„ ANDRZEJKOWE WRÓŻBY”
Opracowała: Katarzyna Wąsowska
Krąg tematyczny: „TRADYCJE NASZEGO REGIONU”
Zapis w dzienniku lekcyjnym: Andrzejkowe wróżby. Zapoznanie z niektórymi tradycjami i obrzędami ludowymi związanymi z naszym regionem na podstawie opowiadania nauczyciela. Doskonalenie umiejętności poprawnego pisania. Rozwiązywanie zadań z treścią. Współdziałanie uczniów w grupie.
Zadania edukacyjne:
· zapoznanie z niektórymi tradycjami i obrzędami ludowymi
· kształtowanie umiejętności logicznego myślenia i kojarzenia
· kształtowanie umiejętności wypowiadania swoich myśli
· doskonalenie umiejętności poprawnego pisania, układania wyrazów
· zaznajomienie z technikami relaksacji i kształtowania swoich myśli
Zadania wychowawcze:
§ pielęgnowanie polskich tradycji
§ zachęcanie do relaksacji
§ wdrażanie do wspólnych zabaw, konkursów
§ dowartościowanie uczniów poprzez aktywny udział w zabawach i konkursach
§ integracja klasy poprzez tworzenie warunków do wspólnych zabaw
§ wdrażanie do kulturalnego zachowania się
§ wdrażanie do porządku podczas zabawy
Metody :
drama, spacer w wyobraźni, gry, zabawy, pląsy, wróżby
Środki dydaktyczne:
Rekwizyty do wróżb (miska z wodą, pierścionek, monety, ilustracje z kwiatami, serca z imionami, kartoniki z przepowiedniami), tekst wiersza, zaklęć i przysłów, piłeczki, kartki z zadaniami, losy, symbole na stoliki, kolorowe kwadraty, różne przedmioty do worka, które będą symbolizowały przyszłe zawody, świeczki do dekoracji pracowni i do wróżb
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
Dobrze czytające dziecko czyta wiersz lub mówi z pamięci (tekst otrzymuje wcześniej)
„ Andrzejki” - Wanda Chotomska
Ach, najwyższy czas już, by
Zacząć wreszcie te wróżby!
Stary zwyczaj należy odkurzyć...
Nasze babcie przed laty
Też czekały tej daty
Tając w sercu cichutką nadzieję...
Naszym ciociom i mamom
Serca biły tak samo,
Jak nam biją w ten wieczór andrzejek.
- O jakim wieczorze mówi wiersz?
Posłuchajcie, skąd wzięła się tradycja Andrzejek.
Późną jesienią, po zakończeniu wszystkich prac rolnych, gdy dni były coraz krótsze, a wieczory coraz dłuższe, rozpoczynała się niegdyś na wsi pora zabaw i wróżb. Szczególnym dniem był 29 listopada – wigilia Św. Andrzeja, patrona dziewcząt. Podkreśla to przysłowie ludowe: „Noc Andrzeja świętego przyniesie nam narzeczonego”. Chłopcy zaś wróżyli sobie w wigilię Św. Katarzyny 24 listopada (tzw. katarzynki) . Z czasem jednak katarzynki zanikły, a andrzejki stały się dobrą okazją do wróżb, zarówno dla dziewcząt, jak i chłopców.
-Dzisiaj my przeniesiemy się do świata wróżb i fantazji, do "Krainy Magii”. Aby wejść do magicznego świata, musicie spełnić dwa zadania:
1. uwalniamy się od złych i ponurych myśli
- Każdy z was za pomocą jakiegoś gestu, mimiki, ruchu, ale bez użycia słów wyrzuci swoje złe myśli
2. musimy nauczyć się marzyć
- Zabawa „Spacer w wyobraźni” – usiądźcie wygodnie w parach, opierając się o plecy, zamknijcie oczy , posłuchajcie muzyki i wybierzcie się w świat swoich marzeń.
(przy dźwiękach nastrojowej muzyki dzieci „wędrują w wyobraźni”. Po kilku minutach otwierają oczy i chętni uczniowie opowiadają o swoich marzeniach).
II Wyprawa do „Krainy Magii”
Wspaniale poradziliście sobie z wymaganymi zadaniami, więc zapraszam, was do „Krainy Magii”. Na wszelki wypadek przypominam, że nasza wyprawa jest tylko zabawą.
1. Aby wróżby się spełniły wymówmy zaklęcie:
HOKUS – POKUS, CZARY MARY,
ABY WRÓŻBY SIĘ SPEŁNIŁY ZŁÓŻMY DARY.
( Uczniowie powtarzają zaklęcie i wrzucają grosik do miski z wodą.)
2. Wylosujcie teraz symbole andrzejkowe, wskazujące wam, do którego stolika się udać (losowanie symboli andrzejkowych, które dokonują podziału na 4 grupy – te same symbole znajdują się na losach i na stolikach; jedna osoba wyciąga los z różdżką i zostaje Wróżką)
v Stolik I - KUBKI PRZYSZŁOŚCI (na stoliku leżą symbole przyszłości: obrączka - małżeństwo, pierścionek – staropanieństwo lub starokawalerstwo, różaniec – ciągłe modlitwy, moneta – bogactwo; nakrywamy je jednakowymi kubkami; wróżka odwraca kubek wskazany przez uczestnika i wyjaśni przepowiednię.
v Stolik II - MOWA KWIATÓW (na stole rozkładamy ilustracje kwiatów, uczestnik wskazuje kwiat, a Wróżka wyjaśnia, co mu kwiat przepowiada:
aster – czekają cię kłopoty; narcyz – zakochasz się; nasturcja – ktoś cię mocno kocha; piwonia – szczęście w podróży; róża – szczęście w życiu, powodzenie; jemioła – przyjaźń i zgoda; bez – miłe towarzystwo)
v Stolik III - IMIONA ( Wróżka ma dwa koszyczki – w jednym imiona chłopców wypisane na białych kartkach w kształcie serca mlekiem, a w drugim imiona dziewczynek – uczestnik losuje serce i trzyma je nad świeczką; po chwili ukazuje się imię przyszłej sympatii)
v Stolik IV - CO CIĘ CZEKA W NIEDALEKIEJ PRZYSZŁOŚCI ( na okrągłej tacy ułożone są kartki napisami do spodu; uczestnik kręci tacą, potem odwraca kartkę, która znalazła się tuż przed nim, a Wróżka odczytuje napisane na niej zdanie;
Np. Czeka cię miła niespodzianka. Dostaniesz ciekawy prezent. Osiągniesz sukces w konkursie. Odnajdziesz zgubioną zabawkę. Czeka cię przypływ gotówki – może to być nawet 2 złote.
3. UKŁADANIE NAZW WRÓŻB
Za nim przystąpimy do wróżenia dzieci wspólnie głoskują wyraz „wróżby”, układają go z nakrywek i liter na tablicy; a potem każda grupa układa nazwę swojej wróżby (przypomnienie o wielkiej literze na początku nazw wróżb):
Kubki przyszłości – rozsypanka wyrazowa
Mowa kwiatów - rozsypanka wyrazowa
Imiona - rozsypanka sylabowa
Co cię czeka w niedalekiej przyszłości? – rozsypanka wyrazowa
4. Wróżenie
Kolejne stoliki przedstawiają ułożone nazwy swoich wróżb, przyczepiając je do tablicy, a przed rozpoczęciem każdej wróżby dzieci wypowiadają zaklęcie:
ŚWIĘTY ANDRZEJU DAJ MI ZNAĆ,
CO SIĘ ZE MNĄ BĘDZIE DZIAĆ.
1) Kubki przyszłości – Wróżka podaje w worku tyle piłek, ile jest osób w grupie. Jedna piłka jest w innym kolorze i ten, kto ją wylosuje będzie sobie wróżył. Wylosowana osoba odkrywa kubek oraz pokazuje co się pod nim ukrywa; nauczyciel wyjaśnia przepowiednię
2) Mowa kwiatów – teraz z tej grupy dzieci losują piłeczki i wybrana osoba wskazuje najpiękniejszy kwiat, a nauczyciel odczytuje przepowiednię...
UWAGA! Jeżeli Wróżką zostanie osoba dobrze czytająca – można poprosić ją o odczytywanie przepowiedni.
III PLĄS „I ZNÓW ZWIĄŻEMY KRĄG”
I znów zwiążemy krąg
I znów popłynie pieśń
Bo w gronie przyjaciół
Weselej zawsze jest.
- kciuki do przodu
- kolana ugiąć
- łokcie do tyłu
- nóżki wykrzywić
- głowa na klatkę
- język na brodę
IV ROZWIĄZANIE ZADANIA Z TREŚCIĄ
W kapeluszu było 7 losów z wróżbami. Wróżka wzięła dla nas 4 losy. Ile losów zostało w kapeluszu?
Ilustracja:
Działanie:......................................................................................
Odp. ..............................................................................................
Dzieci rozwiązują zadanie na otrzymanych kartkach, później wspólnie na tablicy, a w domu wklejają je do zeszytu.
V. JESTEM DOBRĄ WRÓŻKĄ PRZEPOWIADAM PRZYSZŁOŚĆ INNYM
Dziecko wyciąga z worka przedmiot, a osoba, będąca Dobrą Wróżką ( za każdym razem inne dziecko otrzymuje czapkę wróżki i inne dziecko wyjmuje z worka jakiś przedmiot) próbuje odgadnąć kim w przyszłości będzie to dziecko.
VI. PODSUMOWANIE
- Teraz każdy z was dostanie jeden kwadracik i przyczepi przy nazwie wróżby, która każdemu z was się najbardziej podobała.
Nauczyciel jeszcze raz odczytuje nazwy wróżb i zaprasza do tablicy dzieci z kolejnych grup, żeby oddały swój głos na wybraną wróżbę. Po tym podsumowuje głosowanie i dziękuje dzieciom za pracę na zajęciach.
Andrzejkowe zadanie:
W kapeluszu było 7 losów z wróżbami. Wróżka wzięła 4 losy. Ile losów zostało w kapeluszu?
Działanie: ......................................
Odpowiedź: ...................................
ZAKOCHASZ SIĘ
PRZYJAŻŃ I ZGODA
KTOŚ CIĘ MOCNO KOCHA
SZCZĘŚCIE W ŻYCIU, POWODZENIE
CZEKA CIĘ PRZYPŁYW GOTÓWKI – MOŻE TO BYĆ NAWET AŻ 2 ZŁ
ODNAJDZIESZ ZAGUBIONĄ ZABAWKĘ
OSIĄGNIESZ SUKCES W KONKURSIE
CZEKA CIĘ MIŁA NIESPODZIANKA
INSTRUKCJA DO „KUBKÓW PRZYSZŁOŚCI”
Wanda Chotomska
„ANDRZEJKI”
zacząć wreszcie te wróżby!
serca biły tak samo,
jak nam biją w ten wieczór andrzejek.
Andrzejki to tradycja ludowa przekazywana z pokolenia na pokolenie. W dawnych czasach przypisywano do andrzejkowych wróżb wielką wagę. Młodzież wiejska, a szczególnie dziewczęta organizowały „jedrzejkowe wróżby”, zwane „ Jędrzejkami”. W dawnym polskim obyczaju główną rolę odgrywały wróżby zamążpójścia i ożenku. Były wróżby z butów ustawionych jeden za drugim, podkładanie karteczek z imionami pod poduszkę, nasłuchiwanie z której strony zaszczeka pies, czy zaglądanie do studni, gdzie w wodzie miała ukazać się głowa narzeczonego. Niezawodnymi wróżbami były także zwierzęta. Wiązano gąsiorowi oczy i pozostawiano go na środku koła. Do której panny najpierw zbliżył się gąsior – ta miała pierwsza wyjść za mąż.Wigilia Św. Andrzeja jest wspaniałą okazją do zapoznania dzieci z dawnymi ludowymi zwyczajami. Będąc nauczycielem i wychowawcą dostrzegam, iż sama już organizacja wieczoru andrzejkowego wywołuje twórczą postawę dzieci. Uczniowie z wielkim zaangażowaniem szukają wróżb andrzejkowych, informacji na temat...
Wrozbitka