F. Dostojewski - Zbrodnia i kara STRESZCZENIE.pdf - 3. POZYTYWIZM - Magda_line

zrabowane pieniądze można by pomóc. Oficer podziela to

stanowisko i dodaje, że taki czyn, dokonany w imię dobra

ludzkości, nie powinien wywołać wyrzutów sumienia.

Raskolnikow, przysłuchujący się tej rozmowie, zgadza się z

przedstawionymi argumentami. Widzi, że w swych planach nie jest

odosobniony, że są ludzie, którzy podzielają jego poglądy.

W drodze powrotnej do domu dowiaduje się przypadkowo z

rozmowy siostry staraj lichwiarki, Lizawiety, z kupcami. Kobieta

mówi, że następnego dnia rano będzie poza domem, a więc jej

siostra, Alona, będzie w mieszkaniu sama.

Następnego dnia Rodion budzi się wypoczęty, pełen chęci do

działania i z silnym postanowieniem zrealizowania swych planów.

Ze swej starej koszuli robi pętlę, na której zamierza umieścić

siekierę. Starannie pakuje podróbkę papierośnicy, którą obiecał

zanieść Alonie. Siekierę pożycza od stróża, skorzystawszy z jego

czasowej nieobecności. Jak dotąd nie spotyka żadnych przeszkód

na drodze do zrealizowania swego zamierzenia.

Po dojściu do domu puka do drzwi mieszkania lichwiarki. Alona

Iwanowna jest bardzo nieufna, a Rodion zaczyna się przez kilka

chwil wahać, czy nie odstąpić od swojego planu. W końcu jednak

decyduje się dokończyć to, o czym tak długo myślał. Zabija Alonę

siekierą - w pełni świadomie i z premedytacją. Szybko odnajduje

skrytkę z biżuterią i pieniędzmi. Jego ruchy zdradzają

zdenerwowanie. Niespodziewanie do domu wraca Lizawieta, nieco

wcześniej niż zamierzała. Dostrzega leżącą w kałuży krwi siostrę.

Na jej twarzy maluje się bolesne przerażenie. Zaskoczony tą

sytuacją Raskolnikow, chcąc uniknąć kłopotów, pozbywa się

niewygodnego świadka i zabija Lizawietę. Po tym nieplanowanym

morderstwie postanawia czym prędzej opuścić miejsce zbrodni.

Chcąc zatrzeć ślady starannie wyciera swoje ręce oraz siekierę.

Nagle dociera do niego z klatki schodowej odgłos czyichś kroków.

Pośpiesznie zamyka mieszkanie, nie robi jednak tego dostatecznie

dokładnie i dwaj mężczyźni, znajdujący się na zewnątrz, domyślają

się, że ktoś niepowołany jest w mieszkaniu Alony. Postanawiają to

sprawdzić i zbiegają na dół, by powiadomić o tym strażnika.

Rodion, korzystając z chwilowego zamieszania, wybiega z

mieszkania i ukrywa się w innym, chwilowo opuszczonym przez

pokojowych malarzy. Czeka na odpowiedni moment i

niepostrzeżenie wymyka się z kamienicy. Klucząc po mieście

wraca do siebie.

Raskolnikow po dokonaniu zbrodni znajduje się w malignie,

próbuje zatrzeć ślady. Niespodziewanie dostaje wezwanie na

policję. Na komisariacie dowiaduje się, że właścicielka mieszkania,

które Raskolnikow wynajmuje, żąda od niego zapłacenia zaległego

czynszu. W pewnym momencie policjanci przypadkowo zaczynają

rozmawiać o dokonanym morderstwie. Raskolnikow, słysząc ich

rozmowę, mdleje

Raskolnikow w obawie przed rewizją postanawia lepiej ukryć łupy

i wyrusza na miasto w celu odnalezienia stosownej kryjówki.

Wreszcie ją znajduje na przypadkowym podwórzu, a skarb chowa

pod kamieniem. Odwiedza swego przyjaciela Razumichina. Ten,

dowiedziawszy się o trudnym położeniu przyjaciela, proponuje mu

pracę

kategorycznie odmawia. Wychodzi od przyjaciela i włóczy się nocą

bez celu ulicami Petersburga. Omal nie wpada pod koła dorożki, za

co dorożkarz bije go batem. Od przypadkowych przechodniów

otrzymuje jałmużnę w wysokości 20 kopiejek i, mimo że

potrzebuje pieniędzy, wyrzuca je do rzeki Newy. Wraca wreszcie

do domu i traci przytomność.

Fiodor Dostojewski - Zbrodnia i kara -

streszczenie szczegółowe

Część I

Pierwsze zdania powieści przywołują obraz Petersburga i postać

głównego bohatera - Rodiona Romanowicza Raskolnikowa:

Raskolnikow kieruje swe kroki do Alony Iwanownej, starej

lichwiarki, która przyjmuje pod zastaw różne przedmioty w

zamian za pieniądze. Jej klientami są głównie ubodzy studenci,

którym brakuje pieniędzy na życie i opłacenie czynszu.

Raskolnikow przynosi tu nawet ostatnie pamiątki rodzinne, do

których należą srebrny zegarek ojca i pierścionek Duni. Rodion

dochodzi do wniosku, że stara lichwiarka żeruje w ten sposób na

biednych studentach i bogaci się. Uważa, taka sytuacja jest

niesprawiedliwa. Wtedy rodzi się w nim straszna myśl o

zgładzeniu starej. Podczas jednej z wizyt uważnie przygląda się

mieszkaniu, stara się zapamiętać jak najwięcej szczegółów -

rozmieszczenie pokojów i przedmiotów znajdujących się w

mieszkaniu. W jego głowie rodzi się pewien plan. Po opuszczeniu

mieszkania starej lichwiarki Raskolnikow zachowuje się jak ktoś,

kogo opętały koszmary. Prowadzi ze sobą wewnętrzną walkę.

Po wyjściu z domu staruszki Raskolnikow udaje się do szynku, by

napić się piwa. Tu zostaje zaczepiony przez Marmiełodowa, który

zaczyna mu opowiadać o swoim życiu. Z rozmowy dowiadujemy

się, że Marmieładow i jego rodzina cierpią biedę i głód. Sonia,

córka Marmieładowa zarabia na rodzinę trudniąc się prostytucją

(posiada tzw. żółtą kartę), a on sam jest alkoholikiem. Żona

Marmieładowa, Katarzyna Iwanowa, jest chora na gruźlicę.

Raskolnikow otrzymuje list od matki. Donosi ona, że Dunia, siostra

Raskolnikowa - po wcześniejszych upokorzeniach, jakie ją

spotkały w domu Swidrygajłowów (Dunia pracowała tam jako

guwernantka) ? zamierza wyjść za mąż za Piotra Pietrowicza

Łużyna. W liście znajduje się również zapowiedź ich przyjazdu do

Petersburga.

Raskolnikow rozmyśla o liście i dochodzi do wniosku, że decyzja o

tak rychłym małżeństwie siostry została podjęta zbyt pochopnie,

domyśla się również, że z jego powodu. Mężczyzna dojrzewa do

podjęcia decyzji o popełnienia zbrodni i coraz bardziej się w tej

myśli upewnia.

Raskolnikow ma koszmarny sen. Śni mu się pewne wydarzenie,

którego był świadkiem jeszcze jako dziecko. W wizji sennej na

nowo widzi i przeżywa śmierć zabiedzonej szkapy, którą w

brutalny sposób zabija Mikołka. Dzieje się to na ulicy, na oczach

rozbawionego tłumu gapiów. Przedstawiona scena szokuje swoim

realizmem

Raskolnikow podsłuchuje w szynku rozmowę studenta z oficerem;

mężczyźni z odrazą wyrażają się o starej lichwiarce. Są przekonani,

że powinna ona umrzeć, gdyż bogaci się kosztem biedaków, swój

majątek po śmierci zamierza przekazać na klasztor. Student

tłumaczy

Część II

Po dokonaniu zbrodni Raskolnikow zaczyna chorować. Dostaje od

matki 35 rubli. Za część tych pieniędzy Razumichin kupuje mu

ubranie. Chory jest pod stałą obserwacją lekarza Zosimowa, który

odwiedza go bardzo regularnie. Pewnego dnia ich rozmowa

schodzi na temat zbrodni.

Do Raskolnikowa przychodzi Piotr Pietrowicz Łużyn, wychodzą na

jaw kolejne informacje dotyczące śledztwa. Raskolnikow nie kryje

swej niechęci do Łużyna. Dowiadujemy się, że do morderstwa

przyznał się malarz pokojowy Mikołaj.

Raskolnikow wychodzi z domu. Nadal jest chory i ma obłąkańcze, a

nawet samobójcze myśli. Zdaje sobie sprawę z tego, jak bardzo jest

uwikłany i zastanawia się, jak to wszystko zakończyć. Wstępuje do

gospody ?Pałac Kryształowy? i zaczyna przeglądać gazetę.

Przysiada się do niego Zamietow, który jest sekretarzem na

komisariacie. Mężczyźni zaczynają rozmawiać o zbrodni.

Raskolnikow prowokacyjnie pyta Zamietowa:

Zamietowowi to stwierdzenie odbiera głos. Nie dowierza, jest

skłonny uważać, że Raskolnikow zwariował.

Raskolnikow, opuszczając knajpę, wpada na Razumichina. Po tym

spotkaniu udaje się na most, gdzie jest świadkiem próby

samobójstwa pewnej kobiety, która w geście rozpaczy skacze do

rzeki, ale zostaje uratowana. Raskolnikow nieświadomie kluczy

wokół domu starej lichwiarki. Wchodzi nawet do środka pod

pretekstem wynajęcia mieszkania.

Marmiełodow dostaje się pod koła powozu i wkrótce potem

umiera. Przypadkowo nieopodal miejsca tego zdarzenia przebywa

Raskolnikow, który udziela rodzinie zmarłego finansowej pomocy

(oddaje im wszystkie pieniądze, które otrzymał od matki). W tym

tragicznym momencie poznaje córkę Marmieładowa Sonię i czuje,

że w jego życiu ma miejsce jakiś przełom

Raskolnikow wpada z krótką wizytą do Razumichina, który

urządza przyjęcie w swoim nowym mieszkaniu. Przyjaciel,

zaniepokojony nie najlepszym stanem zdrowia Raskolnikowa,

odprowadza go do domu. Tu okazuje się, że od dłuższego czasu

czekają na Raskolnikowa matka i siostra. Raskolnikow traci

ponownie przytomność. Zostaje wezwany lekarz.

Część III

Po oprzytomnieniu Raskolnikow rozmawia ze swoją rodziną. Obie

kobiety są przerażone stanem jego zdrowia i zachowaniem.

Rodion nie okazuje bowiem radości wynikającego z faktu ich

przybycia. Przychodzą następnego dnia. Raskolnikow jest już

zdrowszy i inaczej odnosi się do swoich bliskich. Kobiety pokazują

mu list od Łużyna, który bardziej przypomina pismo urzędowe niż

korespondencję prywatną. Rodion nie ukrywa swej niechęci do

towarzyszowi,

iż

zabójstwo

starej

lichwiarki

przyniosłoby

korzyści

całemu

społeczeństwu,

któremu

przy

tłumaczeniu

tekstu.

Jednakże

Raskolnikow

narzeczonego Duni i stara się przekonać ją, by nie popełniała

błędu i nie wychodziła za mąż za Łużyna. Ponadto Łużyn w swoim

liście życzy sobie, by na kolacji nie było Raskolnikowa.

Raskolnikow wraz z Razumichinem udają się na komisariat w celu

odzyskania zastawu (są to cenne pamiątki rodzinne). Tu

Raskolnikow wdaje się w dyskusję z sędzią śledczym Porfirym

Pietrowiczem na temat swojego artykułu O zbrodni

zamieszczonego w Wiadomościach Periodycznych . Raskolnikow w

tymże artykule wykłada swoją teorię na temat wyższości jednych

ludzi nad drugimi, przy czym ci pierwsi to grupa jednostek

wybitnych, nie podlegająca żadnym ograniczeniom i zasadom.

Po opuszczeniu komisariatu Raskolnikow błąka się po mieście.

Nieznany przechodzień wypowiada słowo morderca skierowane

pod adresem Rodiona. Epizod ten rozstraja nerwy Rodiona,

mężczyzna wraca do domu i zasypia. Z sennych majaczeń

wybudza go przybycie Swidrygajłowa.

dziewczyny pieniądze są niezbitym dowodem świadczącym o jej

winie. Lebieziatnikow, który wcześniej był świadkiem knucia tej

intrygi, demaskuje Łużyna, dowodząc, że jest on nikczemnym

oszustem. Zarówno on, jak i Raskolnikow stają w obronie Soni i

udowadniają jej niewinność.

Niespodziewanie zjawia się Lebieziatnikow i przynosi nieciekawe

wieści dotyczące zachowania i stanu zdrowia Katarzyny

Iwanownej. Powzięła zamiar, że od tej pory będzie razem z

dziećmi chodzić po ulicach i żebrać, by w ten sposób zdobyć

pieniądze na utrzymanie. Każe dzieciom śpiewać, grać, tańczyć i

recytować wierszyki. Wygląda przy tym i zachowuje się jak

obłąkana, często kaszle, aż nagle pada na ulicę i dostaje krwotoku.

Zostaje zabrana do mieszkania Soni i tu umiera.

odpowiedzialny za Rodiona i za jego rodzinę, dlatego chce znać

prawdę. Widząc, że sytuacja go przerasta, grozi, że zacznie pić.

Raskolnikow odwodzi go od tego zamiaru przywołując osobę

swojej siostry i matki. Prosi, by był dla nich oparciem w każdej

chwili. Razumichin podejrzewa nawet, że Raskolnikow jest

politycznym spiskowcem w przeddzień jakiegoś decydującego

kroku i przestaje drążyć temat. Razumichin informuje

Raskolnikowa, że Dunia dostała od kogoś list. Informacja ta

niepokoi bardzo Raskolnikowa. Razumichin wychodzi, a

Raskolnikow postanawia niezwłocznie dowiedzieć się czegoś

więcej o tym tajemniczym liście Raskolnikowa przepełnia uczucie

nienawiści.

Odzyskuje pewną równowagę umysłową. Chce wyjaśnić sprawę ze

Swidrygajłowem i sprawdzić, czy jego dotychczasowe podejrzenia

co do niego są słuszne. Wychodząc z pokoju niespodziewanie

wpada na Porfirego i wraca z gościem do pokoju. Zapada

niezręczne milczenie, które przerywa Porfiry. Obu mężczyznom

sytuacja ta niezwykle ciąży. Porfiremu trudno jest przedstawić

wprost cel wizyty. Dla sędziego śledczego jest to ostatnia szansa na

potwierdzenie jego przypuszczeń. Przeprasza Raskolnikowa, że

niesłusznie posądził go o morderstwo, nie mając żadnych

dowodów. Niemniej jest przekonany i pewny, że to właśnie

Raskolnikow zabił. Następnie przedstawia mu całą wersję

wydarzeń dotyczących dochodzenia, kładąc nacisk na jej

psychologiczny aspekt. Uświadamia Raskolnikowowi, że

wielokrotnie zdradził siebie swoim zachowaniem. Sugeruje mu,

aby dla dobra śledztwa i dla samego siebie przyznał się do winy.

Darzy Raskolnikowa sympatią, a wizyta ma charakter bardziej

prywatny niż urzędowy. Chce mu pomóc:

Raskolnikow jest zbyt dumny, nie chce niczyjej łaski. Porfiry

uderza w czuły punkt Rodiona, mówiąc: ?Wykombinował pan

sobie teorię i wstyd panu, że go zawiodła?.

Radzi, by Raskolnikow nie uciekał przed cierpieniem, którego i tak

nie uniknie. Stwierdza, że ?cierpienie to także dobra rzecz?,

gdyż ?w cierpieniu jest pewna idea?.

Po wyjściu Porfiry jest jakby przygnębiony i zrezygnowany Chwilę

potem Raskolnikow opuszcza swój pokój i udaje się na

poszukiwania Swidrygajłowa. Spotyka go w triaktierni.

