Dojrzewanie płciowe.doc

(46 KB) Pobierz
Dojrzewanie płciowe

Dojrzewanie płciowe

Pokwitanie

Okres dojrzewania, znany też pod nazwą pokwitanie - to okres, w którym osobnicy obu płci uzyskują na drodze intensywnych przemian morfologicznych i fizjologicznych dojrzałość płciową i zdolność reprodukcyjną. Pokwitaniowy rozwój osobniczy dotyczy nie tylko samego układu rozrodczego, ale prowadzi do głębokich przeobrażeń całego organizmu - w tym również cech psychicznych, których celem jest swoista transformacja dziewczynki w kobietę, a chłopca w mężczyznę. Proces dojrzewania pozostaje pod ścisłą kontrolą genetyczną (płeć, typ budowy ciała), jest również zależny od uwarunkowań neurohormonalnych oraz modyfikującego wpływu czynników środowiskowych (odżywiania, bodźców psychogennych, warunków higienicznych).


Dojrzewanie u chłopców

Okres dojrzewania to taki okres, w którym wyraźnie i coraz dobitniej pogłębiają się różnice między chłopcami i dziewczętami. Różni się sposób poruszania, głos, sylwetka ciała, zarost na twarzy. Są to cechy które, które wyraźnie różnią mężczyzn i kobiety i które u każdego chłopca pojawiają się w różnym czasie i o różnym nasileniu.
Pierwszym zewnętrznym symptomem dojrzewania płciowego u chłopców jest wzrost ich jąder oraz wzrost, zmiana struktury i koloru worków mosznowych; co u najwcześniej dojrzewających chłopców może być widoczne już w 10 roku życia, a u późno dojrzewających w wieku 13,5 lat. Wielkość jąder u chłopców wzrasta w wieku między 6 a 18 rokiem życia 14-krotnie. Mniej więcej w rok po wzroście jąder ma miejsce przyrost długości prącia, wraz z poszerzeniem ujścia cewki moczowej.
Wraz ze zmianami w obrębie wielkości jąder i prącia pojawiają się u chłopców spontanicznie, trudne do kontroli erekcje (tzw. Wzwody prącia). Natomiast pierwsze ejakulacje (wytryski), zwane też polucjami - pojawiają się mniej więcej w dwa lata po rozpoczęciu dojrzewania. Pierwsze polucje pojawiają się u większości chłopców w czasie snu i stąd ich określenie: zmazy nocne (często wywolywane przez sny, lub warunki fizyczne jak np. ucisk piżamy lub przepełniony pęcherz moczowy). Stanowi one jednak dla chłopców normalną fazę rozwoju seksualnego.
U chłopców może się też pojawić stan określony terminem ginekomastia. Jej przejawy sprowadzają się do lekkiego - czasami trudno zauważalnego - wzrostu średnicy otoczki piersiowej, powiększenia i stwardnienia gruczołów piersiowych wraz z przyrostem w ich obrębie tkanki tłuszczowej. W przeważającej części przypadków ginekomastia jest zjawiskiem prawidłowym, wynikającym z nadmiernej miejscowej reaktywności tkanki na niewielkie ilości estrogenów. Mimo iż stan ten mija po kilku miesiącach, to prawie zawsze stanowi dla chłopców zjawisko krepujące i budzące zaniepokojenie i może być źródłem kompleksów bądź uczucia wstydu.
Owłosienie łonowe pojawia się zwykle później niż przyrost jąder, może też wystąpić w tym samym czasie, ale jego rozwój postępuje bardzo powoli. Pojawienie się owłosienia łonowego waha się między 10 a 15 rokiem życia. Wcześnie dojrzewający chłopcy mogą osiągnąć w pełni męskie owłosienie łonowe o rok wcześniej, niż pojawiają się pierwsze włosy u osobników późno dojrzewających. Później pojawia się owłosienie pachowe. Pełny jego rozwój trwa trzy lata. Owłosieniu pod pachami towarzyszy pojawienie się włosów na innych częściach ciała: na kończynach, na tułowiu i klatce piersiowej. Te ostatnie pojawiają się w okresie młodzieńczym i nadal rosną przez cały okres wczesnej dorosłości. Chłopcy często uważają owłosienie klatki piersiowej za ważny atrybut męskości, aczkolwiek sama obfitość owłosienia ciała jest uwarunkowana genetycznie i regulowana ilością wydzielanych hormonów.
Mniej więcej w tym samym czasie, gdy pojawia się owłosienie pachowe, u chłopców występuje zarost na twarzy. Włosy na twarzy rosną w określonej kolejności. Najwcześniej staje się widoczny meszek w kącikach górnych warg, a następnie rozciąga się na całą górną wargę. Stopniowo pojawia się "wąsik", składający się z cienkich włosków, który z wiekiem staje się bardziej szorstki i zyskuje mocniejszą pigmentację. W tym sterczą pojedyncze, cienkie włosy... Następnie owłosienie wyrasta na górnej części policzków, w centrum podbródka, poniżej dolnej wargi. W końcu obejmuje boki i krawędzie brody, a także wyższą część twarzy, tuż przed uszami.


Przejawy okresu dojrzewania

- wzmożona aktywność hormonalna
- rozwój cech płciowych pierwszorzędowych (jajniki i jądra), drugorzędowych (wewnętrzne drogi płciowe i zewnętrzne narządy płciowe) oraz trzeciorzędowych (owłosienie łonowe, twarzy, ciała);
- rozpoczęcie miesiączkowania u dziewcząt;
- pierwsze wytryski nasienia u chłopców;
- przyspieszone wzrastanie wszystkich części ciała;
- okresowe zmiany proporcji ciała;
- kształtowanie się żeńskiej i męskiej budowy ciała;
- zmiana rysów twarzy u obu płci z dziecięcych na dorosłe;
- obniżenie głosu u chłopców;
- okresowe zmniejszenie odporności systemu nerwowego na bodźce zewnętrzne przejawiające się drażliwością psychiczną i pogorszeniem koncentracji.


Dojrzewanie u dziewcząt

W układzie rozrodczym kobiet, zachodzą regularne, cykliczne zmiany o charakterze zarówno morfologicznym, jak i czynnościowym. Noszą one nazwę cyklu płciowego. Cykl miesięczny, jako cykl płciowy, podlega ścisłej kontroli hormonalnej. Pojawia się - wydalana przez pochwę - krew miesięczna zawierająca w swym składzie pochodzącą z pękniętych naczyń krwionośnych krew tętniczą i żylną. Faza krwawienia trwa przeciętnie od 3 do 7 dni.
Dość powszechnym zjawiskiem wśród kobiet - nawet tych zdrowych i regularnie miesiączkujących - są różnego rodzaju dolegliwości o charakterze psychosomatycznym, które następnie ustępują w momencie pojawienia się krwawienia. Wśród bardzo licznych, bo ponad 100, różnych dolegliwości jako najczęściej występujące wymienia się: ze strony ustroju - bóle głowy i brzucha, wzdęcia brzucha, obrzęki, bolesność piersi, osłabienie, natomiast ze strony układu nerwowego - labilność emocjonalna, nadmierna drażliwość, stany lękowe i depresyjne, skłonność do zmiany nastroju, bezsenność, obniżenie zdolności koncentracji. Wpływa to na pogorszenie wyników w nauce. Odrębnym zespołem dolegliwości pojawiającym się wraz z rozpoczęciem lub krótko przed miesiączką jest bolesne miesiączkowanie. Zespół ten charakteryzuje się bardzo silnymi bólami w dolnej części brzucha i okolic krzyża, utratą apetytu, bezsennością, osłabieniem. Bolesne miesiączkowanie dotyczy ponad połowy młodych kobiet. Przyczyną objawów jest najczęściej nieprawidłowe unaczynienie narządów płciowych; skurcz szyjki macicy może uniemożliwić wypływ krwi miesiączkowej, powodując ostry ból. Dolegliwość ta często poprawia się wraz z pierwszy stosunkiem bądź całkowicie znika po pierwszym porodzie na skutek rozszerzenia się szyjki macicy. Większość objawów związanych z bolesnością miesiączki jest gromadzenie się w macicy prostoglandyn.
Pierwszym zewnętrznym objawem dojrzewania u dziewczynek jest powiększenie się gruczołów piersiowych. We wczesnych stadiach rozwoju gruczoły piersiowe podnoszą się i powiększają; równocześnie pojawia się pigmentacja sutka i otaczającej je aureoli (czyli ciemnej otoczki wokół brodawki). W dalszych fazach rozrasta się podściółka tłuszczowa otaczająca sutek i aureolę; na końcu dochodzi do powiększenia się tkanki gruczołu mlecznego, co sprawia, że piersi powiększają się i zaokrąglają. Rozwój piersi poprzedza, nie zawsze dostrzegalne, wydzielanie bezbarwnego lub białego - przypominającego krochmal - śluzu z pochwy o odczynie kwaśnym.
Dojrzewanie płciowe u dziewcząt ma miejsce pomiędzy 8 a 17 rokiem życia, a u chłopców pomiędzy 10 a 19 rokiem. Wystąpienie pierwszych objawów dojrzewania u dziewcząt przed 8, a u chłopców przed 9 rokiem życia lub odpowiednio po 18 roku u dziewcząt i po 20 roku u chłopców jest uważane za zaburzenie procesu dojrzewania.


Skok pokwitaniowy

W okresie dojrzewania u chłopców dochodzi nie tylko do wyostrzenia rysów twarzy na bardziej "męskie", ale tworzy się także męski profil szyi. Jest to związane ze wzrostem krtani i wydłużeniem oraz pogrubieniem strun głosowych, co prowadzi do zmiany zabarwienia głosu z dziecinnego na męski, czyli mutacji. Proces ten z reguły jest powolny i trwa cały rok, a głos zmienia się stopniowo, ulegając znacznym wahaniom: od głębokiego altu do wysokiego sopranu.
W związku z przemianami hormonalnymi w okresie pokwitania pojawia się predyspozycja do trądziku młodzieńczego: u dziewcząt w wieku 14-15 lat. Są to wypryski zlokalizowane bądź na twarzy bądź na innych częściach ciała będącej wynikiem nadmiernej - stymulowanej przez androgeny - produkcji i gęstnienia łoju. Powstają zaskórniaki (wągry), które zatykają pory.
Gruczoły potowe nie sprawiają aż tylu kłopotów. Pot jest obficie produkowany, ręce są wilgotne, nogi stale przepocone i wszystko razem, niestety, po prostu nieprzyjemnie pachnie. Szczególnie stopy i skarpetki... Pot w tym okresie jest wyjątkowo wonny.
Seksualność

U dziewcząt potrzeba rozładowania seksualnego jest przede wszystkim utożsamiana z potrzebą więzi emocjonalnej. Stąd dla wielu z nich wiąże się to z dążeniem do posiadania osoby bliskiej, zapewniającej poczucie bezpieczeństwa i zadowolenia. Choć fizycznie a także psychicznie dziewczęta dojrzewają wcześniej od chłopców, to akurat seksualniej dojrzewają później. Ich dojrzewanie jest znacznie bardziej skomplikowane, tak jak zresztą w ogóle przez całe życie, seksualność kobiet jest znacznie bardziej złożona, skomplikowana. Najważniejsza różnica między chłopcami a dziewczętami, na tym etapie rozwoju, który nas teraz interesuje, jest brak, a przynajmniej znacznie mniejsze napięcie seksualne. Dziewczęta nie podlegają takim pobudzeniom seksualnym jak chłopcy, a bez aktywności seksualnej mogą się znacznie dłużej obyć. Tak jak dla chłopców bardzo ważne jest rozładowywanie napięcia, tak dla dziewcząt życie uczuciowe. Dziewczęta zakochują się intensywnie, a obiekty tej miłości są bardzo różne - czasem odległe i nieosiągalne np. aktorzy, sportowcy...
U chłopców w pierwszej kolejności dominują potrzeby czysto biologiczne, wynikające chociażby z wpływu neurohormonalnego, a zwłaszcza - dynamicznie wzrastającego w okresie pokwitania wydzielania testosteronu. W tej sytuacji dziewczyna postrzegana jest jako obiekt seksualny, dzięki któremu mogą oni rozładować swoje napięcie seksualne i - co jest dla chłopców bardzo istotne - potwierdzić w ten sposób swoją męskość. Popęd seksualny jest szczególnie silny u chłopców. Chłopcy podlegają wyjątkowo silnemu napięciu, co przejawia się między innymi częstymi wzwodami. Wielu chłopców do czasu uregulowania swego życia seksualnego podlega wręcz fascynacji sprawami płci. W tym okresie sami przyznają, że jest to dla nich zjawisko najważniejsze, najbardziej absorbujące. A dzieje się tak przeważnie w wieku 14-16 lat. W tym czasie przeważająca większość chłopców rozładowuje swe napięcie seksualne poprzez masturbację i takie wyjście z tej trudnej sytuacji jest najlepsze. Popęd seksualny może pojawiać się w różnym wieku, czasami już u 12-latka, a w innym przypadku dopiero u 17-latka. Zaangażowanie uczuciowe chłopców pojawia się znacznie później niż u dziewczyn.

 

...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin