Wykład 3.doc

Prowadzący              Ekonomia Wykład 3              18.11.07
Dr Izabella Szupejko                                         

Mikroanaliza rynku

1. Gospodarka naturalne – charakteryzująca się tym że grupa ludności wspólnie gospodaruje tj. wytwarza i konsumuje to co wytworzyła (zdobycia) dobra służące do zaspokojenia potrzeb.

Specjalizacja i podział pracy doprowadziły do pojawienia się wymiany produktów wytwarzanych przez pojedynczych ludzi (później przez przedsiębiorstwa) między sobą oraz gospodarstwami domowymi.
Początkowo wymiana przyjmowała postać towar za towar.

T-T

Później wymiany towaru na ogólny ekwiwalent (ekwiwalent= równoważnik, równoważność, tj. inny towar, powszechnie za taki uznany).

T-E-T

Wtedy gdy ogólny ekwiwalent został zastąpiony przez pieniądz, wymiana przyjmuje postać.

T-P-T

2. Rozszerzenie się skali wymiany i jej masowość doprowadziła do pojawienia się rynku. Rynek – jest to miejsce gdzie spotykają się kupujący ze sprzedawcami w celu ustalenia warunków wymiany.

Przedmiotowa klasyfikacji rynku

Kryterium przestrzenne: a)rynek lokalny b)rynek regionalny c)rynek europejski d)rynek światowy.

W zależności od sytuacji rynkowej można mówić o rynku sprzedawcy lub nabywcy.

W zależności od stopnia jednorodności przedmiotu translacji: a)rynek heterogeniczny (np. rynek pracy) b)rynek homogeniczny (np. rynek ropy naftowej).

W zależności od liczby podmiotów działających na rynku: a)rynek monopolistyczny b)wolnokonkurencyjny.

Rynek: a)zrównoważony b)niezrównoważony.

Rynek: a)legalny b)nielegalny.

3. Towar- produkt pracy ludzkiej przeznaczony do wymiany.

Cechy towaru: wartość użytkowa.
użyteczność- kategoria subiektywna, miara satysfakcji konsumenta z danego dobra. W miarę zaspokajania potrzeb użyteczności towaru, maleje (jest to tzw. Użyteczność krańcowa).
Usługi- są to czynności, w odróżnieniu od usług, towar ma materialną postać.

Pieniądz- powszechnie akceptowany towar (ogólny ekwiwalent) za pomocą którego możemy dokonywać wszelkich płatności.
Funkcje pieniądza:
a) środek wymiany - przy pomocy wymiany dokonuje się wymiana na rynku. Współczesny papierowy pieniądz sam w sobie nie ma żadnej wartości.

b) miernik wartości – jest miarą innych towarów. Za pośrednictwem skali cen informuje ile jednostek płatniczych trzeba zapłacić.

c) środek płatniczy – reguluje wszelkiego rodzaju zobowiązania

d) środek tezauryzacji – (gromadzeni skarbu np. złota) lub nagromadzenia (oszczędności)

Cena – pieniężny wykaz wartości towaru spełnia funkcję:

a)      agregacyjną – umożliwia sumowanie i porównywanie wartości różnych dóbr, nie porównywalnych w żaden inny sposób, poprzez sprowadzenie ich do jednego, wspólnego mianownika jakim jest cena.

b)     Informacyjna – zmiany cen pozwalają zarówno konsumentom jak i producentom na porównywanie efektów i nakładów

c)      Dochodowa – dla producenta sprzedaż towarów (przychód) zależy od wysokości cen po jakich sprzedają towary

d)     Dystrybucyjna – za pomocą cen odbywa się ostateczny podział wytworzonych przez społeczeństwo dób

e)      Redystrybucyjna – (redystrybucja – podział ponowny) – za pośrednictwem podatków pośrednich (VAT, akcyza), Dokonuje się przez budżet państwa.

3. Konkurencja – proces przedstawienia korzystniejszych ofert. Warunkiem dla niej jest występowanie.
Konkurencja: a) cenowa (za pośrednictwem cen) b) poza cenowa

4. Popyt – to odwrotna relacja jaka zachodzi pomiędzy ceną a ilością nabywanych przy danej cenie towaru i usług:

a)popyt potencjalny – wyraża chęć nabycia towaru przez klientów, których kupić nie mogą z powodu braku środków pieniężnych

b)popyt substytucyjny – to popyt zastępowalny (substytem masła jest margaryna)

c)popyt komplementarny – to popyt uzupełniający

Popyt jest funkcją wielu zmiennych – wpływ na popyt (poza ceną) mają między inymi następujące czynniki:

a)dochody konsumentów

b)gusty konsumentów i ich preferencje

c)upodobania i przyzwyczajenia (tradycja, kultura)

d)ceny dóbr komplementarnych

e)ceny dóbr uzupełniających się (substytucyjnych)

f)przewidywania zmian cen w przyszłości

g)efekt naśladowania i demonstracji (efekt snobizmu, efekt Veblena)

Wpływ ceny na popyt

Popyt jest malejącą funkcją wyraża to nachylenie krzywej popytu.

Jeżeli popyt rośnie krzywa przesuwa się w prawo, jeśli maleje w lewo.

Wpływ czynników poza cenowych na popyt. Cena jest wielkością stałą- jeżeli następują zmiany popytu przy stałej cenie to wpływ na tą sytuację ma np. reklama.

5. Podaż – to wprost proporcjonalna zależność jaka zachodzi między ceną a ilością towarów wyprodukowanych.

Podaż jest dodatnią funkcją ceny. Dodatnia zależność między poziomem ceny a wielkością podaży nazywamy prawem podaży.

Jeżeli popyt rośnie, krzywa przesuwa się w prawo, jeśli malej w lewo.

Czynniki wpływające na podaż:

a)koszta produkcji i czas

b)warunki naturalne

6. Równowaga rynkowa - sytuacja, w której wszystkie siły rynkowe równoważą się a wartości zmiennych ekonomicznych pozostają niezmienne. W szczególności, najczęściej mianem równowagi rynkowej określa się stan rynku, w którym ilość dóbr nabywanych przez konsumentów równa jest ilości tych dóbr wytwarzanych przez producentów, czyli stan w którym wielkość popytu na danym rynku jest równa wielkości podaży. Czynnikiem równoważącym podaż i popyt jest zazwyczaj cena. Cena, przy której występuje równowaga rynkowa nazywana jest ceną równowagi rynkowej.

Nadwyżka rynkowa –to stan przewagi nad popytem przy określonej cenie

Niedobór rynkowy – charakteryzujący się przewagą popytu nad podażą.

Zysk dzieli się na : a)podzielny b)niepodzielny

              - 2 -