jelito cienkie i grube.doc

Jelito cienkie i grube

Anatomia jelita cienkiego

·         jelito czcze leży w lewej części jamy brzusznej, jelito kręte – w prawej

·         błona śluzowa wpukla się tworząc fałdy okrężne

·         zewnętrzny zarys jest gładki (w jelicie grubym są obecne haustracje)

Przygotowanie do badania

·         dwa dni diety ubogo resztkowa

·         w dniu przed badaniem – dieta płynna (kisiel) i środki przeczyszczające

·         lewatywa na dwie godziny przed badaniem

Metody badania

1. badanie jednokontrastowe
2. badanie dwukontrastowe
3. z użyciem metylocelulozy – podaje się ją cewnikiem – rozcieńcza kontrast, ale nie zmywa go z powierzchni błony śluzowej
4. USG – proces zapalny, płyn w jamie otrzewnej
5. hydrosonografia – USG po wypełnieniu płynem jelita grubego
6. angiografia – podejrzenie
7. KT
8. kolonoskopia

MR – niewielka użyteczność, bo narząd w badaniu MR musi być nieruchomy.

Wyrostek robaczkowy

·         obecności nacieku świadczy objaw ucisku na ścianę kątnicy i końcowy odcinek jelita krętego w badaniu dwukontrastowym

·         USG – naciek, obrzęk ściany

Nowotwory jelita cienkiego

1. łagodne – zwykle w jelicie czczym
2. złośliwe – zwykle w jelicie krętym

Rakowiak:

·         najczęstszy nowotwór jelita cienkiego

·         częściej u mężczyzn

·         gł. w jelicie krętym

·         średnica >2 cm może świadczyć o złośliwości

Obraz:

·         ubytki cienia

·         okrężne zwężenia

·         usztywnienie ściany

·         zaburzenia perystaltyki

·         pogrubienie fałdów

·         nieprawidłowe masy w krezce – mogą świadczyć o przerzutach

Rak gruczołowy

·         gł. początkowy odcinek jelita cienkiego

·         objawy podobne do raka jelita grubego

·         najczęściej postać zwężająca światło

·         daje przerzuty do otrzewnej

Przerzuty do otrzewnej

·         płyn

·         rozpoznanie – gł. KT

·         najczęściej dają:

o       rak jajnika

o       rak szyjki macicy

o       rak okrężnicy

Uchyłek Meckela

·         występowanie: 2% populacji

·         położenie: kilka centymetrów od zastawki krętniczo-kątniczej

·         bezobjawowy

·         może zawierać ektopową błonę śluzową żołądka

Jelito grube

·         badanie z wyboru – metoda dwukontrastowa, metodę jednokontrastową stosuje się w chorobie Hirschprunga, uchyłkowatości i niedrożności

Metody badania:

1.     promieniem pionowym

2.     promieniem poziomym

Przebieg badania promieniem pionowym:

1.     podanie kontrastu i powietrza

2.     obracamy chorego, by uzyskać obraz zgięcia wątrobowego

3.     esica

4.     kątnica

Przebieg badania promieniem poziomym:

1.     prawy bok do kasety

2.     lewy bok

3.     pozycja kolankowo-łokciowa (zdjęcie odbytnicy)

4.     prawy i lewy skos w pozycji stojącej

Uchyłki

·         zwykle małe i liczne

·         najczęściej w esicy i okrężnicy zstępującej

·         diverticulosis – liczne uchyłki

·         diverticulitis – zapalenie uchyłków

Diagnostyka:

1. USG
2. KT
3. endoskopia

Ostre zapalenie:

1. ból brzucha
2. gorączka
3. zmiany rytmu wypróżniania

Polipy

Definicja: każda wypukłość błony śluzowej, niezależnie od budowy histologicznej.

1.     polipy hiperplastyczne

2.     polipy nabłonkowe

Polipy hiperplastyczne:

·         powstają wskutek upośledzonego złuszczania się komórek błony śluzowej lub ich przyspieszonego podziału

·         średnica do 5 mm

·         dobrze ograniczone

·         gładka powierzchnia

·         zwykle nie ulegają przemianie złośliwej

·         10x częstsze od polipów gruczolakowatych

Polipy nabłonkowe:

·         zwykle gruczolaki

·         średnica zwykle powyżej 10 mm

·         mają tendencję do złośliwienia

·         zwykle w esicy i odbytnicy

Zespoły polipowatości:

1. zespół Gardnera – towarzyszą:
2. 1. torbiele epidermoidalne
   2. kostniaki czaszki i żuchwy
   3. nieprawidłowe wyrzynanie zębów
3. polipowatość rodzinna

Rak jelita grubego

Podejrzenie:

1. obciążony wywiad rodzinny
2. ból zlokalizowany
3. zmiany w rytmie wypróżnienia
4. krew świeża lub utajona w stolcu
5. przewlekłe zapalenie jelita grubego
6. zmiany w USG

Lokalizacja:

1. odbytnica – 50%
2. esica

·         większość raków powstaje na podłożu polipa gruczolakowatego (podejrzane są wszelkie polipy o średnicy >10 mm)

·         nieregularny zarys

·         zagłębienie u podstawy

·         w badaniu dwukontrastowym można rozpoznać raka w 95% przypadków

Postacie:

1. rak polipowaty – ubytek cienia
2. rak naciekająca – odcinkowa nieruchomość ściany (można podać Buskolizynę w celu diagnostycznym)
3. rak wrzodziejąca – naddatek cienia

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

·         zmiany zlokalizowane w jelicie grubym, początkowo w odbytnicy, szerzą się ku górze

·         gł. 40-50 r.ż.

·         przebieg nawrotowy

·         usztywnienie ściany

·         światło może być poszerzone

·         biegunki

·         w ostrej fazie można przeprowadzić badanie dwukontrastowe bez przygotowania

·         większe prawdopodobieństwo nowotworu

·         megacolon toxicum jest przeciwwskazaniem do wlewu cieniującego

Przebieg zmian:

1. ziarnisty wygląd błony śluzowej
2. zarys ściany jest nieostry
3. płytkie owrzodzenia
4. głębokie owrzodzenia
5. między owrzodzeniami – polipy zapalne – przerost zachowanej błony śluzowej
6. zanik haustracji

Po wygojeniu pozostają rzekome polipy pozapalne.

Choroba Leśniowskiego-Crohna

·         naciek zapalny obejmuje całą grubość ściany jelita

·         przebieg nawrotowy

·         zmiany występują naprzemiennie z odcinkami prawidłowymi

·         przewężenia i przetoki

·         początkowo owrzodzenia aftowe (przerosłe grudki limfatyczne) – punkcikowate zbiorniki kontrastu otoczone wałem błony śluzowej

·         z biegiem czasu owrzodzenia powiększają się, łączą tworząc linijne i szczelinowate owrzodzenia

·         pomiędzy owrzodzeniami błona śluzowa ulega obrzękowi i pogrubieniu – powstaje obraz „kamieni brukowych”

·         w okresie remisji mogą powstawać polipy pozapalne

Gruźlica jelit

·         powstaje w przebiegu gruźlicy płuc lub wskutek zakażenia mlekiem

·         zmiany głównie w jelicie krętym

·         pogrubienie fałdów

·         guzki

·         odcinkowy kurcz jelita

Postacie:

1.     wrzodziejąca – linijne lub okrężne owrzodzenia; podobna do choroby Leśniowskiego-Crohna

2.     przerostowa

Wady rozwojowe

1. atrezja odbytu – wykonuje się zdjęcie boczne w pozycji głową w dół z zaznaczeniem położenia odbytu np. monetą; koniec jelita grubego wyznacza bańka powietrza (dlatego badanie wykonuje się dopiero kilka godzin po urodzeniu – przez ten czas dziecko połyka i gromadzi w jelicie grubym powietrze)

Zespół złego wchłaniania

·         celiakia

·         SM

·         uchyłkowatość

·         choroba Whipple’a

·         stan po resekcji jelita

Obraz radiologiczny jest niecharakterystyczny:

·         zwolnienie perystaltyki

·         ↑ ilości płynu

·         ↓ ilości fałdów (z 10-15/10 cm do 3-4/10 cm)

·         światło może być poszer...