Swidrygajłow boi się śmierci i unika rozmów na ten temat. Rządzą

nim namiętności, nigdy nie krył się z tym, że kocha uwodzić i

wykorzystywać kobiety, jest niepoprawnym erotomanem. Na

swym sumieniu ma nawet gwałt nieletniej dziewczynki.

Raskolnikow prowokuje go do zwierzeń. Swidrygajłow zdradza, że

właśnie zaręczył się z pewną szesnastolatką. Obdarowawszy ją

kosztownym prezentem usłyszał od niej, że nie żąda kosztowności,

ale by jej przyszły mąż ją szanował. Swidrygajłowa uderzają te

słowa wypowiedziane przez tak młodą dziewczynę. Swidrygałow

zostaje przyjęty, gdyż uchodzi za dobrą partię, jest bogaty, nikt w

tym wielkim mieście nie zna go i jego prawdziwej przeszłości.

Mężczyzna czuje się osaczony, czuje, że Raskolikow chce wydobyć

z niego jak najwięcej informacji, toteż próbuje zakończyć

rozmowę, pozbyć się go. Czyni to także dlatego, że jest umówiony z

Dunią, której chce wyjawić prawdę o jej bracie.

Część VI

Raskolnikow żyje na granicy obłędu, traci pamięć, krąży bez celu

po mieście. Nie daje mu spokoju osoba Swidrygajłowa. Rodionowi

wydaje się, i całkiem słusznie, że Swidrygajłow zna prawdę o

zbrodni, jednocześnie nie wątpi, że ma on nadal jakieś zamiary

względem jego siostry. Toteż Raskolnikow usiłuje porozmawiać ze

Swidrygajłowem, ten jednak ciągle jest zajęty przygotowaniami do

pogrzebu Katarzyny Iwanowny.

Widok zmarłej Katarzyny Iwanowny, leżącej w trumnie, wywiera

na Rodionie dziwne wrażenie ? przykre, a zarazem mistyczne.

Tymczasem Swidrygajłow bacznie obserwuje Raskolnikowa,

kiedyś przypadkiem nawet pyta: ?Dlaczego jest pan taki jakiś

nieswój??

Rzeczywiście Raskolnikowowi jest niezwykle ciężko, jego

zachowanie może wzbudzić zainteresowanie każdego i

zdemaskować go. Nawet u Razumichina budzą się pewne

podejrzenia, przyjaciel Rodiona zaczyna kojarzyć niektóre fakty.

Raskolnikow czuje się psychicznie wyczerpany, wszystko go

męczy. Szuka samotności, miejsc odludnych, ale ?im odludniejsze

było to miejsce, tym silniej odczuwał czyjąś obecność, nie tyle

straszną, co dokuczliwą?. Ucieka zatem, kryjąc się w tłumie ludzi,

gdyż źle mu jest z samym sobą. Jednocześnie z przerażeniem myśli

o swoich bliskich, o matce i Duni. Lęka się o ich przyszłość. Boi się

potępienia z ich strony. Zdaje sobie sprawę z tego, że zawiódł

najbliższe mu osoby, zaprzepaścił nadzieje w nim pokładane.

Matka i Dunia kochają go bezgranicznie i z poświęceniem;

wspierają go finansowo, mimo że same wiele nie mają. Dla niego

znoszą wszelkie trudy i upokorzenia. Dunia jest nawet gotowa

zrezygnować ze swego osobistego szczęścia po to tylko, by ułatwić

życie bratu. Jest to przykład ofiarnej miłości matki i siostry.

Podobną miłością darzy Raskolnikowa Sonia i, mimo że cierpi, nie

poddaje się.

Raskonikow zachowuje się bardzo podejrzanie, śpi w różnych

miejscach, np. w krzakach, a po przebudzeniu nie pamięta, jak się

tu znalazł. Znów pogrąża się w malignie. Nie uczestniczy w

pogrzebie Katarzyny Iwanowny, gdyż zbyt późno się budzi. Czuje

się usprawiedliwiony.

Raskolnikowa odwiedza Razumichin, który nie kryje swojego

zaniepokojenia

Część IV

Swidrygajłow składa Raskolnikowowi propozycję: 10 tysięcy rubli

w zamian za zerwanie zaręczyn Duni z Łużynem. Rodion odmawia

przyjęcia pieniędzy, jest bowiem przekonany o nieczystych

zamiarach Swidrygajłowa względem jego siostry.

Pulcheria Aleksandrowa, matka Raskolnikowa, urządza kolację, w

której uczestniczą: Dunia, Raskolnikow, Razumichin oraz Łużyn.

Ten ostatni czuje się urażony w swojej dumie, gdyż uprzednio

zastrzegł, że nie będzie siedział przy jednym stole z

Raskolnikowem. Każe Duni wybierać: on albo brat. Podczas tej

wizyty obnaża swój prawdziwy charakter. W swej zapalczywości i

pewności siebie obraża kobiety i Raskolnikowa. Zaręczyny zostają

zerwane.

Raskolnikow odwiedza Sonię, rozmawiają o jej sytuacji.

Raskolnikow prosi ją, by przeczytała mu opowieść o wskrzeszeniu

Łazarza. Sonia bardzo przejętym głosem spełnia jego prośbę, a

Rodia słucha jej z wielką uwagą.

Raskolnikow udaje się na komisariat w celu poddania się

przesłuchaniu. Sędzia śledczy Porfiry Pietrowicz, przekonany o

winie Raskolnikowa, nie stawia mu na razie żadnych zarzutów,

czekając, aż zbrodniarz sam się zdemaskuje. Sprawa przybiera

nieoczekiwany dla wszystkich obrót, przybywa Mikołaj, malarz,

który przyznaje się do zabicia staruchy i jej siostry, choć w istocie

nie on jest sprawcą.

Część V

Łużyn, ochłonąwszy po wydarzeniach z poprzedniego wieczoru,

zorientował się w swoim trudnym położeniu. Usiłuje wszystko

?odkręcić? i zatrzeć niemiłe wrażenie, jakie wywarł na Duni i jej

matce. Knuje pewną intrygę. Zaprasza Sonię do siebie i wręcza jej

10 rubli, a 100 rubli podrzuca ukradkiem do jej kieszeni. Całej tej

scenie przygląda się współlokator Łużyna Liebieziatnikow.

W tym samym czasie w mieszkaniu Marmieładowych odbywa się

stypa po zmarłym. Pojawia się Łużyn i oskarża Sonię o kradzież

100 rubli. Oburzona Katarzyna Iwanowa zaciekle broni

niewinności swej pasierbicy . Jednak znalezione w kieszeni

stanem

zdrowia

przyjaciela.

Czuje

się

Swidrygajłowowi w końcu udaje się pozbyć Raskolnikowa i zwabić

Dunię do siebie. Mężczyzna podstępem zwabia dziewczynę do

swego pokoju i zamyka drzwi na klucz. Dunia po zorientowaniu

się, w jakim jest położeniu, prosi o wypuszczenie, a gdy to nie

skutkuje, w geście rozpaczy celuje do Swidrygajłowa z rewolweru,

który niegdyś ofiarowała jej Maria Pietrowna. Kobieta rani

Swidrygajłowa w prawą skroń. Swidrygajłow cały czas jest

przekonany, że uda mu się uwieść Dunię. Ta jednak nie daje mu

żadnej nadziei, kategorycznie stwierdza, że nigdy go nie pokocha.

Słowa te ranią Swidrygajłowa. Oddaje on bez słowa klucz Duni.

Po spotkaniu z Dunią Swidrygajłow odwiedza Sonię. Wręcza jej 3

tys. rubli i informuje o swoim wyjeździe do Ameryki. Odwiedza

również swoją narzeczoną, której oddaje resztę swoich pieniędzy.

Błąka się w ulewie po ulicach Petersburga, a resztę nocy spędza w

jakimś lichym hotelu. Prześladują go senne koszmary, widzi w

trumnie piękną postać dziewczynki. W pewnej chwili do jego uszu

dobiega głos płaczącego dziecka. Budzi się i wychodzi na korytarz.

Tam dostrzega pięcioletnie przemoczone i przestraszone dziecko,

które zabiera do pokoju i otula kołdrą. Zaczyna majaczyć, bo oto ta

niewinna istota zaczyna się do niego lubieżnie uśmiechać. Rano

Swidrygajłow opuszcza hotel i popełnia samobójstwo na jednej z

petersburskich ulic, strzelając sobie w głowę

W tym samym czasie wieczorem Raskonikow odwiedza matkę i

żegna się z nią, mówiąc, że będzie musiał na dłużej wyjechać. Nie

wyjawia matce prawdy o zbrodni, ta jednak ma jakieś przeczucia.

Po powrocie do swego pokoju zastaje Dunię, która niemal cały

dzień czekała na niego. Dunia, znająca już całą prawdę, próbuje

wpłynąć na decyzję brata. Podobnie jak Sonia uważa, że

Raskolnikow powinien pójść na komisariat i przyznać się do winy.

Raskolnikow daje Duni portret jego zmarłej narzeczonej mówi:

Pod koniec powieści akcja zdecydowanie przyspiesza.

Raskolnikow idzie do Soni. Dostaje od niej cyprysowy krzyżyk ?

symbol cierpienia. Następnie udaje się na plac Sienny, gdzie

gromadzi się najwięcej ludzi, tu:

Klęknął pośrodku placu, pokłonił się, pocałował brudną ziemię z

upojeniem i radością. Wstał, pokłonił się raz jeszcze.

- Ludziska kochani, on idzie do Jerozolimy, żegna się z dziećmi i z

ojczyzną, całemu światu się kłania, stołeczne miasto Sankt-

Petersburgi jego grunt całuje!

Następnie Raskolnikow udaje się na komisariat policji. Tam

przeżywa jeszcze chwile wahania, czy się przyznać. Próbuje się

nawet wycofać, ale dostrzegłszy w bramie postać Soni wraca i

przyznaje się do popełnienia zbrodni:

To ja zabiłem wtedy siekierą i obrabowałem starą lichwiarkę i jej

siostrę.

Słowa

Raskolnikowa w korzystnym świetle i sprzyjają przekonaniu, że

nie jest on pospolitym mordercą, rozbójnikiem i rabusiem.

Zeznania Razumichina i przedstawione przez niego dowody

wskazują, że Raskolnikow podczas swych studiów na

uniwersytecie przez pół roku wspierał materialnie pewnego

ubogiego kolegę, suchotnika. Gdy zaś ten umarł, pielęgnował jego

sparaliżowanego i starego ojca, a następnie umieścił go w szpitalu,

a po jego śmierci urządził mu pogrzeb. Również dawna gospodyni

Raskolnikowa, matka jego zmarłej narzeczonej, wdowa Zarnicyna,

zeznała, że gdy mieszkali jeszcze w innym domu, przy Pięciu

Rogach, Raskolnikow w czasie pożaru w nocy wyniósł z płonącego

mieszkania dwoje małych dzieci i sam się przy tym poparzył.

Oskarżony Raskolnikow zapytany o motywy zbrodni, wyznał, że

powodem było jego złe położenie materialne, nędza i bezradność

oraz chęć zabezpieczenia sobie pierwszych kroków kariery. Na

pytanie zaś, co skłoniło go do zgłoszenia się z samooskarżeniem,

odpowiedział po prostu, że szczera skrucha. Po uwzględnieniu

wszystkich okoliczności łagodzących Raskolnikow został skazany

na osiem lat ciężkich robót Jeszcze na początku trwania procesu

rozchorowuje się matka Raskolnikowa. Objawy wskazują na

chorobę psychiczną. Dunia i Razumichin ukrywają przed nią

prawdę o Raskolnikowie. Instynkt macierzyński podpowiadał jej

jednak, że z jej synem dzieje się coś złego. Bardzo prawdopodobne,

że znała całą prawdę z przypadkowo zasłyszanych nocą majaczeń

Duni. Nigdy się jednak do tego nie przyznała. Bywało, że całymi

dniami potrafiła milczeć, innym znowu razem w histerycznym

podnieceniu opowiadała o swoim synu, o planach, nadziejach i o

przyszłości.

Raskolnikow zostaje zesłany na Syberię, do miasta położonego nad

rzeką Irtysz. Tu znajduje się twierdza, a w niej więzienie. W ślad z

Raskolnikowem wyrusza Sonia.

Dunia wychodzi za mąż za Razumichina. Ślub był cichy i smutny.

Wśród gości obecni byli m.in. sędzia śledczy Porfiry oraz doktor

Zosimow. Choroba matki pogłębia się i wkrótce potem Pulcheria

Aleksandrowna umiera. Młodzi snują plany, by za kilka lat

przeprowadzić się na Syberię. Tymczasem o losie brata dowiadują

się z listów od Soni. Donosi ona, że Raskolnikow jest ciągle ponury

i milczący, i że nawet nie interesuje się wiadomościami z ich

listów. Wiadomość o śmierci matki nie robi na nim żadnego

wrażenia.

Warunki, w jakich Raskolnikow odbywa karę, są bardzo skromne.

Mieszka w obskurnej i ciasnej celi wraz z innymi więźniami. Śpi na

pryczy, ubrany jest w ciepłą odzież, przystosowaną do warunków,

ma na sobie kajdany. Raskolnikow nie skarży się na nic, traktuje

swój los z obojętnością i nie załamuje się.

A jednak Raskolnikow wstydzi się swego wyglądu i warunków, w

jakich przyszło mu żyć. Czuje się urażony w swojej dumie. Wstydzi

się nawet przed Sonią, którą traktuje pogardliwie i brutalnie. Nie

dostrzega jej poświęcenia. Nie zdaje sobie nawet sprawy z tego, że

dzięki niej cieszy się względami władz i często wyznacza się mu

lżejsze prace. Współtowarzysze jego doli nie lubią go, w końcu

zaczęli go nawet nienawidzić. Gardzą nim, wyśmiewają się z niego

i szydzą, mówiąc: - Te, jaśnie panie!

Podczas rekolekcji wielkopostnych miało miejsce pewne zajście,

podczas którego współwięźniowie rzucili się na Raskolnikowa ze

słowami:

On sam nie wiedział, dlaczego tak się dzieje.

Pewnego dnia Raskolnikow zapada na ciężką chorobę. W tym

czasie nie widuje się z Sonią, ta jednak regularnie przychodzi na

podwórze, po to tylko, by popatrzeć na szpitalne okna. Podczas

jednych z takich ?odwiedzin? Raskolnikow dostrzega ją z okna i

jakiś ból przeszywa mu serce. Sonia jednak przestaje go

odwiedzać, a Raskolnikow uświadamia sobie, że za nią tęskni.

Wyzdrowiawszy, dowiaduje się, że Sonia zachorowała. Tym razem

to Rodion niepokoi się o stan jej zdrowia i dowiaduje się o nią.

Serce bije mu mocno i boleśnie. Sonia uspokaja go w liście i

zapewnia, że już czuje się lepiej i że wkrótce się spotkają. Do

spotkania dochodzi wczesnym rankiem nad brzegiem rzeki, gdzie

Raskolnikow

przybył

pracować.

Scena

jest

niezwykle

wzruszająca.

Chcieli coś powiedzieć, lecz słowa więzły im w gardle. Łzy stanęły

im w oczach. Obydwoje byli bladzi i wychudli, ale w ich chorych i

bladych twarzach jaśniała już zorza nowej przyszłości,

zmartwychwstania ku nowemu życiu. Wskrzesiła ich miłość, ich

serca kryły niewyczerpane źródła życia dla nich obojga.

Postanowili cierpliwie czekać. Mieli przed sobą jeszcze siedem lat

niewysłowionej męki i bezgranicznego szczęścia! Ale on

zmartwychwstał i wiedział o tym, czuł to całym swym

odnowionym jestestwem, a ona ? ona żyła przecież tylko jego

życiem!

wywołują

ogromne

poruszenie

komisariacie.

Raskolnikow powtarza swoje zeznanie.

Epilog

Podczas procesu Raskolnikow dokładnie potwierdza swoje

zeznania, bardzo szczegółowo zdaje relację z przebiegu zbrodni. W

jego sprawie wypowiadają się liczni świadkowie: doktor Zosimow,

dawni koledzy, gospodyni, służąca. Ich zeznania przedstawiają

F. Dostojewski - Zbrodnia i kara STRESZCZENIE.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: