027-035 1.2. Zabezpieczenie techniczne.doc

1.2. Zabezpieczenie techniczne

Obszarami eksploatacji obiektów mechanicznych, przedstawionymi na rys. 1.1., w Wojskach Lądowych zajmują się wyspecjalizowane struktury systemu logistyki wojskowej. W wojskowym systemie logistycznym możemy wyróżnić piony funkcjonalne tworzące podsystemy kierowania oraz wykonawcze: materiałowy, techniczny, transportowy i medyczny. Podsystem techniczny wykonuje i odpowiada za obszary związane z eksploatacją techniki wojskowej (UiSW). Przedsięwzięcia realizowane przez ten pion funkcjonalny określono nazwą Zabezpieczenia technicznego.

Zabezpieczenie techniczne w batalionie (kompanii) organizuje się i realizuje w celu utrzymania w gotowości do użycia uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz odtwarzania ich zdatności w razie uszkodzenia. Obejmuje ono: obsługiwanie techniczne, rozpoznanie techniczne, ewakuację techniczną, dostarczenie i remont uzbrojenia i sprzętu wojskowego, a także zaopatrywanie w techniczne środki materiałowe.[15]

W armiach NATO, podobnie jak w Siłach Zbrojnych RP, aktualnie obowiązuje system obsługowo-remontowy o charakterze planowo zapobiegawczym, który w coraz większym zakresie wspomagany jest diagnozowaniem technicznym. Pomimo niewątpliwie bardzo dużych kosztów system ten zapewnia wysoką gotowość wojskowych pojazdów samochodowych do wykonania zadania bojowego (oczywiście pod warunkiem rzetelnego wykonania obsług technicznych określonych w dokumentacji technicznej poszczególnych marek i typów pojazdów).

System planowo-zapobiegawczy obsług technicznych pojazdów wojskowych w Siłach Zbrojnych RP  oparty jest o następujące ogólne zasady:

1.       Obsługiwania techniczne (OT) pojazdów w dniu ich użytkowania – obsługiwanie bieżące (OB), oraz inne OT o małej pracochłonności wykonują załogi (kierowcy) obsługiwanych pojazdów.

2.       OT pojazdów o dużej pracochłonności wykonują wydzielone siły i środki z pododdziałów obsługowo-remontowych przy współudziale załogi (kierowcy) obsługiwanych pojazdów.

3.       W działaniach bojowych pojazdy obsługiwane są bez wycofywania ich z ugrupowania walczących wojsk.

4.       Sprzęt niesprawny, który wymaga remontu o dużej pracochłonności jest ewakuowany według określonego systemu i według ustalonych priorytetów.

5.       Dopuszcza się ograniczenie czynności obsługowych do niezbędnego minimum podczas użytkowania wojskowych pojazdów mechanicznych w warunkach specjalnych.

1.2.1. Wojskowe pojazdy mechaniczne

Pod pojęciem „wojskowy pojazd mechaniczny” kryją się wszystkie pojazdy eksploatowane
w Siłach Zbrojnych. W ogólnym przypadku możemy je podzielić na trzy podstawowe grupy: pojazdy specjalne Sił Zbrojnych, pojazdy używane do celów specjalnych Sił Zbrojnych oraz pojazdy ogólnego przeznaczenia.

Pojazdem specjalnym Sił Zbrojnych jest[16]:

Ø      czołg, bojowy wóz opancerzony, wóz artyleryjski oraz kołowy lub gąsienicowy pojazd samochodowy wyposażony w broń pokładową,

Ø      wóz specjalny sprzętu pancernego, kołowy lub gąsienicowy pojazd samochodowy konstrukcyjnie przeznaczony do zabezpieczania działań bojowych, do naziemnej obsługi statków powietrznych, do przewozu i dystrybucji MPS oraz rakietowych materiałów napędowych, a także do wykonywania innych zadań logistycznych i specjalnych,

Ø      przyczepa specjalna oraz ciągniony sprzęt artyleryjski przystosowany do łączenia z pojazdem samochodowym i stanowiący z nim jeden zespół pojazdów specjalnych.

Pojazdem używanym do celów specjalnych Sił Zbrojnych jest samochód ciężarowy przystosowany w sposób szczególny do przewozu osób lub ładunków, którymi są:

Ø      amunicja, środki pozoracji pola walki, środki minersko – zaporowe oraz obrony przeciwchemicznej,

Ø      materiały eksploatacyjne oraz sprężone powietrze i gazy techniczne,

Ø      niewypały i niewybuchy,

Ø      inne materiały niebezpieczne, wymienione w rozporządzeniu MT i GM z dnia 15 czerwca 1999 r. w sprawie przewozu drogowego materiałów niebezpiecznych. (Dz.U. Nr 57, poz. 608).

Pojazdem ogólnego przeznaczenia określono pojazdy powszechnie dostępne przystosowane do przewozu osób lub ładunków.

Nowo opracowane i przyjęte zasady działania SZ RP wymusiły wprowadzenie nowych koncepcji istotnych w organizacji transportu samochodowego: nowa struktura transportu samochodowego (rys. 1.11.) oraz system kontenerowy SZ RP.  

Rys. 1.11. Nowa struktura transportu samochodowego SZ RP[17]

Do grupy 1 zaliczamy np.: UAZ 452, UAZ 469, HUMMER M998 A2, HONKER. Grupę 2 stanowią między innymi: STAR 660, STAR 944. Samochody STAR 266 i ZIŁ 131 zaliczamy do grupy 3. Natomiast podgrupę 4.1. tworzą np.: KRAZ 255B, JELCZ 662 D43.

Proponowane koncepcje powiązania ładunku, podwozi, kontenerów, urządzeń przeładunkowych i uregulowań prawnych tworzą bazę nowego systemu transportowego SZ RP (szczególnego znaczenia nabiera podsystem transportowo-przeładunkowy nadwozi kontenerowych
i kontenerów.  

1.2.2. Procesy zabezpieczenia technicznego

Jak już wcześniej wspomniano Zabezpieczenie Techniczne obejmuje: obsługiwanie techniczne, rozpoznanie techniczne, ewakuację techniczną, dostarczenie i remont uzbrojenia i sprzętu wojskowego, a także zaopatrywanie w techniczne środki materiałowe.

Procesy związane z obsługiwaniem technicznym zostały przedstawione szczegółowo w rozdziale 3. W dalszej kolejności przedstawione zostaną pozostałe procesy zabezpieczenia technicznego.

Rozpoznanie techniczne ma na celu zbieranie informacji o sytuacji technicznej oraz obiektach terenowej infrastruktury obsługowo-remontowej. Jego istotą jest zdobywanie, analizowanie
i ocenianie informacji o sytuacji technicznej wojsk oraz o obiektach infrastruktury logistycznej, niezbędnych do organizowania i kierowania zabezpieczeniem technicznym walki. Do podstawowych zadań rozpoznania technicznego należy między innymi:

Ø      obserwacja pola walki i ustalenie miejsc położenia niesprawnego uzbrojenia i sprzętu technicznego,

Ø      udzielenie pomocy sanitarnej kierowcom, operatorom i załogom  sprzętu  wyłączonego z walki, ustalenie przyczyn i charakteru uszkodzenia UiSW, a w razie możliwości jego odzysku oraz ustalenie zakresu i czasochłonności prac remontowych,

Ø      udzielanie pomocy technicznej w zakresie ratownictwa (wyciąganie, wydobywanie i przywracanie do położenia eksploatacyjnego) oraz wykonywanie drobnych napraw o niskiej czasochłonności, w ramach posiadanego czasu dyspozycyjnego.

Zadania rozpoznania technicznego są wykonywane przez batalionowe patrole rozpoznania
i pomocy technicznej (PRiPT) i oddziałowe (pułkowe, brygadowe) patrole rozpoznania technicznego (PRTech).

W czasie przemieszczania pododdziałów, elementy rozpoznania technicznego działają w ugrupowaniu marszowym technicznego zabezpieczenia kolumny marszowej (TZKM). Ich zadanie wówczas polega na rozpoznawaniu przyczyn unieruchomienia poszczególnych jednostek sprzętu oraz określenie dalszego z nimi postępowania.

Ewakuacja techniczna to przemieszczanie niezdatnego do użycia sprzętu, przestawienie go
z położenia nienaturalnego (przewrócenie, ugrzęźnięcie, zatopienie) do położenia użytkowego oraz przemieszczanie pozostawionego sprzętu technicznego lub uzbrojenia z rejonów zagrożonych do miejsca ukrycia (zabezpieczenia). Podstawowe zadania ewakuacji obejmują:

Ø      ratownictwo techniki (wyciąganie, wydobywanie oraz stawianie),

Ø      gromadzenie funduszu remontowego (holowanie, półprzewóz, przewóz),

Ø      odzysk zespołów i części (demontaż i ocena przydatności oraz załadunek i transport).

Każdy użytkownik uzbrojenia i sprzętu technicznego jest zobowiązany do meldowania swojemu przełożonemu (i w miarę możliwości, najbliższemu elementowi  zabezpieczenia technicznego) o zaistniałym unieruchomieniu (uszkodzeniu) podając:

Ø      rodzaj i ilość sprzętu unieruchomionego (uszkodzonego) wraz z przynależnością,

Ø      przyczyny unieruchomienia i wstępną ocenę charakteru uszkodzeń,

Ø      zakres wymaganej pomocy oraz umiejscowienie w terenie.

Zadania ewakuacyjne wykonują: patrole rozpoznania i pomocy technicznej (PRiPT), grupy ewakuacyjno-remontowe (GER), grupy ewakuacji technicznej (GET), grupy ewakuacyjne (GE) oraz grupy ratunkowo-ewakuacyjne (GRE). Elementy ewakuacyjne tworzy się z sił
i środków pododdziałów remontowych.

Remont uzbrojenia i sprzętu wojskowego (UiSW) stanowi podstawowy sposób jego odzyskiwania. W zależności od stopnia zniszczenia lub wielkości i charakteru uszkodzenia UiSW, kwalifikuje się go do odpowiedniego remontu lub zalicza do strat bezpowrotnych. Podstawowym kryterium kwalifikowania uszkodzonego UiSW do odpowiedniego remontu jest przewidywana pracochłonność jego wykonania, którą wyrażamy w roboczogodzinach (rbh). Szacunkowy czas niezbędny do wykonania określonego rodzaju remontu oraz zakres technologiczny jego realizacji zawarte są w  instrukcjach obsługi poszczególnych służb oraz kartach technologiczno - obsługowych. Rodzaje remontów wykonywanych podczas działań taktycznych przedstawiono w tab. 1.2. (na podstawie[18]).

Na uwagę zasługuje fakt, że remonty techniki wojskowej o pracochłonności do 16 rbh (realizowane przez plutony remontowe) nie uwzględnia się w prognozowaniu strat UiSW.

Remonty wszystkich stopni, dotyczące poszczególnych rodzajów techniki wojskowej traktuje się jako remonty kompleksowe polegające na odtwarzaniu zdatności technicznej zarówno sprzętu bazowego, jak i zamontowanego na nim uzbrojenia i urządzeń specjalistycznych,
np. środków łączności, urządzeń inżynieryjnych, logistycznych itp.

Tab. 1.2.

Normy klasyfikacji techniki do remontu w działaniach taktycznych.