Myslenie_przeciw_konfliktom_Tworcze_metody_rozwiazywania_sporow_myskon.pdf

Myœlenie przeciw konfliktom.

Twórcze metody

rozwi¹zywania sporów

Autor: Edward de Bono

T³umaczenie: Magda Witkowska

ISBN: 978-83-246-2098-2

Tytu³ orygina³u: Conflicts. A Better Way

to Resolve Them

Format: A5, stron: 320

DEkonfliktowanie

• Pokusy, niebezpieczeñstwa i ograniczenia tradycyjnej metody

rozwi¹zywania sporów

• Wprowadzenie praktycznego modelu „ projektowania ” w myœleniu o konfliktach

• Realizacja nowoczesnej koncepcji „ myœlenia trójk¹tnego ”

Przesuwaæ ciê¿k¹ pi³kê po g¹bczastej powierzchni mo¿na na dwa sposoby: mo¿na

pchaæ pi³kê do przodu, ale mo¿na równie¿ uginaæ g¹bkê przed pi³k¹, w ten sposób

powoduj¹c jej ruch ku przodowi. Na tym w³aœnie polega potêga pomys³owoœci.

Edward de Bono

Gdybym musia³ uwierzyæ, ¿e ludzkoœæ wykorzystuje w pe³ni swój intelektualny

potencja³, a mimo to nieustannie nara¿a œwiat na kolejne kryzysy, k³opoty

i niebezpieczeñstwa, trudno by mi by³o odnaleŸæ w sobie nadziejê. W tej ksi¹¿ce piszê

jednak o swojej nadziei, której Ÿród³em s¹ w³aœnie rozwa¿ania nad ow¹ szczêœliw¹

g³upot¹ gatunku ludzkiego.

Edward de Bono

Historia ludzkoœci wybrukowana jest konfliktami. Kiedy przyjrzymy siê im uwa¿niej,

dostrze¿emy, ¿e zdecydowan¹ wiêkszoœæ z nich rozwi¹zywano nieudolnie albo te¿

j¹trz¹ca siê rana zosta³a tylko niedbale zaklejona plastrem. Przez stulecia niewiele siê

pod tym wzglêdem zmieni³o i obecne metody rozwi¹zywania konfliktów, zarówno tych

codziennych, jak i globalnych, nadal s¹ doœæ prymitywne, kosztowne, a czêsto wrêcz

niebezpieczne.

Edward de Bono dokonuje radykalnej analizy licznych „ b³êdów i wypaczeñ ” w myœleniu

i dzia³aniu, które wci¹¿ kultywujemy — wbrew zdrowemu rozs¹dkowi i inteligencji.

Piêtnuje nasze przestarza³e, szkodliwe schematy myœlowe dotycz¹ce sporów i wykazuje

zawodnoœæ zwyczajowych mechanizmów ich rozwi¹zywania. Ostatecznie przedstawia

te¿ najskuteczniejsze narzêdzie do rozstrzygania wszelkich sporów, praktyczny model

myœlenia o konflikcie, czyli model projektowania.

• Zasady funkcjonowania umys³u i schematy myœlowe.

• Przyczyny powstawania ró¿nic zdañ i zatargów.

• Kreatywnoœæ, projekt i rola trzeciej strony w sporze.

• Szczegó³owa analiza metody trwa³ego rozwi¹zywania konfliktów.

Spis treści

O autorze 5

Prolog 7

Wprowadzenie 9

Część I Zasady funkcjonowania umysłu

i schematy myślowe 15

1 Dlaczego dobrze jest wiedzieć, jak funkcjonuje umysł 17

2 Cóż jest złego w sporze? 33

3 Tworzenie mapy, myślenie i Myśleć-2 49

4 Walka, negocjacje, rozwiązywanie problemu

czy projektowanie? 63

Część II Dlaczego między ludźmi

występują różnice zdań? 77

5 Dlaczego między ludźmi występują różnice zdań? Ponieważ

ludzie mogą w różny sposób postrzegać te same kwestie 79

6 Dlaczego między ludźmi występują różnice zdań?

Ponieważ ludzie pragną różnych rzeczy 97

7 Dlaczego między ludźmi występują różnice zdań?

Ponieważ sprzyja temu ich styl myślenia 115

8 Dlaczego między ludźmi występują różnice zdań?

Ponieważ tego się właśnie wszyscy spodziewają 125

M YŚLENIE PRZECIW KONFLIKTOM

Część III Kreatywność, projekt

i rola strony trzeciej 133

9 Projekt 135

10 Dlaczego zwaśnionym stronom tak trudno jest znaleźć

rozwiązanie dzielącego je sporu? 153

11 Ciągłość 167

12 Cele, korzyści i wartości 181

13 Kreatywność 187

14 Rola strony trzeciej w konflikcie 205

Część IV Konflikt 221

15 Modele konfliktu 223

16 Czynniki konfliktu 233

17 Czynniki konfliktu — strach 235

18 Czynniki konfliktu — siła 241

19 Czynniki konfliktu — sprawiedliwość 249

20 Czynniki konfliktu — środki 257

21 Postawa wobec konfliktu 261

Część V Struktury mające uczestniczyć

w rozwiązywaniu konfliktów 269

22 Dlaczego aktualnie istniejące struktury nie radzą sobie

z rozwiązywaniem konfliktów 271

23 SITO 297

Epilog 317

ROZDZIAŁ 4

Walka, negocjacje,

rozwiązywanie problemu

czy projektowanie?

Precyzyjne zdefiniowanie modelu myślenia konfliktowego ma niezwy-

kle istotne znaczenie. Trzeba zatem określić, z jakiego rodzaju działa-

niem mamy do czynienia. Czy jest to walka, negocjacje, rozwiązywanie

problemu, czy projektowanie?

Gotowy jestem zgodzić się ze stwierdzeniem, że rzadko się zdarza,

abyśmy w danego rodzaju sytuacji mieli do czynienia z jednym (i tylko

jednym) z wymienionych powyżej zjawisk. Możemy mieć oczywiście do

czynienia z konkretnym problemem wymagającym rozwiązania, np.

z zanieczyszczeniem jeziora. W innym przypadku w grę wchodzić

może typowa sytuacja negocjacyjna

— gdy chodzi na przykład o dyskusję na temat poziomu płac, która

wymaga uwzględniania kilku złożonych czynników. Chciałbym jednak,

abyśmy zapomnieli na chwilę o tych nielicznych wyjątkach i spojrzeli

na zagadnienie myślenia konfliktowego w sposób bardziej ogólny.

Poza nielicznymi wyjątkami, o których mowa powyżej, możemy zwykle

sami zdecydować , przez pryzmat którego modelu chcemy patrzeć na daną

sytuację konfliktową.

Możemy zatem zdecydować, że wszystkie konflikty rozpatrywać będzie-

my w kategoriach walki. Takie założenie odnosić się będzie wówczas

M YŚLENIE PRZECIW KONFLIKTOM

nie tylko do samego konfliktu (który w istocie może nabrać charakteru

prawdziwej walki), ale również do procesów myślowych przeprowadza-

nych w celu jego rozwiązania. Tak naprawdę właśnie to mnie martwi.

Skoro konflikt jest walką, to czy proces myślenia, który go dotyczy,

też musi nią być? Wydaje się to oczywiste i naturalne — tymczasem

nie ma żadnego argumentu, który uzasadniałby takie podejście (być

może za wyjątkiem kwestii ciągłości, do której wrócimy jeszcze w dalszej

części naszych rozważań).

Model walki opiera się na retoryce wojennej. Mamy tu do czynienia

z taktyką i strategią. Mamy pozycje atakujące i obronne, mamy do czy-

nienia z odwrotem. Mówimy o zdobywaniu i utracie terenu. O słabych

punktach przeciwnika, które trzeba odkryć. Taka retoryka towarzyszy

często sprawom toczącym się na sali sądowej, gdzie jedna ze stron wy-

grywa, druga przegrywa, sprawiedliwość zaś jest jedynie oczekiwanym

skutkiem ubocznym toczącej się batalii.

Większość konfliktów opiera się właśnie na modelu walki. Być może

jest tak dlatego, że poszczególne strony sporu rzeczywiście tego chcą.

Moim zdaniem jest jednak tak, że zderzenie argumentów (stosowane

powszechnie) zawsze było przedmiotem tak wielkiej admiracji, iż stro-

ny sporu po prostu przez cały czas podtrzymują w sobie wolę walki, czy

im się to podoba, czy nie. Mamy więc do czynienia z samospełniającą

się przepowiednią. Język i modele, których używamy, przyczyniają się

do wytwarzania nastroju, a ten z kolei wzmacnia te modele i ten ję-

zyk. Spodziewamy się „walki” i przez cały czas dążymy do zachowania

antagonizmu stanowisk. Zdarza się, że liderzy i negocjatorzy czują się

w obowiązku wyrażać nastrój tych, którzy w ich imieniu toczą walkę na

froncie. Nie przystoi im w istocie spędzać miło czasu w przyjaznej at-

mosferze w klimatyzowanym pomieszczeniu (przy stole zastawionym

jedzeniem i piciem), podczas gdy ich żołnierze na froncie ryzykują ży-

cie w przerażających warunkach.

Trzeba jednak zadać sobie pytanie: czy model „walki” jest rzeczywiście

najskuteczniejszym typem myślenia konfliktowego i czy rzeczywiście

daje największe szanse na wyjście z impasu? Moim zdaniem zdecydo-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: