HISTORIA ROZWOJU PRAKTYKI RESOCJALIZACYJNEJ W POLSCE I NA ŚWIECIE1. EWOLUCJA STOSOWANIA KAR
Do XVI w. więzienie było jedynie narzędziem brutalnego odwetu lub instytucją, gdzie skazaniec oczekiwał wyroku, którym najczęściej była brutalna, bolesna i powolna śmierć. W XVI w. nastąpił przełom w więziennictwie, kara stopniowo przestawała być brutalnym odwetem , a zamieniała się w sankcję poprawczą. Zaprzestano tortur, więzienie zaczynało mieć funkcję kary zasadniczej. Pod koniec XVI powstaje zarazem pierwsze więzienie o cechach wychowawczych z przekształcenia domów poprawy i domów pracy przymusowej .
2. ROZWÓJ PLACÓWEK RESOCJALIZACYJNYCH W EUROPIE
Pierwszy dom pracy ( workhouse ) powstał w Birdewell w Anglii w 1553r. z inicjatywy króla Edwarda VI. Podobne domy z czasem rozpowszechniły się w wielu hrabstwach pod nazwą birdewells. W tym samym czasie rozwijały się podobne zakłady poprawcze w Holandii, w 1589 r. postanowiono wybudować tam dom dla młodocianych przestępców, włóczęgów, żebraków. 1595 – zakład dla mężczyzn, 1596-dla kobiet. Punktem wyjścia działalności zakładów amsterdamskich była chęć poprawy małoletnich przestępców i przyzwyczajenie ich do pracy. Zatrudniano ich w zakładach mechanicznych, do przędzenia wełny itp., za co płacono im część pieniędzy, a część odkładano na tzw. Fundusz wyjściowy. Dbano też o rozwój moralny nieletnich ( nauki pastora. Nauczyciela, radnych), w 1603r. wybudowano oddzielny budynek dla młodzieży, gdzie w nocy chłopcy przebywali oddzielnie a w dzień pracowali z innymi wieźniami. Było to zalążkiem systemu celkowego. Zakłady amsterdamskie były znane w całej Europie dzięki sprawnej organizacji, dobrym warunkom bytowym i tendendencjom poprawczym.
1629 – pierwszy dom poprawczy w Polsce w Gdańsku
XVII i XVIII w. – zakłady wychowawcze we Włoszech, gdzie poważną rolę odgrywał Kościół. Kładziono nacisk na umoralniającą rolę samotności ( izolacje dla więźniów , poprawa poprzez samotność i pokutę ).
Początek XVII w. – powstają nowe prądy umysłowe we Włoszech, rodzi się wiele nowych poglądów odnośnie więziennictwa ( znawcy : Tolosano, Bonawita,Bonacosta, reforma Franciniego w 1667r )
1704r – przytułek św. Michała w Rzymie z inicjatywy papieża Klemensa XI jako dom poprawczy i przytułek.
Młodociani przestępcy byli oddzielani na noc, a w dzień pracowali wspólnie ale w milczeniu, mieli skromne wyżywienie, nacisk na odrodzenie religijne,uczono rzemiosła. Inny papież Klemens XII na wzór zakładu św. Michała otworzył więzienie dla kobiet.
Turyn, Wenecja, Mediolan – powstawały więzienia o podobnych tendencjach poprawczych.
3. CHARAKTERYSTYCZNE SYSTEMY RESOCJALIZACJI
Systemy resocjalizacji dają się wyodrębnić w zależności od dominującego w nich kierunku oddziaływań na skazanych oraz od urządzenia placówki i organizacji oddziaływań resocjalizacyjnych. Było kilka takich systemów w różnych krajach.
System celkowy ( od XVII do początku XXw.) :
Rozpropagował ten system Anglik Howard.
1775 – zakład penitencjarny w Gandawie .
„O stanie więzień”, najważniejsze wnioski z tej pracy :
- nie powinny być stosowane kary odbierające więźniowi nadzieję powrotu do życia w społeczeństwie
- powinna być w więzieniach praca społecznie użyteczna
- powinno być kształcenie umysłowe i wychowanie religijne
- należy stosować odosobnienie skazanych
- więźniów pracowitych i wykazujących poprawę należy zwalniać przed terminem
1791 – pierwsze więzienie naśladujące wzory gandawskie w Anglii, w Gloucester
1682 – ogłoszona tzw. Karta Penna. - kara śmierci jedynie za zabójstwo, kary cielesne i więzienia zamienione na ciężką pracę. Celem Penna było okazywanie łaski tam, gdzie to możliwe i umożliwienie rehabilitacji. Inne ważne postulaty Penna :
- wszyscy więźniowie mogli być wykupienie za kaucją
- uwięzieni bezprawnie (pomyłkowo) mogli żądać odszkodowania
- więzienia mogły być wolne od opłat
- dobra i ziemia przestępców mogły być oddane pokrzywdzonym i mogły służyć jako forma odszkodowania za poniesione straty
- wszystkie miasta powinny zapewnić więzienia zamiast cielesnie karać.
Po śmierci Penna reformy wprowadzali m.in. Benjamin Franklin i Benjamin Rush.
1790 – rozpoczęło działalność więzienie przy Walnut Street w Filadelfii, które przebudowano według założeń reformatorskich. ( brak kar cielesnych, grupowanie więźniów,wychowanie moralne itd.) Niektórzy naukowcy twierdzą, że było to pierwsze w historii penitencjarystyki więzienie. Później w zakładzie Tyn nastąpił kryzys, dyscyplina uległa pogorszeniu i nie odzyskało już dawnej rangi.
W Ameryce rozwinęły się dwa systemy penitencjarne : pensylwański i auburnski, które kształtowały się pod wpływem ograniczenia kary śmierci i religijnej doktryny kwarków ( osamotnienie celkowe ).
1790 – pierwsze więzienie systemu pensylwańskiego w Cherry Hill niedaleko Filadelfii.
1823r. – rezygnacja z całkowitego osamotnienia początkiem działania systemu auburnskiego w jego właściwej postaci. Wprowadzono nocną izolację i pracę w milczeniu w ciągu dnia. Więzniowie uczyli się czytac, pisać i arytmetyki, korzystali z posług religijnych. Więziennictwo amerykańskie wczesnego okresu wniosło do myśli penitencjarnej 4 elementy :
- ideę nowoczesnego więzienia jako zakładu karnego dla przestępców
- ustrój celkowy definitywnie ukształtowany
- wychowawcze cele więzienia
- inicjatywę organizacyjną i energię reformatorską
1919 – ostatnie więzienie celkowe w Belgii
Niemcewicz ( umiarkowanie ), Skarbek i Moldenhawer – popierali system celkowy
W okresie międzywojennym z powodów finansowych rzadko stosowano cele jednoosobowe.
System progresywny ( XIXw )
Prekursorem nowoczesnych koncepcji penitencjarnych był Lukas, do ich dalszego rozwoju przyczynil się Crofton, który opracowal 3 fazy kary pozbawienia wolności : 1. Surowy rezim : najpierw ciezkie prace, potem warunki kary nieco lagodniejsze . 2. Ciezkie,publiczne prace na świeżym powietrzu, noce spedzane pojedynczo w specjalnych boksach. 3. Kara w warunkach rozluźnionego rezimu : zakład bez murow, nieuzbrojeni straznicy,wynagrodzenie za prace, możliwość warunkowego zwolnienia.- system PROGRESYWNY ( stopniowa poprawa więziennych losow skazanego). Za ojczyzne tego systemu uchodzi Australia.
W USA pojawila się także koncepcja systemu regresywnego, np. wiezienie w Leawenworth i w Atlancie. Wiezniowie zaczyneli od dobrych warunkow i za zle sprawowanie warunki te ulegaly pogorszeniu ale była możliwość powrotu do poprzednich. System ten nie odniosl sukcesu.
System progresywny, przykady : amerykanskie reformatorium a Bostonie, amerykańskie reformatorium w Emirze ( twrca tej placowki zalozonej w 1876r był Brockway , wiezniowie podzieleni na kategorie czerwona, czarna, i niebieska, kazda kategoria miala oddzielne miejsce przebywania i uprawnienia, nowo przybyly wiezien mogl zaczac od kategorii czarnej, pozniej przejść do wyższej niebieskiej albo niższej czerwonej, awans do kategorii był warunkowany zdobywanymi za poczynania markami. Istaniala także specjalna kategoria dla wyjatkowo nieposłusznych – kategoria niepoprawnych)
System rodzinny ( XIXw)
Polega na upodobnianiu zakładów penitencjarnych do modelu rodziny. Pierwsza taka placowka powstala w Szwajcarii. Zaklad w Hofwyl – powstal z inicjatywy von Fellenberga – zwalczanie nedzy i związanej z nia przestępczości przez szkolenie biednych dzieci w rolnictwie i rzemiosłach. Otwrty w 1810 r zakład przeznaczano dla sierot, dzieci biednych, żebrzących, włóczących się, a także dla zepsutych dzieci z dobrych rodzin. Pierwszym kierownikiem zakładu był Jan Jakub Wehrli. W koncowym stadium rozwoju zakładu Wehrli wprowadzil tzw. System monitorow ( starszy uczen nadzorowal wyznaczonego młodego, taka opieka zmieniala się co kwartal)
Innym przykładem systemu rodzinnego była francuska kolonia w Mettray zalozona w 1839 przez de Metza i de Caurteillesa, gdzie obowiązywał podzial wychowankow na grupy zwane rodzinami z tzw. opieka ojca rodziny. Glownym zadaniem wychowankow była praca na roli. Prowadzone były także warsztaty związane z potrzebami wsi. W zakładzie stosowano rozne kary i nagrody, istanialo także Stowarzyszenie Ojcowskie opiekujące się zwolnionymi wychowankami oraz tzw. Szkola Ojcow przygotowujaca kandydatow na wychowawcow kolonii. Na wzor tej kolonii powstal np. polski zakład w Studziencu.
System republik i wiosek dziecięcych ( XXw)
- Koedukacyjna Republika Młodzieży Wykolejonej we Freeville ( 1895 ) – zupełna wolność i praca. Agendy rządowe podzielone na legislatywę, egzekutywę i sądownictwo. Zakaz palenia tytoniu i obowiązek szkolny do 21 lat. Wychowankowie utrzymywali się sami i wybierali zajęcia według możliwości i upodobań. Płaca za pracę. Mieszkali w małych domkach, którymi dowodziły „matki domu”.-Miasto Chłopców w Omaha ( 1917 ) – dla opuszczonych chłopców. Sport, śpiew, muzyka. Po dział na grupy na czele których stali dziekani z pomocnikami.
- 1920 – Antoni Makarenko rozpoczął organizowanie pod Połtawą kolonii dla młodzieży bezdomnej i wykolejonej. Wychowanie przez pracę i do pracy. Wojskowe formy życia zbiorowego : podział na oddziały z dowódcami na czele, stałe i „robocze”. 1926 kolonia przeniesiona do Kuriaża
- 1945 Włoska republika chłopców założona przez Rivolta – chłopcy bezdomni, tkaże zagrożeni moralnym upadkiem, pozbawionych opieki rodzinnej. Republika składała się z trzech wiosek. W pierwszej chłopcy 10-13 kształcili się na marynarzy i rybaków, w drugiej nieco starsi chłopcy ćwiczyli rzemiosło, w trzeciej najstarsi chłopcy uprawiali rolnictwo i hodowlę. Uczono także przedmiotów ogólnokształcących. Płacono za pracę , chłopcy płacili za pobyt. W republice działał m.in. sklep, bar prowadzone przez wychowanków, rola dorosłych ograniczała się tylko do nauczania.
4 . ROZWÓJ RESOCJALIZACJI W POLSCE
Traktowanie dziecka przestępczego do połowy XIX w :
Dawniej dziecko podlegało takiej samej odpowiedzialności karnej jak dorosły przestępca, traktowano je z dużym okrucieństwem. Kary więzienne w lochach, tortury, głodowanie.Pod koniec XVI i XVII w powstają zakłady poprawy i pracy przymusowej dla zwalczania żebractwa i włóczęgostwa.
1736 – dom poprawy z fundacji biskupa Rostkowskiego w Warszawie – poskramianie i poprawa złych i swawolnych ludzi. Przestępcy, upośledzeni umysłowo, nierządnice, przestępcze dzieci za zgodą rodziców, pobyt trwał do 2 lat, ale potem nawet dożywotnio. Praca przymusowa. Podnoszenie moralności, praktyki religijne. Ciężkie kary za nieposłuszeństwo.
1830 Warszawa – Mokotowski Instytut Moralnie Zaniedbanych Dzieci ( zakłada Skarbek). Chłopcy zgłaszani przez rodziców, albo przywożeni przez policję. Pierwszym dyrektorem był Jachowicz. W dzień wspólna praca, noce w oddzielnych celakach. Brak wynagrodzeń za osiągniecia, ale kary za złe sprawowanie, zakaz odwiedzin rodziców. Wychowanie religijne, moralne,matematyka, śpiew, gimnastyka, kaligrafia ,gimnastyka. Korespondencja z wychowankami tylko za pośrednictwem zarządu placówki. W XIX rozluźniono dyscyplinę.W Polsce równocześnie z powstawaniem pierwszych placówek dla nieletnich tworzono przepisy prawa karnego uwzględniające szczególne prawa dla młodocianych przestępców. Kodeks karzący dla Królestwa Polskiego 1818 – nieodpowiedzialność do lat 12, kary za zbrodnie po 15 r. zycia, po 18 jeśli czyn był wynikiem zaniedbań wychowawczych. Najwyższą karą dla nieletnich za zbrodnie było zamknięcie na rok w domu poprawy lub areszcie publicznych.
W zaborze rosyjskim powstało Towarzystwo Osad Rolnych i Przytułków Rzemieślniczych .Jednym z inicjatorów i propagatorów TOR był Miklaszewski, opracował założenia organizacyjne i wychowawcze osady rolnej, którą TOR zamierzało uruchomić. W TOR pracowano nad poprawą moralną dzieci, polepszeniem losu żebraków,włóczęgów, wychowanie w zastosowaniu do praktycznych zawodów,uczono rzemiosła i rolnictwa. Na miejsce budowy osady rolnej TOR wybrano Studzieniec, otworzono ją 14 maja 1876r. Wychowankowie osady podzieleni na oddziały i przypisywani do różnych klas, zaczynali od pierwszej, przechodzenie do kolejnej zależało od zdobytych marek za dobre sprawowanie. Za złe byli cofani do klas niższych. Zwolnienie z zakładu następowało po odbyciu orzeczonej wyrokiem kary lub po ukończeniu 18 lat, czasami możliwe było przedterminowe warunkowe zwolnienie. Zwolnionych z zakładu TOR otaczał opieką aż do 21 roku życia.
Rozwój opieki nad dzieckiem przestępczym w zaborze austriackim :
1894 zakład wychowawczy założony przez Markiewicza – początkowo reguły salezjańskie, później funkcjonował pod nazwą Towarzystwo Powściągliwość i praca. – praca rolna,rzemiosło, brak kar upokarzających.Sląski zakład wychowawczy w Cieszynie – korzystna atmosfera zapobiegająca demoralizacji, profilaktyka braków w nauce, rozwijanie zainteresowań, zawodowe przygotowanie młodzieży, kursy przygotowawcze i dokształcające, rzemiosło, prowadzono badania psychologiczne wychowanków, wycieczki, ćwiczenia sportowe, rozbudowa społeczno – kulturalnej działalności wychowanków.
Rozwój opieki nad dzieckiem przestępczym w zaborze pruskim :
Problem opieki nad dzieckiem przestępczym na ziemiach Polski zachodniej będącej pod zaborami regulowało pruskie ustawodawstwo karne z 1878r.
1885r – otwarcie placówki poprawczej – zakład chojnicki. – ludzie starsi bez możliwości zarobku na życie, młodociani przestępcy do 21 r życia, kierowały sądy, opiekę sprawowali specjalni wychowawcy, nauka, praca w warsztatach i rolnictwie, nauka czytania, pisania, rachunków, wychowanie religijne,.
1888- Zakład Wychowawczo – Poprawczy w Szubinie – katolicka młodzież 10-12 pochodzenia polskiego , represje za przestępstwa i nieposłuszeństwo wobec władz pruskich, nauka szkolna w j. niemieckim, kary cielesne, ciężka praca fizyczna, brak prac świetlicowych, zajęć zespołowych.
1900 – Niemcy. Ustawa o wychowaniu zapobiegawczym nieletnich, która miała poprawić sytuację przebywających w placówkach wychowanków. Sytuacja uległa poprawie, ale nie zaprzestano stosowania kar cielesnych.
Ważnym wydarzeniem w historii opieki nad dzieckiem społecznie niedostosowanym w Polsce było powstanie sądów dla nieletnich. Na posiedzeniu Sądu Głównego 10 sierpnia 1915 uchwalono utworzenie sądów dla nieletnich.
7 lutego 1919 – dekret o utworzeniu sądów pokoju dla nieletnich w Warszawie, Lublinie i w Łodzi. Sądy te rozpoczęły swą działalność 1 września 1919. Rozprawy zamknięte, prawo do wezwania w charakterze biegłych pedagoga, lekarza, ustalanie opiekunów sądowych, prawo do pociągnięcia rodziców do odpowiedzialności karnej. Organizacja izby zatrzymań przy sądach.
7 września 1921 Ogólne Zebranie Komisji Kodyfikacyjnej zatwierdziło projekt ustawy o sądach dla nieletnich. Sprawy nieletnich przekazywane osobnym sądom. Wzór belgijski.
1928 – prawo o ustroju sądów powszechnych.
Rozwój opieki nad nieletnimi po odzyskaniu niepodległości ( 1918-1939) :
- Szkoła zakładowa rolniczo – rzemieślnicza w Wielucianach – program siedmiooddziałowej szkoły powszechnej, kształciła do licznych zawodów. Podział wychowanków na 4 drużyny według zachowania.
- Zakład św. Anny w Kamieniu Pomorskim dla 8 dziewcząt
- zakład w Cerekwicy ,Antoniewie, Bojanowie - woj. poznańskie. Zakład w Cerekwicy – od 7 r życia, pobyt od 6 miesięcy do uzyskania pełnoletniości , możliwość umieszczenia wychowanka w rodzinie poza zakładem. Zwolnienie mogło być warunkowe lub ostateczne. Podział na grupy wiekowe zwane rodzinami, które zajmowały oddzielne pawilony.
- Zakłady prowadzone przez siostry Magdalenki : Warszawa, Wilno, Częstochowa,Radom, Kalisz.
- zakład dla dziewcząt w Poznaniu i mniejsze placówki dla moralnie zaniedbanych dziewcząt w Bydgoszczy, Winiarach,Katowicach, Kamieniu Pomorskim, Lacke Małe.
Zakład Wychowawczo – Poprawczy dla kobiet moralnie upadłych w Lacke Małem – kobiety 12-25 lat,dawanie przytułku i opieki macierzyńskiej, na prośbę rodziców , swoją, sądu, organizacji itp, tylko wyznanie rzymsko – katolickie. Czas pobytu nie przekraczał 4-5lat. Możliwe wcześniejsze zwolnienie, dawano wyprawkę i pieniądze na podróż do domu. Karnie wydalane kobiety umieszczano w innych placówkach, ale mogły powrócić jeśli same poprosiły i okazały potem należytą skruchę. Roztaczano opiekę także nad byłymi wychowankami. Nauka rzemiosła i robót ręcznych, praktyki religijne. Władzą naczelną było Zgromadzenie Sióstr Opatrzności Bożej. Podział wychowanek na oddziały, którym przewodniczyły siostry zakonne.
Dla moralnie zaniedbanych chłopców istniały zakłady w Warszawie, Herbach, Wilnie, Pleszewie, Kożminie ( ostatni był zakładem zamkniętym o surowej dyscyplinie, ale np. chłopcy uzdolnieni muzycznie uczyli się gry na instrumentach dętych i należeli do orkiestry)
Głównym celem zakładów wychowawczo – poprawczych była poprawa dzieci i młodzieży przez wychowanie w duchu religijnym i narodowym oraz przez wykształcenie ogólne i zawodowe.
1932 – nowy kodeks karny ujednolicający sposoby walki z przestępczością nieletnich na obszarze całego państwa, eliminacja kary więzienia, stosowanie jedynie środków wychowawczo – poprawczych. Podział nieletnich na dwie grupy wiekowe:do13 lat ( stawał przed sądem ale nie podlegał karze, stosowano wobec niego jedynie środki wychowawcze takie jak upomnienie, oddanie pod dozór rodziców itp. To samo dotyczyło nieletniego 13-17 jeśli popełnił czyn zabroniony bez rozeznania, za czyn popełniony rozeznaniem groził zakład poprawczy,gdzie mógł przebywać do 21 roku. Pobyt w zakładzie można było zawiesić na okres do 3 lat lub dać warunkowe zwolnienie ) i od 14 do 17 lat .
26 października 1982 – Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich.
Od 1 stycznia 1934 r. rozpoczęła działalność , przy Departamencie Karnym w Ministerstwie Sprawiedliwości, Komisja do Badań Kryminalno – Biologicznych, która opracowywała metody umożliwiające poznanie osobowości przestępców i wskazywała sposoby najwłaściwszego postępowania z nimi w czasie odbywania przez nich kary. Wprowadzono kwestionariusz do badań kryminalno – biologicznych, który był okazał się przydatny w wielu zakładach poprawczych.
W 1936 r. przy Ministerstwie Sprawiedliwości powstała Centrala Badań Psychologicznych pod kierunkiem znanego psychologa Baleya. Centrala badała nieletnich przestępców skazanych przez sądy stolicy i okolic,poważniejsze przestępstwa na terenie całego kraju, wychowanków wyjątkowo trudnych do prowadzenia.
W połowie lat 30 XX w w placówkach dla nieletnich popularny stał się system progresywny. Formy takiej pracy zapoczątkował w 1932 w zakładzie poprawczym w Studzieńcu, dyrektor tej placówki – Suchan. Podzielił wychowanków na 6 rodzin na czele każdej stał opiekun, każda mieszkała w oddzielnym pawilonie. Nowo przyjętego chłopca przydzielano do grupy obserwacyjnej, która przyzwyczajała do zakładowego życia oraz poznawały indywidualne cechy przybysza w celu opracowania dalszego sposobu pracy z nim. Później chłopiec był kierowany do dwóch pierwszych rodzin wychowawczych ( najpierw do pierwszej, a po zdobyciu określonej liczby specjalnych punktów, do drugiej)
Za dobre sprawowanie przydzielano punkty w postaci kresek. Np. jeśli wychowanek cały dzien dobrze się sprawował w szkole to nauczyciel przydzielał mu jedną kreskę, podobnie postępował opiekun w rodzinie i majster w warsztacie. Ogólną liczbę zdobytych kresek w ciągu tygodnia dzielono przez 3 ( np. 15 kresek dawało 5 punktów). Ponadto dawano także punkty dodatnie oraz ujemne za różne przewinienia. Punktacja była stosowana tylko w rodzinach wychowawczych, nie zaś w grupie obserwacyjnej.
Chłopiec zależnie od swego sprawowania mógł przebywać w zakładzie od 6 miesięcy aż do ukończenia 21 roku życia.
Ów system progresywny pod koniec lat 30 XX w został zastąpiony innymi formami pracy resocjalizacyjnej. Rozwijano samorządność wychowanków, zainteresowania,propagowane wychowanie sportowe i wojskowe w róznych placówkach.
Ostatnie lata przedwojenne cechował dalszy postęp rozwoju myśli penitencjarnej, ale wybuch wojny przerwał działalność placówek resocjalizacyjnych.pytania :
1. Jakie były motywy zorganizowania odrębnych zakładów dla nieletnich.?
- możliwość odpowiedniego pokierowania wychowaniem nieletniego przestępcy, by przygotować go na użytecznego społecznie obywatela
- odizolowanie niedoświadczonych jeszcze nieletnich od mających na nich zgubny demoralizacyjny wpływ dorosłych przestępców
- wychowanie nieletnich do przyszłej pracy na korzyść społeczeństwa
2. Czym charakteryzowały się poszczególne systemy opieki nad dzieckiem przestępczym.?
- podziałem nieletnich przestępców na odpowiednie grupy
- stosowaniem odpowiednich wynagrodzeń oraz kar
- naciskiem na wychowanie religijne i moralne
- wychowaniem przez pracę oraz przygotowywaniem do pracy
3. Jakie były główne założenia organizacyjne osady w Studziencu.?
- praca nad moralną poprawą nieletnich skazanych na karę przez sąd
- praca nad polepszeniem losu żebraków i włóczęgów
- moralne, fizyczne, umysłowe wychowanie nieletnich oraz przygotowanie ich do poszczególnych zawodów
- nauka rzemiosła i rolnictwa by uzdolnić nieletnich na umiejętnych robotników wiejskich i rzemiślniczych
- specjalny nadzów nad nieletnim i nauczanie go czytania, pisania, rachunków przez nauczyciela ( podniesienie poziomu kształcenia)
4. Czym charakteryzował się system progresywny.?
.- system PROGRESYWNY - stopniowa poprawa losów więziennych skazanego.
Prekursorem nowoczesnych koncepcji penitencjarnych był Lukas, do ich dalszego rozwoju przyczynil się Crofton, który opracowal 3 fazy kary pozbawienia wolności : 1. Surowy rezim : najpierw ciezkie prace, potem warunki kary nieco lagodniejsze . 2. Ciezkie,publiczne prace na świeżym powietrzu, noce spedzane pojedynczo w specjalnych boksach. 3. Kara w warunkach rozluźnionego rezimu : zakład bez murow, nieuzbrojeni straznicy,wynagrodzenie za prace, możliwość warunkowego zwolnienia.- wa poprawa więziennych losow skazanego). Za ojczyzne tego systemu uchodzi Australia
5. Wymień kilka osób szczególnie zasłużonych w rozwoju placówek dla nieletnich
Markiewicz – proboszcz we wsi Miejsce Piastowe koło Krosna
Makarewicz – profesor prawa karnego
Bychowski – docent, doktor ( poglady dotyczące wykorzystania psychoanalizy w zwalczaniu przestępczości dzieci )
Skarbek – wybitny penitencjarysta polski
Biskup Rostkowski
Antoni Makarenko
Flanagan
Wells – protestancki duchowny
Brockaway
Co do odpowiedzi na te pytania, to tak naprawdę w miarę pewna jestem tylko ostatniej, reszta to tak jakoś wymyślałam na podstawie tekstu , nie chciało mi się znowu go analizować a odopowiedzi ciężko było mi znaleźć L
bopotrzebuje1