183-186 PODSTAWOWE POJĘCIA.doc

Bezpiecznością nazywa się cechę opisującą przysposobienie obiektu do unikania i osłabiania groźnych skutków jego działania, w nominalnych i ekstremalnych warunkach użytkowania.

Eksploatacja techniki wojskowej to zespół przedsięwzięć dotyczących użytkowania, obsługiwania technicznego, transportowania i przechowywania sprzętu. Eksploatację realizuje się zgodnie z dokumentacją techniczną opracowywaną dla określonego rodzaju techniki. W czasie pokoju organizuje się ją i realizuje w celu utrzymania sprzętu w gotowości do użycia. W czasie wojny proces eksploatacji ustala się zgodnie z wykonywanym zadaniem bojowym, sytuacją
i wytycznymi przełożonych

Eksploatacja to zespół celowych działań organizacyjno-technicznych i ekonomicznych ludzi
z obiektem technicznym oraz wzajemne relacje występujące pomiędzy nimi od chwili przyjęcia obiektu do wykorzystania go zgodnie z jego przeznaczeniem aż do jego likwidacji.

Ewakuacja techniczna – to wymuszone przemieszczenie niezdatnego do użycia lub pozostawionego sprawnego uzbrojenia i sprzętu wojskowego z obszaru zagrożonego w inne miejsce oraz ustawienie z położenia nienaturalnego (przewrócenie, zatopienie, ugrzęźnięcie)
w położenie użytkowe.

Fundusz remontowy – to zgromadzone w określonym miejscu uzbrojenie i sprzęt wojskowy wymagający remontu. Przyczyną powstawania funduszu remontowego sprzętu może być jego normalne zużycie oraz uszkodzenia powstałe w wyniku działań bojowych lub awarii.

Gotowość oznacza zdolność obiektu do utrzymywania się w stanie umożliwiającym wypełnienie wymaganych funkcji w danych warunkach, w danej chwili lub w danym przedziale czasu, przy założeniu, że są dostarczone wymagane środki zewnętrzne. Zakłada się, że środki zewnętrzne inne niż środki obsługi nie wpływają na gotowość obiektu.

Jednostka napełnienia – to ilość paliw, olejów, smarów i płynów specjalnych ustalona na pojazd mechaniczny, statek powietrzny, rakietę, okręt i agregat.

Konserwacja – zabieg konserwacyjny, operacja technologiczna polegająca na zastosowaniu środków (materiałów) konserwacyjnych mająca na celu konserwację pojazdów wojskowych.

Maszyna – układ materialny złożony z połączonych ze sobą ciał wykonujących określony ruch służący do wykonywania pracy związanej z procesem wytwórczym lub przemianą energii.

Nieuszkadzalność jest rozumiana jako zdolność obiektu do poprawnego działania nie przerywanego uszkodzeniem. Oznacza więc zdolność obiektu do wypełnienia wymaganych funkcji w danych warunkach, w danym przedziale czasu. Zakłada się, że na początku danego przedziału czasu obiekt jest w stanie zdatności – może poprawnie funkcjonować.

Niezawodność  jest to zespół właściwości które opisują gotowość obiektu i wpływające na nią: nieuszkadzalność, obsługiwalność i zapewnienie środków obsługi. Termin niezawodność powinien być używany tylko do ogólnego nieliczbowego opisu.

Obiekt – dowolny prosty lub złożony układ: element, przyrząd, podsystem, jednostka funkcjonalna, urządzenie, system.

Obiekt mechaniczny – obiekty nazywane narzędziami (maszyny i urządzenia) służące do przekształcania (przemieszczania lub przetwarzania) materii, energii lub informacji.

Obiekt techniczny – (środek techniczny) wyroby będące narzędziem lub pomieszczeniem.

Obsługa korekcyjna – przywrócenie stanu sprawności technicznej (zdatności) po wykryciu (wystąpieniu) uszkodzenia elementu (mechanizmu, zespołu, układu).

Obsługiwalność (naprawialność) jest to zdolność obiektu do utrzymania lub odtworzenia
w danych warunkach eksploatacji stanu, w którym może on wypełniać wymagane funkcje, przy założeniu, że obsługa jest przeprowadzona w ustalonych warunkach z zachowaniem ustalonych procedur i środków. Zapewnienie środków obsługi wiąże się ze zdolnością organizacji zajmującej się obsługą do zapewnienia w danych warunkach użytkowania i obsługiwania, na żądanie, środków potrzebnych do obsługi obiektu przy danej polityce obsługi.

Obsługiwanie techniczne – to zespół czynności mających na celu utrzymanie wymaganej gotowości technicznej uzbrojenia i sprzętu wojskowego w okresach międzyremontowych oraz wykrycie i usunięcie przyczyn powodujących uszkodzenie, w tym wymianę uszkodzonych podzespołów i elementów.

Paliwa zastępcze – paliwa, które mogą być wykorzystywane do zasilania silników napędowych (głównie silników o zapłonie samoczynnym) pojazdów wojskowych w zastępstwie paliw zalecanych (w warunkach ich niedostatku). Ich stosowanie nie powoduje nadmiernego, przyspieszonego zużycia silnika.

Paliwo uniwersalne (jednolite) – paliwo do zasilania zarówno silników tłokowych jak
i turbinowych stosowanych przez wojska walczące na lądzie (SFC – Single Fuel Concept).  Jego zastosowanie powinno spowodować wzrost interoperacyjności wojsk oraz istotnie usprawnić ich logistyczne zabezpieczenie działania.

Podatnością diagnostyczną nazywa się cechę opisującą przystosowanie obiektu do rozpoznawania jego aktualnego stanu technicznego, w nominalnych warunkach użytkowania
i przechowywania oraz procesach obsługowo – naprawczych.

Podatnością obsługowo – naprawczą nazywa się cechę opisującą przystosowanie obiektu do odtwarzania początkowego stanu technicznego, w nominalnych warunkach obsługiwania
i naprawiania.

Podatność diagnostyczną to właściwość, która charakteryzuje przystosowanie obiektu do realizacji procesu diagnozowania, czyli ciągu operacji zmierzających do uzyskania informacji, umożliwiających podjęcie decyzji dotyczących jego użytkowania lub obsługiwania.

Podatność obsługowa obiektu jest to własność charakteryzująca jego przystosowanie do wykonywania operacji regulacji, napraw bieżących oraz pozostałych zabiegów obsługiwania
(np. smarowania uzupełniania płynów eksploatacyjnych itp.).

Przechowywanie – utrzymywanie pojazdów wojskowych w stanie wymaganej sprawności technicznej w okresie dłuższych przerw w użytkowaniu, poprzez realizację określonych czynności związanych z jego magazynowaniem oraz obsługiwaniami podczas przechowywania.

Ratownictwo uzbrojenia i sprzętu wojskowego – to przywrócenie zdolności wykonywania ruchu samobieżnym i holowanym obiektom ewakuacji lub odzysku innego sprzętu wyłączonego
z użytkowania wskutek nieodpowiednich warunków terenowych lub awaryjnego położenia. Zadania ratownictwa technicznego są realizowane przez wyciąganie, wydobywanie i stawianie.

Remont - zespół przedsięwzięć powodujących odnowienie, przywrócenie wartości użytkowej (odtworzenie resursu technicznego) poprzez usunięcie uszkodzeń i niesprawności powstałych
w wyniku użytkowania lub profilaktyczne wykonanie określonych czynności zgodnie z procesem technologicznym, warunkami technicznymi i w ustalonych okresach czasu dla danego rodzaju pojazdu.

Remont uzbrojenia i sprzętu wojskowego – to wykonywanie prac przy niesprawnym sprzęcie w celu odtworzenia jego sprawności technicznej (zdatności technicznej w czasie „W”).

Rozpoznanie techniczne  – działania mające na celu zbieranie informacji o sytuacji technicznej
w określonym rejonie.

Sprzęt wojskowy – to ogół środków technicznych służących do prowadzenia działań bojowych (sprzęt: czołgowo samochodowy, elektroniczny, optyczno mierniczy i noktowizyjny, inżynieryjny, łączności i informatyki, obrony chemicznej, mps, żywnościowy, mundurowy, służby zdrowia, komunikacji).

Środki ochrony czasowej – zestaw materiałów konserwacyjnych i urządzeń technicznych stosowanych w czasie przechowywania pojazdów wojskowych.

Środki walki – to ogół uzbrojenia żołnierza, pododdziału i oddziału oraz związku taktycznego
i operacyjnego, a także rodzajów wojsk i sił zbrojnych.

Techniczne środki materiałowe – to części wymienne, zespoły, mechanizmy, urządzenia, zestawy remontowe oraz narzędzia i inne materiały eksploatacyjno-remontowe będące przedmiotem zaopatrywania wojsk.

Trwałość to zdolność obiektu do wypełnienia wymaganej funkcji w danych warunkach użytkowania i obsługiwania aż do osiągnięcia stanu granicznego (określona jest przez czas, który upływa od rozpoczęcia do zakończenia jego eksploatacji). Trwałość oznacza więc, że zdatność obiektu może być przerywana przez uszkodzenia i przywracana przez naprawy. Stan graniczny może być określony przez zakończenie czasu użyteczności, nieprzydatności do dalszego użytkowania z przyczyn ekonomicznych, technicznych lub z powodu innych istotnych czynników.

Utrzymanie pojazdów w określonej gotowości technicznej oznacza zespół wszystkich działań technicznych i organizacyjnych mających na celu umożliwienie pojazdowi wypełnienie wymaganych funkcji.

Użytkowanie pojazdów – to zespół czynności obejmujący realizację przez dane urządzenie zadań zgodnie z dokumentacją eksploatacyjną (wykorzystanie w procesie szkolenia, do zabezpieczenia działalności bytowej wojska oraz w działaniach taktycznych). Użytkowanie musi być zgodne z podstawowymi normami eksploatacji uzbrojenia i sprzętu wojskowego.

Zdatnością techniczną pojazdu nazywa się cechę opisującą zdolność pojazdu, użytkowanego
w nominalnych warunkach eksploatacyjnych do wykonywania przypisanych temu pojazdowi funkcji roboczych. Niezdatnością nazywa się cechę przeciwną.

Zestaw remontowy – to określony normami komplet części zamiennych służący do wykonania określonego rodzaju remontu. Tworzony jest dla poszczególnych rodzajów sprzętu.