Skutecznosc echografii w diagnostyce i kontroli gojenia sciegien koni.pdf
(
235 KB
)
Pobierz
Microsoft Word - autoreferat druk.doc
UNIWERSYTET PRZYRODNICZY we WROCŁAWIU
WYDZIAŁ MEDYCYNY WETERYNARYJNEJ
KATEDRA I KLINIKA CHIRURGII
Radomir Henklewski
Skuteczno
Ļę
echografii w diagnostyce
i kontroli gojenia
Ļ
ci
ħ
gien koni
Promotor
Prof. dr hab. Kornel Ratajczak
Recenzenci
Prof. dr hab. Andrzej Modrakowski
Akademia Rolnicza - Uniwersytet Przyrodniczy
Wrocław
Prof. dr hab. Zdzisław Kłos
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
Warszawa
Wrocław, grudzie
ı
2006
Wst
ħ
p
Kontuzja
Ļ
ci
ħ
gna u koni prowadzi cz
ħ
sto do trwałych zaburze
ı
ruchowych, ograniczaj
Ģ
c w znacznym stopniu u
Ň
ytkowo
Ļę
zwierz
ħ
cia.
Uszkodzenia
Ļ
ci
ħ
gien nale
ŇĢ
do chorób zawodowych koni. W zale
Ň
no
Ļ
ci od
u
Ň
ytkowania koni wyst
ħ
puj
Ģ
uszkodzenia ró
Ň
nych
Ļ
ci
ħ
gien. U koni
poci
Ģ
gowych, które prawie zanikn
ħ
ły, uszkodzeniu ulegało
Ļ
ci
ħ
gno mi
ħĻ
nia
zginacza gł
ħ
bokiego palca (
GP
) i jego przyczep pomocniczy. U koni
sportowych, u
Ň
ywanych do skoków przez przeszkody, zdarzaj
Ģ
si
ħ
cz
ħĻ
ciej
uszkodzenia
Ļ
ci
ħ
gna mi
ħĻ
nia mi
ħ
dzykostnego (
MM
) tzw. wi
ħ
zadła
zawieszaj
Ģ
cego trzeszczki palcowe bli
Ň
sze zwane trzeszczkami p
ħ
cinowymi,
w czasie przeci
ĢŇ
enia przy l
Ģ
dowaniu po skoku. U koni wy
Ļ
cigowych
u
Ň
ywanych do najszybszego, wyt
ħŇ
onego biegu pod je
Ņ
d
Ņ
cem, obci
ĢŇ
enia s
Ģ
najwi
ħ
ksze i przede wszystkim dotycz
Ģ
Ļ
ci
ħ
gna mi
ħĻ
nia zginacza
powierzchownego palca (
PP
). Uszkodzenia
Ļ
ci
ħ
gien s
Ģ
główn
Ģ
przyczyn
Ģ
eliminacji koni zwi
Ģ
zan
Ģ
z trwał
Ģ
utrat
Ģ
zdolno
Ļ
ci do najszybszego biegu.
Leczenie jest długotrwałe i kosztowne, a wynik niepewny.
Wszystkie dotychczas stosowane metody leczenia okazały si
ħ
tylko
wzgl
ħ
dnie skuteczne. Przywrócenie uprzedniej zdolno
Ļ
ci u
Ň
ytkowej zale
Ň
y od
rodzaju i wielko
Ļ
ci uszkodzenia. Im jest ono mniejsze tym rokowanie
korzystniejsze. Nasuwa si
ħ
tu problem precyzyjnego rozpoznania, które ma
podstawowe znaczenie dla rokowania i ewentualnego leczenia. Trudno
Ļ
ci
zwi
Ģ
zane z leczeniem wi
ĢŇĢ
si
ħ
z brakiem regeneracji
Ļ
ci
ħ
gien, które ulegaj
Ģ
tylko naprawie. Uszkodzenia goj
Ģ
si
ħ
za pomoc
Ģ
tkanki ł
Ģ
cznej bliznowatej,
która nie dorównuje elastyczno
Ļ
ci
Ģ
i wytrzymało
Ļ
ci
Ģ
włóknom kolagenowym.
Dlatego cz
ħ
sto dochodzi do wznowy. Jedn
Ģ
z przyczyn uszkodzenia
Ļ
ci
ħ
gna jest
nadmierne jego rozci
Ģ
ganie ponad normaln
Ģ
granic
ħ
wytrzymało
Ļ
ci. Wtedy
pojawiaj
Ģ
si
ħ
zapalenia z rozerwaniem włókien lub całkowite rozerwanie.
Problemy te skłoniły mnie do zaj
ħ
cia si
ħ
ocen
Ģ
warto
Ļ
ci echografii
w precyzyjnym rozpoznaniu uszkodze
ı
Ļ
ci
ħ
gien zginaj
Ģ
cych polskich koni
głównie wy
Ļ
cigowych tym bardziej,
Ň
e w pi
Ļ
miennictwie krajowym spotkano
tylno trzy doniesienia, na ten temat. Makroskopowo
Ļ
ci
ħ
gno przedstawia si
ħ
jako pasmowata struktura zbudowana ze zbitej, włóknistej tkanki ł
Ģ
cznej,
w której dominuj
Ģ
równolegle uło
Ň
one włókna kolagenowe.
ĺ
ci
ħ
gno przenosi
prac
ħ
mi
ħĻ
nia na ko
Ļ
ci, powoduj
Ģ
c ruchy ko
ı
czyn w stawach. Główn
Ģ
cech
Ģ
Ļ
ci
ħ
gna jest znaczna wytrzymało
Ļę
na rozci
Ģ
ganie.
ĺ
ci
ħ
gno jest od
Ň
ywiane przez
naczynia dochodz
Ģ
ce do niego z trzech stron: ze strony mi
ħĻ
nia, od którego
biegnie, z przyczepu do ko
Ļ
ci gdzie ko
ı
czy swój bieg oraz z o
Ļ
ci
ħ
gnej
w
Ļ
ródr
ħ
czu i
Ļ
ródstopiu lub te
Ň
z pochewki
Ļ
ci
ħ
gnowej w obszarze stawów.
2
Mi
ħ
sie
ı
zginacz powierzchowny palców, PP jest u konia mi
ħĻ
niem
o stosunkowo słabym brzu
Ļ
cu i długim
Ļ
ci
ħ
gnie dalszym. Jego przebieg
przedstawia si
ħ
nast
ħ
puj
Ģ
co: rozpoczyna si
ħ
na nadkłykciu przy
Ļ
rodkowym
ko
Ļ
ci ramiennej i nast
ħ
pnie, w pobli
Ň
u nadgarstka, przechodzi w mocne
Ļ
ci
ħ
gno.
Po stronie doogonowej ko
Ļ
ci promieniowej, w pobli
Ň
u jej kraw
ħ
dzi
przy
Ļ
rodkowej, doł
Ģ
cza si
ħ
do omawianego mi
ħĻ
nia wi
ħ
zadło dodatkowe. Od
tego miejsca
Ļ
ci
ħ
gno mi
ħĻ
nia zginacza powierzchownego palców PP biegnie
dopalcowo i razem ze
Ļ
ci
ħ
gnem zginacza gł
ħ
bokiego palców przykryte jest
przez wi
ħ
zadło nadgarstkowe dłoniowe powierzchowne. Na wysoko
Ļ
ci
nadgarstka oba te
Ļ
ci
ħ
gna otoczone s
Ģ
troczkiem zginaczy. Po stronie dłoniowej,
w pobli
Ň
u stawu
Ļ
ródr
ħ
czno-członowego, PP rozszerza si
ħ
i tworzy mankiet
wraz z gładk
Ģ
powierzchni
Ģ
dłoniow
Ģ
wi
ħ
zadeł dłoniowych obejmuj
Ģ
cy
Ļ
ci
ħ
gno
mi
ħĻ
nia zginacza gł
ħ
bokiego palców. Po stronie dłoniowej ko
Ļ
ci p
ħ
cinowej PP
rozdziela si
ħ
ono na dwie odnogi, mi
ħ
dzy którymi mi
ħ
sie
ı
zginacz gł
ħ
boki
palców przechodzi na powierzchni
ħ
dłoniow
Ģ
. Przyczepy ko
ı
cowe mi
ħĻ
nia
zginacza powierzchownego palców zlokalizowane s
Ģ
na dalszym ko
ı
cu ko
Ļ
ci
p
ħ
cinowej i bli
Ň
szym ko
ı
cu ko
Ļ
ci koronowej
(os coronale)
. Do mi
ħĻ
ni zginaczy
palców długich zalicza si
ħ
równie
Ň
wcze
Ļ
niej wspominany mi
ħ
sie
ı
zginacz
gł
ħ
boki palców, który składa si
ħ
z trzech głów: ramiennej
,
łokciowej
i promieniowej. Głowy te swoim przebiegu wytwarzaj
Ģ
wspólne
Ļ
ci
ħ
gno.
Dodatkowo wyró
Ň
ni
ę
nale
Ň
y głow
ħ
Ļ
ci
ħ
gnow
Ģ
, która przebiega od wi
ħ
zadła
nadgarstka dłoniowego gł
ħ
bokiego do
Ļ
ci
ħ
gna mi
ħĻ
nia zginacza gł
ħ
bokiego
palców
GP
. Przyczep pocz
Ģ
tkowy głowy ramiennej zlokalizowany jest na
nadkłykciu przy
Ļ
rodkowym ko
Ļ
ci ramiennej, głowy łokciowej na tylno
przy
Ļ
rodkowej powierzchni wyrostka łokciowego a z kolei głowy promieniowej
na odcinku bli
Ň
szym ko
Ļ
ci promieniowej.
Razem ze
Ļ
ci
ħ
gnem mi
ħĻ
nia zginacza
powierzchownego palców w okolicy stawu nadgarstkowego przechodz
Ģ
przez
kanał nadgarstka. Na wysoko
Ļ
ci stawu
Ļ
ródr
ħ
czno-członowego
Ļ
ci
ħ
gno mi
ħĻ
nia
zginacza gł
ħ
bokiego palców przebija
Ļ
ci
ħ
gno mi
ħĻ
nia zginacza palców
powierzchownego. Przyczep dalszy
Ļ
ci
ħ
gna umiejscowiony jest na powierzchni
zginaczowej
ko
Ļ
ci kopytowej, któr
Ģ
osi
Ģ
ga przechodz
Ģ
c wcze
Ļ
niej po trzeszczce
członu palcowego dalszego. Od tej ostatniej oddzielone jest kaletk
Ģ
maziow
Ģ
pod
Ļ
ci
ħ
gnow
Ģ
. W
Ļ
ród mi
ħĻ
ni krótkich palców wymieni
ę
nale
Ň
y, u dorosłych
koni prawie całkowicie u
Ļ
ci
ħ
gniony, mi
ħ
sie
ı
mi
ħ
dzykostny po
Ļ
rodkowy
MM
.
Mi
ħ
sie
ı
ten ma swój przyczep pocz
Ģ
tkowy na ko
Ļ
ci
Ļ
ródr
ħ
cza trzeciej tu
Ň
pod
stawem nadgarstkowym, nast
ħ
pnie jego trzon rozdziela si
ħ
na dwa ramiona do
obu trzeszczek członu palcowego bli
Ň
szego. Mi
ħ
sie
ı
ten wraz z wi
ħ
zadłem
trzeszczkowym prostym oraz wi
ħ
zadłami trzeszczkowymi sko
Ļ
nymi wchodzi
w skład aparatu ustaleniowego stawu
Ļ
ródr
ħ
czno-członowego.
ĺ
ci
ħ
gna ssaków zło
Ň
one s
Ģ
z podłu
Ň
nie uło
Ň
onych jednostek
nazywanych wi
Ģ
zkami. Maj
Ģ
one
Ļ
rednic
ħ
100 – 300 µm. Wi
Ģ
zki składaj
Ģ
si
ħ
z włókien kolagenowych utworzonych z kolagenu typu I. Pomi
ħ
dzy włóknami
kolagenowymi znajduj
Ģ
si
ħ
szeregi fibroblastów i fibrocytów. Fibroblasty s
Ģ
3
młodymi, aktywnymi metabolicznie komórkami, wykazuj
Ģ
du
ŇĢ
zmienno
Ļę
morfologiczn
Ģ
i posiadaj
Ģ
j
Ģ
dro z wyra
Ņ
nie rozproszon
Ģ
chromatyn
Ģ
(ryc. 1).
Fibroblasty s
Ģ
odpowiedzialne za wytwarzanie macierzy i włókien
kolagenowych. W strefie pozakomórkowej, w obszarze mi
ħ
dzy komórkami
i stref
Ģ
upostaciowan
Ģ
, wyst
ħ
puje macierz. Tworz
Ģ
j
Ģ
glikozaminoglikany,
proteoglikany i białka niekolagenowe (fibronektyna, trombospondyna,
tenascyna, entaktyna, undulina). Macierz stanowi
Ļ
rodowisko dla kompleksów
ró
Ň
nych rodzajów kolagenu. W strefie bezpo
Ļ
rednio przylegaj
Ģ
cej do włókien
kolagenowych znajduje si
ħ
obszar ich stabilizowania, utworzony
z proteoglikanów (p – GAG) (Kuryszko, materiały nieopublikowane). Wa
Ň
ne
jest dokonanie szeregu ustale
ı
identyfikuj
Ģ
cych kontuzj
ħ
. Sprecyzowanienie
obrazu chorobowego (zapalenie bez rozerwania włókien, zapalenie
z rozerwaniem, uszkodzenie o
Ļ
ci
ħ
gnej, wylew
Ļ
ród
Ļ
ci
ħ
gnowy, zapalenie tkanek
około
Ļ
ci
ħ
gnowych) mo
Ň
e dokona
ę
si
ħ
dzi
ħ
ki u
Ň
yciu nowego w tej dyscyplinie
instrumentu diagnostycznego, a mianowicie echografii. Warto ustali
ę
na ile
echograficzne dane otrzymane z tkanek mi
ħ
kkich ko
ı
czyny w ko
ı
cowym
okresie zdrowienia
Ļ
ci
ħ
gna, sprzyja
ę
mog
Ģ
decyzji o wielko
Ļ
ci i czasie
obci
ĢŇ
ania treningowego konia.
Ultrasonografia w medycynie została wykorzystana po raz pierwszy
w pó
Ņ
nych latach 60-tych, a w medycynie weterynaryjnej w badaniu
ginekologicznym na obecno
Ļę
ci
ĢŇ
y na pocz
Ģ
tku lat 70-tych. Do produkcji
kryształów stosuje si
ħ
ceramiczne materiały syntetyczne w postaci cyrkonianu
ołowiu i tytanianu. W medycynie stosuje si
ħ
fale o cz
ħ
stotliwo
Ļ
ci od 1 do
20 MHz. Echografia wykorzystuje efekt odbicia fal ultrasonograficznych od
granicy tkanek o ró
Ň
nej oporno
Ļ
ci akustycznej. Odbita fala powraca do sondy,
zostaje odczytana i wzmocniona, a nast
ħ
pnie wy
Ļ
wietlona na monitorze.
W 1982 roku Rantanen ogłosił pioniersk
Ģ
prac
ħ
z zakresu wykorzystania
ultrasonografii w badaniu uszkodze
ı
Ļ
ci
ħ
gna mi
ħĻ
nia zginacza
powierzchownego palców. Badanie to było pierwszym zobrazowaniem
wewn
ħ
trznej budowy
Ļ
ci
ħ
gna koni. Zmiany zapalne uwidaczniały si
ħ
obni
Ň
eniem echogeniczno
Ļ
ci z poszerzeniem przestrzeni mi
ħ
dzy włóknami
kolagenowymi. Potem dzi
ħ
ki u
Ň
yciu podkładki dystansuj
Ģ
cej zacz
ħ
to dokładniej
oceni
ę
równie
Ň
skór
ħ
i podskórze. Zaplanowane badania stanowi
Ģ
prób
ħ
wykorzystania echografii dla rozwi
Ģ
zania najwa
Ň
niejszych problemów
diagnostyki ortopedycznej koni. Podj
ħ
to si
ħ
ustalenia, w jakim stopniu
ultrad
Ņ
wi
ħ
ki wytwarzane przez standardowy, szeroko dost
ħ
pny ultrasonograf,
obiektywizuj
Ģ
nasze rozpoznanie. Badania zogniskowano wokół oznaczenia
u
Ň
yteczno
Ļ
ci tej techniki w rozpoznawaniu schorze
ı
Ļ
ci
ħ
gien koni.
4
Cel pracy
Celem podj
ħ
tych bada
ı
była ocena przydatno
Ļ
ci badania echograficznego w:
1.
rozpoznawaniu chorób
Ļ
ci
ħ
gien; czy procesem chorobowym obj
ħ
te jest
bezpo
Ļ
rednio
Ļ
ci
ħ
gno, czy mo
Ň
e struktury około
Ļ
ci
ħ
gnowe,
2.
kontroli okresu rehabilitacji dla zapewnienia kontuzjowanemu zwierz
ħ
ciu
najwła
Ļ
ciwszej na danym etapie leczenia dawki ruchu,
3.
ustaleniu parametrów, zwiastuj
Ģ
cych potencjalne niebezpiecze
ı
stwo
rozerwania włókien kolagenowych.
Materiał i metody
Materiałem słu
ŇĢ
cym do bada
ı
były głównie konie wy
Ļ
cigowe półkrwi
i czystej krwi arabskiej Wrocławskiego Toru Wy
Ļ
cigów Konnych. Pochodziły
one w wi
ħ
kszo
Ļ
ci ze stadnin pa
ı
stwowych, a tylko nieliczne stanowiły własno
Ļę
prywatn
Ģ
. Konie rozmieszczone były w sze
Ļ
ciu stajniach wy
Ļ
cigowych, w ilo
Ļ
ci
Ļ
rednio 25 w ka
Ň
dej. Oprócz tego materiałem były konie rekreacyjno-sportowe
umieszczone w jednej stajni w liczbie 50 koni. Konie półkrwi i czystej krwi
arabskiej rozpoczynały trening jako trzyletnie, uczestnicz
Ģ
c po raz pierwszy
w biegach wy
Ļ
cigowych. Wi
ħ
kszo
Ļę
z nich była u
Ň
ytkowane na Torze tylko
jeden sezon. Ka
Ň
dego roku w jesieni po zako
ı
czeniu sezonu konie wracały do
wła
Ļ
cicieli gdzie były przeznaczone do hodowli lub innego rodzaju
u
Ň
ytkowania. Tylko niektóre z nich pozostawały na Torze jako konie
czteroletnie i starsze bior
Ģ
c udział w gonitwach płotowych i w gonitwach
z przeszkodami. Poza tym obserwowano tak
Ň
e konie dwuletnie i starsze pełnej
krwi angielskiej, rozpoczynaj
Ģ
ce karier
ħ
w wieku dwóch lat. Grupa pierwsza
obejmowała zwierz
ħ
ta zdrowe. Grupa druga to konie z uszkodzeniem
Ļ
ci
ħ
gien,
a grupa trzecia zgromadziła konie, u których wykluczono przerw
ħ
ci
Ģ
gło
Ļ
ci
włókien przy współistniej
Ģ
cych objawach dotycz
Ģ
cych tkanek około
Ļ
ci
ħ
gno-
wych. Konie rekreacyjno-sportowe to konie ras półkrwi w ró
Ň
nych odmianach,
pi
ħ
cioletnie i starsze. Oprócz tego badanym materiałem były ko
ı
czyny
wyizolowane po
Ļ
miertnie uzyskane od koni, których zgon nast
Ģ
pił z przyczyn
innych ni
Ň
ortopedyczne. Wykorzystano je do wykonania preparatów w postaci
przekrojów anatomicznych. Ł
Ģ
cznie w trakcie czterech lat, obserwowano 629
koni. Z tych koni pochodziły zwierz
ħ
ta wykazuj
Ģ
ce uszkodzenia
Ļ
ci
ħ
gien
zginaj
Ģ
cych, które wykorzystano do bada
ı
. Konie podzielono na trzy grupy.
Grupa pierwsza obejmowała zwierz
ħ
ta zdrowe w liczbie 30 koni, grupa druga –
71 koni z uszkodzeniem
Ļ
ci
ħ
gien,grupa trzecia 37 koni, u których wykluczono
przerw
ħ
ci
Ģ
gło
Ļ
ci włókien przy współistniej
Ģ
cych objawach dotycz
Ģ
cych tkanek
około
Ļ
ci
ħ
gnowych. Konie badano dwuetapowo, w pierwszym etapie
przeprowadzano badanie kliniczne, a w drugim badanie echograficzne. Badanie
5
Plik z chomika:
AS_Entertainment
Inne pliki z tego folderu:
Powszechnie wystepujace choroby gadow i ich terapia.pdf
(11078 KB)
Biology of marine birds.pdf
(13213 KB)
Veterinary Toxicology (Practical).pdf
(2580 KB)
Postępowanie w nagłych przypadkach okulistycznych u zwierząt - D.L. Williams, K. Barrie, T.F. Evans(1).pdf
(11843 KB)
weterynaria_artykul_choroby powiek małych zwierząt cz.I.pdf
(803 KB)
Inne foldery tego chomika:
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin