³ania 14 dni. Przy obliczaniu

terminu odwo³ania nie uwzglêdnia siê dnia 5 wrzeœnia, tak wiêc ostatnim terminem odwo³ania bêdzie

19 wrzeœnia.

PRZYKŁAD

Zdarza siê, ¿e termin zosta³ okreœlony w tygodniach . W takim przypadku termin

odwo³ania up³ywa w ostatnim tygodniu z up³ywem tego dnia, który nazw¹ odpo-

wiada pocz¹tkowemu dniu terminu.

Decyzjê dorêczono we wtorek 13 maja 2008 r. z dwutygodniowym terminem odwo³ania. Poniewa¿

wtorek by³ dniem dostarczenia pisma, to ostatnim dniem terminu odpowiedzi bêdzie równie¿ wtorek

27 maja 2008 r.

PRZYKŁAD

W przypadku, gdy termin okreœlono w miesi¹cach termin odwo³ania up³ywa tego

dnia w ostatnim miesi¹cu, który odpowiada pocz¹tkowemu dniowi terminu, a jeœli

takiego dnia w ostatnim miesi¹cu nie by³o – termin up³ywa ostatniego dnia mie-

si¹ca.

Jeœli pismo urzêdowe dorêczono we wtorek 1 lipca 2008 r. z miesiêcznym terminem odpowiedzi, to ter-

min na udzielenie tej odpowiedzi koñczy siê w pi¹tek 1 sierpnia 2008 r. Natomiast, gdyby pismo dorê-

czono 31 stycznia 2008 r. tak¿e z miesiêcznym terminem udzielenia odpowiedzi, to ostatnim dniem

by³by pi¹tek 29 lutego 2008 r.

PRZYKŁAD

maj 2008

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: