Szkoła ŻAK. Centrum edukacji i biznesu
Zawód. Technik organizacji reklamy
Przedmiot. Historia sztuki i reklamy
Temat 9. Reklama po II Wojnie Światowej w Polsce
Po II Wojnie Światowej reklama w Polsce miała być zgodna z założeniami ideowymi marksizmu – leninizmu. Głównym jej celem było wychowanie społeczeństwa , oddziaływanie ideologiczne na tzw. masy. Reklama pozostawała w ścisłym związku z propagandą polityczną. Spełniała również funkcję edukacyjną: uczyła higieny, promowała sport i współzawodnictwo, zachęcała do pracowitości i oszczędności.
Materiały reklamowe podlegały cenzurze – tak jak wszystkie inne publikacje. Zleceniodawcy reklamy nie mieli żadnego wpływu na kształt reklamy. Przysposobienie tekstów należało do Redakcji Reklamy Radiowej i Telewizyjnej. Nie przyjmowano materiałów od zleceniodawców, jeżeli teksty nie były zgodne z wytycznymi programowymi PRiTV – a więc wytycznymi partii i Rządu. PRL
Nie było związku reklamy z dochodami producentów reklam i dochodami mediów. Media główne utrzymywane były z pieniędzy przydzielonych przez państwo. Profesjonalne agencje reklamowe nie istniały. Reklamę prasową przygotowywali etatowi pracownicy redakcji. W Polowie lat 70-tych reklamy zajmowały około 10% powierzchni polskich gazet i przynosiły 10% dochodu wydawnictwom.
Reklamy dla radia i telewizji przygotowywały redakcje specjalistyczne: biuro Radioreklama z 1957 r. przemianowano na Biuro Reklamy Polskiego Radia w 1958 r. Redakcję Reklamy Telewizji Polskiej, przekształcono w 1970 roku w Biuro Programów Zleconych. Pod koniec lat 70-tych obydwa biura połączono tworząc Agencję Radiowo-Telewizyjną Programów Zleconych „Artel”.
W PRL reklamowano dobra „słuszne” – tzn. nawozy, maszyny rolnicze, PZU, PKO, PKP, PSS „Społem”. Okresowo namawiano do konsumpcji tych produktów, które akurat były: margaryny, masła roślinnego, makaronu, krakersów, słonych paluszków itp.
W latach 60-tych reklama prasowa miała charakter ogłoszeń filigranowych: teksty w ramkach, czasem z obrazkiem; jakość graficzna słaba; kolor oszczędny; fotografia barwna – bardzo rzadko.
Reklama radiowa miała postać krótkich czytanych anonsów niekiedy z podkładem muzycznym. Głównym programem promocyjnym (PZU i PKO) aż do końca lat 80-tych był „Koncert życzeń”, w którym nadawano piosenki dla solenizantów i jubilatów.
W telewizji pierwszym programem stricte reklamowym był kabaret „Szpak”. Skecze, piosenki i monologi łączono z ogłoszeniami reklamowymi lub za pomocą nieruchomych plansz z obrazkiem i hasłem. Emitowano ok. 15 minut reklam tygodniowo. Podobno pierwsza reklamówka w telewizji zachęcała do kupowania płynu do prania „Kokosal”.
W latch 60-tych w telewizji nadawano już 40 minut reklam tygodniowo. Najczęściej pokazywano nieruchome plansze. Tworzyli je wówczas znani artyści: Henryk Tomaszewski, Jan Młodożeniec, Lidia i Jerzy Skarżyńscy, Franciszek Starowiejski, Jan Marcin Szancer.
W latach 70-tych można było zauważyć już umiarkowaną zachętę do konsumpcji. W „czasach Gierka” charakterystyczną formą reklamy były tzw. murale – wielkie malowidła na ścianach sklepów, kamienic i bloków. W 1972 roku utworzono przedsiębiorstwo Eksportu Wewnętrznego „Pewex” – oferujące produkty zagraniczne za waluty wymienialne. W 1973 roku pozwolono na sprzedaż w Polsce Coca Coli i Pepsi ale nie wpuszczono ich kampanii reklamowych. Kraj podzielono na „strefy wpływów”, w których handlowano Pesi lub Coca Colą.
Kathrinesss