Chapter 4
1. Słowo „doznanie” odnosi się do surowych danych związanych z doświadczeniem.
2. Trójchromatyczna teoria postrzegania kolorów przyjmuje hipotezę, że posiadamy trzy rodzaje czopków, które wykazują różną wrażliwość na długość fali światła.
3. Fale elektromagnetyczne posiadają poruszania się w próżni.
4. Kubki smakowe to skupiska neuronów znajdujące się na języku.
5. Nauka o doznaniach wywodzi się z nauki o biologii zachowania.
6. Zdolność widzenia jest możliwa dzięki biologicznym strukturom takim jak oko i nerw wzrokowy.
7. Jaka jest różnica między doznaniem, postrzeganiem i poznaniem?
8. Opisz kluczowe aspekty procesu widzenia i słyszenia.
9. Wyjaśnij trójchromatyczną teorię postrzegania kolorów.
10. Wymień podstawowe cechy procesów związanych ze smakiem, zapachem i zmysłem równowagi.
11. Współczesne filmy odwołują się do wzroku i słuchu.
12. Zmysły takie jak smak i zapach odgrywają ważną rolę w przemyśle spożywczym i perfumeryjnym.
13. Znaczenie zmysłów jest czasami niedoceniane.
14. Bez naszych zmysłów bylibyśmy istotami żyjącymi w samotnym zamknięciu.
15. Dzięki doznaniom zdobywamy informację o rzeczywistości zewnętrznej.
16. Wyobraź sobie trzy wznoszące się do góry stopnie.
17. Proste doznania nie są zorganizowane i mają niewielkie znaczenie.
18. Przykłady prostych doznań to: dostrzeżenie pojedynczego blasku światła, usłyszenie pojedynczej nuty wydobywającej się z instrumentu muzycznego lub poczucie dotyku koniuszka palca.
19. Jeżeli zestaw nut wydobywających się z instrumentu muzycznego, przybiera określoną formą, słyszymy melodię.
20. Myślenie i tworzenie pojęć to procesy związane z poznaniem.
21. Istnieją trzy wznoszące się stopnie świadomego doświadczania: doznanie, postrzeganie i poznanie.
22. Większość ludzi myśli o wzroku jako głównym zmyśle.
23. Potrzebujemy wzroku, by prowadzić, czytać, patrzeć na tych, których kochamy.
24. Należy poświęcić uwagę bodźcowi, który umożliwia widzenie.
25. Światło składa się ze strumienia cząstek zwanych fotonami.
26. Fala elektromagnetyczna składa się z pól elektrycznych i magnetycznych.
27. Fala elektromagnetyczna może podróżować przez próżnię bez żadnego nośnika.
28. Fale światła różnią się długością od 750 do 400 nanometrów.
29. Tę część widma promieniowania elektromagnetycznego, którą możemy zobaczyć nazywamy widmem widzialnym.
30. Kolory zawsze pojawiają się w tej samej kolejności, zarówno w tęczy, jak i wtedy, gdy światło jest rozproszone przez pryzmat.
31. Fale ciut dłuższe niż 750 nanometrów nazywane są podczerwienią.
32. Fale trochę krótsze niż 400 nanometrów nazywane są ultrafioletem.
33. Obydwa te rodzaje fal nie są widzialne gołym okiem.
34. Światło jest konieczne do widzenia, ale nie wystarczające.
35. Z przodu oka znajduje się rogówka, która umożliwia wpadania światła do oka.
36. Rogówka ma wypukły kształt.
37. Soczewka skupia światło i tworzy odwrócony obraz na siatkówce.
38. Soczewka jest światłoczułą strukturą neurologiczną.
39. Dołek środkowy odgrywa główną rolę w ostrym widzeniu oraz widzeniu kolorów.
40. Obwódka odgrywa ważną rolę w wykrywaniu sygnału oraz widzeniu jasności.
41. Neurony w siatkówce nazywane są fotoreceptorami, bo są czułe na światło.
42. Nerw optyczny przekazuje wzór działań siatkówki do mózgu.
43. Dwa rodzaje fotoreceptorów to czopki i pręciki.
44. Czopki są głównie ulokowane w dołku środkowym.
45. Teoria trójchromatyczna zakłada, że mamy trzy rodzaje czopków, wrażliwych na różne rodzaje światła.
46. Kolor nie znajduje się w samym bodźcu, lecz jest tworzony poprzez aktywację określonego rodzaju fotoreceptorów.
47. Teoria trójchromatyczna wyjaśnia też istnienie kolorów innych niż trzy główne.
48. Biało światło widzimy, gdy fale światła wszystkich długości docierają na siatkówkę w sposób nieuporządkowany.
49. Powoduje to aktywację wszystkich rodzajów czopków.
50. Teoria trójchromatyczna posiada też wady.
51. Daltonistom brakuje dwóch rodzajów niezbędnych fotoreceptorów, a jednak widzą kolor żółty.
52. Istnieją trzy podstawowe doznania związane ze wzrokiem.
53. Barwa oznacza, że potrafimy zobaczyć gamę kolorów.
54. Jasność oznacza, że widzimy czy obiekty są białe, szare czy czarne.
55. Nasycenie oznacza, że widzimy jak głęboko kolor zdaje się wsiąkać w obiekt.
56. Jeśli lubisz słuchać muzyki, docenisz znaczenie zmysłu słuchu.
57. Słuch jest głównym sposobem przezwyciężania izolacji społecznej.
58. Jeśli ktoś nie słyszy musi nauczyć się czytać z ruchu ust lub migać.
59. Fala dźwiękowa wymaga nośnika takiego jak woda lub powietrze.
60. Aby fala powstała potrzebne jest wibrujące źródło.
61. Drgania uderzają w bębenek nieco podobnie do uderzeń młotka.
62. Częstotliwość fali dźwiękowej mierzona jest w hercach.
63. Natężenie fali dźwiękowej mierzone jest jednostkami zwanymi decybelami.
64. Bębenek znany jest też jako membrana tympani.
65. Ruch membrany tympani przekazywany jest do struktury zwanej okienkiem owalnym.
66. Przekazanie ruchu jest możliwe dzięki młoteczkowi, kowadełku i strzemiączku.
67. Ślimak to kostna struktura przypominająca skorupę ślimaka.
68. Błona podstawowa odgrywa w słyszeniu rolę podobną do tej, jaką siatkówka odgrywa w widzeniu.
69. Nerw słuchowy przekazuje wzór działania błony podstawowej do mózgu.
70. Ton to zdolność słyszenia dźwięków w skali od wysokich do niskich.
71. Tembr związany jest z jakością dźwięku.
72. Bodźcami kontrolującymi zmysł smaku są różne związki chemiczne.
73. Smak umożliwiają grupy neuronów znajdujących się na języku, tzw. kubki smakowe.
74. Kubki smakowe wytwarzają doznania smakowe: słone, słodkie, kwaśne i gorzkie.
75. W standardowym angielskim alfabecie jest 26 liter.
76. Te cztery doznania są w stanie wytworzyć wiele smaków.
77. Kubki smakowe są zgromadzone na konkretnych obszarach języka.
78. Kubki smakowe wytwarzające słodki smak znajdują się na czubku języka.
79. Szacuje się, że mamy około 10000 kubków smakowych.
80. Aromat zupy, widok steku i różnice w teksturze języka zmieniają nasze doznania smakowe.
81. Istnieją cztery rodzaje “doznań skórnych”: lekki (powierzchniowy) dotyk, głęboki dotyk, temperatura i ból.
82. Dotyk lekki może być wywołany poprzez delikatny nacisk na powierzchnię skóry lub jej gładzenie.
83. Neurony zlokalizowane przy powierzchni skóry umożliwiają uczucie lekkiego dotyku.
84. Dotyk głęboki wywołany jest poprzez znaczny ucisk na powierzchnię skóry.
85. Czujemy głęboki dotyk, gdy ktoś zbyt mocno ściska nam rękę lub silnie chwyta nas za ramię.
86. Neurony głęboko pod powierzchnią skóry umożliwiają uczucie dotyku głębokiego.
87. Temperatura wywołana jest zmianami w ilości ciepła przeprowadzanego do i z ciała.
88. Bose stopy czują zazwyczaj zimno na powierzchni z płytek.
89. Dwa rodzaje neuronów odpowiedzialnych za temperaturę to neurony ciepła i zimna.
90. Ból wywołany jest uszkodzeniem tkanki.
91. Silne uderzenie w ciało lub cięcie nożem zazwyczaj powodują ból.
92. Neurony w skórze, które wykrywają zniszczenie tkanki dostarczają nam uczucia bólu.
93. Ktoś w tej sali używa perfum, których nie mogę znieść!
94. Zmysł węchu umożliwia nam wykrycie niektórych substancji w powietrzu.
95. Zmysł węchu jest także nazywany powonieniem.
96. Organem receptorowym umożliwiającym węch jest nabłonek węchowy.
97. Kilka rodzajów neuronów różnie wrażliwych na związki chemiczne w formie gazowej dostarcza różnych doznać węchowych.
98. Dokładna liczba doznań węchowych jest dyskusyjna.
99. Cuchnącym (zepsutym) nazywamy zapach czegoś gnijącego lub rozkładającego się.
100. Gryzącym nazywamy zapach wydzielany przez przypalane jedzenie.
101. Cynamon i goździki mają zapach ostry (korzenny).
102. Kamforę uzyskujemy w wyniku syntezy i i wykorzystujemy w niektórych lekarstwach.
103. Kinestezja, zwana też propriocepcją, to zdolność rozpoznania pozycji w przestrzeni różnych części naszego ciała.
104. Zamknij oczy i podnieś lub opuść jeden z palców.
105. Neurony receptorowe odpowiedzialne za kinestezję znajdują się w tkance łącznej otaczającej stawy oraz w samych stawach.
106. Zmysł równowagi informuje nas, że idziemy w pozycji wyprostowanej.
107. To co czujemy jest relacją naszego ciała wobec pola grawitacyjnego ziemi.
108. Zmysł równowagi jest możliwy dzięki neuronom w kanałach półkolistych.
109. Kanały to rurkowate struktury wypełnione płynem.
gosicka