PRZESTĘPSTWO- to czyn społecznie szkodliwy w stopniu więcej niż znikomym, zabroniony przez ustawę karną pod groźbą kary  (kary sądowej) i zawiniony.

CZYN- w rozumieniu prawa karnego – zachowanie psychicznie uwarunkowane, sterowane oraz fizycznie demonstrowana swoboda zachowania się

CZYN ZAWINIONY –nie stanowi przestępstwa czyn, który nie zostanie udowodniony za zawiniony (czyli nie ma przestępstwa bez winy- trzeba udowodnić winę)

WINA - zawinienie – poniesienie odpowiedzialności za zachowanie. Nie ma przestępstwa bez winy.  Zasada subiektywizmu obowiązuje w pr. Karnym nowożytnym. Oparta na indywidualnym zawinieniu. Nie ma odpowiedzialności zbiorowej.

PRZESTĘPCA - Dorosły człowiek w rozumieniu prawa karnego ma ukończonych w chwili czynu 17 lat.  WYJĄTEK: Osoba która nie ma 17 lat nazywa się nieletni. Czasami nieletni odpowiada jak dorosły pod warunkiem, że ukończył lat 15, gdy popełnił jedno z przestępstw wymienione w Art. 10 § 2. Od 17 do 24 to sprawca młodociany podlega szczególnym zasadom wymiaru kary.

MILL - teorie ekwiwalencji → równowartości przyczyn i skutków.

ZASADA: „Nullum crimen sine culpa” – „Nie ma przestępstwa bez winy” Nie ma odpowiedzialności zbiorowej

KONTRATYPY czyli takie okoliczności, które uchylają kryminalną bezprawność czynu. Np. obrona konieczna

KONTRATYP BEZWZGLĘDNY-uchyla wszelką bezprawność czynu (obrono konieczna * stan wyższej konieczności * ryzyko naukowo-techniczno-badawcze * rozkaz przełożonego * działanie w ostatecznej potrzebie  )

KONTRATYPY WZGLĘDNE – uchylają kryminalną bezprawność czynu ten kontratyp nie ma wszystkich znamion kryminalnych został jednak  popełniony błąd np. lekarski – taki błąd nie uchyli odpowiedzialności cywilnej

EXCES – jest to przekroczenie granic kontratypów

ZAWINIENIE – WYŁĄCZENIA : * Sprawca musi być dorosły * Sprawca musi być poczytalny * Bark przymusu (np. psychicznego)* Sprawca nie może być w błędzie

PRZESTĘPSTWO – FORMY : * Przygotowanie zachodzi tylko wtedy, gdy sprawca w celu popełnienia czynu zabronionego podejmuje czynności mające stworzyć warunki do przedsięwzięcia czynu zamierzonego bezpośrednio do jego dokonania * usiłowanie, kto w zamiarze popełnienie czynu zabronionego swoim zachowaniem bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje *dokonanie wszystkich ustawowych znamion przestępstwa

ZBIEG PRZESTĘPSTW.  w dowolnym okresie sprawca popełnia kilka czynów

ZBRODNIA - jest czynem zabronionym zagrożonym karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy niż 3 lata albo karą surowsza

WYSTĘPKIEM -  jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc”

KARA – grzywna *  ograniczenie wolności *  pozbawienie wolności * , 25 lat pozbawienia wolności *  dożywotnie pozbawienie wolności

ŚRODKI KARNE - : pozbawienie praw publicznych *  zakaz zajmowania określonego stanowiska *  wykonywania określonego zawodu *  zakaz prowadzenia pojazdów

ŚRODKI ZABEZPIECZAJĄCE – np. umieszczenie w zakładzie zamkniętym

ŚRODKI PROBACYJNE: * warunkowe zawieszenie kary * warunkowe umorzenie kary * warunkowe przedterminowe zwolnienie

ŚRODKI STOSOWANE WOBEC NIELETNICH * SĄDOWE PRAWO ŁASKI

STADIA PROCESU KARNEGO: * Postępowanie przygotowawcze: zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, ustala się sprawcę, zarzuty, podstawy do wniesienia oskarżenia i …* Postępowanie jurysdykcyjne – orzekanie o odpowiedzialności karnej w I instancji, kończy się z momentem uprawomocnienia się wyroku.

*Postępowanie wykonawczo-likwidacyjne- wyciągnąć konsekwencje orzeczone wobec sprawcy, realizacja kary

OSKARŻYCIEL PUBLICZNY czyli strona czynna, która występuje do sądu z żądaniem rozstrzygnięcia odpowiedzialności zgodnie z interesem prawnym – organ państwa –oskarżyciel publiczny ( * prokurator * , PIH * Urząd Skarbowy *Urząd Celny * Urząd Kontroli Skarbowej *  Prezes Regul.Poczty i Telekom. * Straż Graniczna

OSKARŻYCIEL PRYWATNY  również strona czynna .Czyli pokrzywdzony, który wnosi i popiera przed sądem akt oskarżenia w sprawie o przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego.

PRAWA OSKARŻONEGO: * Oskarżony ma prawo do obrony i do pomocy obrońcy. * Nie ma obowiązku dostarczania dowodów przeciwka sobie. * Ma prawo do składania i do odmowy składania wyjaśnień. * Ma prawo do wypowiedzi we wszelkich kwestiach będących w zainteresowaniu sądu. * Prawo do składania wniosków dowodowych * Prawo do tłumaczenia

OBOWIĄZKI OSKARŻONEGO - Wzięcia udziału w rozprawie * poddać się oględzinom zewnętrznym ciała oraz innym badaniom * Stawienie się na wezwanie sądu lub prokuratora*

PRZEDSTAWICIELE USTAWOWI: *  opiekun stały * - przedstawiciel ustawowy oskarżonego- jeżeli oskarżony jest nieletni

OBROŃCY: wewnętrzny * zewnętrzny* obrońca z urzędu * obrona obligatoryjna

PEŁNOMOCNICY - Działają w interesie pokrzywdzonych w postępowaniu przygotowawczym i przejściowym, oskarżycieli prywatnych, oskarżycieli posiłkowych lub obrońców cywilnych

RZECZNICY INTERESU SPOŁECZNEGO - * przedstawiciel społeczny * rzecznik praw obywatelskich * prokurator generalny * prokurator w postępowaniu adhezyjnym

CZYNNOŚCI PROCESOWE - * czynności realne – (faktyczne) czyli zmieniające rzeczywistość np. przesłuchanie, zatrzymanie

* spostrzeżenia procesowe – czyli przyjęcie do świadomości odpowiednich faktów, zjawisk  w procesie przez uczestnika procesu ( wysłuchanie zeznań świadka, oględziny)

* oświadczenia procesowe – czyli wyrażenie woli lub wiedzy uczestnika procesu w celu przekazania ich innym osobom – komunikaty

TERMIN ZAWITY - czynność dokonana po upływie terminu jest nieskuteczna Można przywrócić tylko dot. Stron procesowych.

TERMIN PREKLUZYJNY - procesowy termin którego nie można przywrócić dot. stron i organów

TERMIN INSTRUKCYJNY - porządkowe – po ich upływie czynność  dokonana jest skuteczna. Może wywołać tylko czynność dyscyplinarną

DOWODY – przyczyny oddalenia*: przeprowadzenie dowodu jest niedopuszczalne * okoliczność, która ma być udowodniona nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy * dowód jest nieprzydatny do stwierdzenia danej okoliczności* dowodu nie da się przeprowadzić*

wniosek dowodowy w sposób oczywisty zmierza do przedłużenia postępowania

ŚWIADEK INCOGNITO (anonimowy) - to osoba w stosunku do której wydano postanowienie o zachowaniu tajemnicy danych osobowych świadka w związku z uzasadnioną obawą niebezpieczeństwa dla życia, zdrowia, wolności mienia w znacznych rozmiarach dla świadka lub osoby dla niego najbliższe

ŚWIADEK KORONNY - – to osoba będąca podejrzaną o przestępstwa tz. Skruszony przestępca zeznający przeciwko swojej grupie  przestępczej aby uzyskać bezkarność

LIST ŻELAZNY - to rodzaj umowy zawartej między sądem a oskarżonym przebywającym za granicą, której przedmiotem jest zapewnienie oskarżonemu pozostawanie na wolności aż do prawomocnego ukończenia postępowania w zamian za stawianie się w oznaczonym terminie na wezwanie sądu

LIST GOŃCZY- – jest to rodzaj poszukiwania oskarżonego. Jeżeli oskarżony w stosunku do którego wydano nakaz aresztowania ukrywa się sad lub prokurator może wydać nakaz o poszukiwania listem gończym. List rozpowszechnia się przez rozplakatowanie* publikacje w prasie, radiu i telewizji.

POSTANOWIENIA – powinny zawierać: * oznaczenie organu oraz osoby lub osób, wydających postanowienie *  datę wydania postanowienia*  wskazanie sprawy oraz kwestii, której postanowienie dotyczy *   rozstrzygnięcie z podaniem podstawy prawnej *  uzasadnienie, chyba że ustawa zwalnia od tego wymogu.

PISMO PROCESOWE – powinno zawierać: - * oznaczenie organu, do którego jest skierowane, oraz sprawy, której dotyczy *  oznaczenie oraz adres wnoszącego pismo * treść wniosku lub oświadczenia, w miarę potrzeby z uzasadnieniem * datę i podpis składającego pismo.

SPISANIA PROTOKOŁU WYMAGAJĄ -* przyjęcie ustnego zawiadomienia o przestępstwie, wniosku o ściganie i jego cofnięcie, * przesłuchanie oskarżonego, świadka, biegłego i kuratora, *  dokonanie oględzin * dokonanie otwarcia zwłok oraz wyjęcie zwłok z grobu * przeprowadzenie eksperymentu, konfrontacji oraz okazania *  przeszukanie osoby, miejsca, rzeczy i systemu informatycznego oraz zatrzymanie rzeczy i danych informatycznych *  otwarcie korespondencji i przesyłki oraz odtworzenie utrwalonych zapisów

PROTOKÓŁ powinien zawierać - * oznaczenie czynności, jej czasu i miejsca oraz osób w niej uczestniczących *  przebieg czynności oraz oświadczenia i wnioski jej uczestników, *  wydane w toku czynności postanowienia i zarządzenia, a jeżeli postanowienie lub zarządzenie sporządzono osobno, wzmiankę o jego wydaniu * w miarę potrzeby stwierdzenie innych okoliczności dotyczących przebiegu czynności

TYMCZASOWE ARESZTOWANIE  może nastąpić gdy: * zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrywania się oskarżonego, zwłaszcza wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu *  zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne.

Tymczasowe aresztowanie nie może być stosowane, jeżeli przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności nie przekraczającą roku

. W postępowaniu przygotowawczym sąd, stosując tymczasowe aresztowanie, oznacza jego termin na okres nie dłuższy niż 3 miesiące.

Łączny okres stosowania tymczasowego aresztowania do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć 2 lat

ŚWIADKA przesłuchuje się w następującej kolejności: *oskarżyciel publiczny * oskarżyciel posiłkowy * pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego * oskarżyciel prywatny* pełnomocnik oskarżyciela prywatnego * powód cywilny * pełnomocnik powoda cywilnego * biegły * obrońca* oskarżony* członkowie składu orzekającego.

WYROK  musi zawierać: * oznaczenie sądu, który go wydał oraz sędziów, ławników, oskarżycieli i protokolanta *  datę oraz miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku *  imię, nazwisko oraz inne dane określające tożsamość oskarżonego *   przytoczenie opisu i kwalifikacji prawnej czynu, którego popełnienie oskarżyciel zarzucił oskarżonemu *  rozstrzygnięcie sądu *  wskazanie zastosowanych przepisów ustawy karnej

KASACJA  -  Od prawomocnego wyroku sądu odwoławczego kończącego postępowanie może być wniesiona kasacja. Prokurator Generalny, a także Rzecznik Praw Obywatelskich, może wnieść kasację od każdego prawomocnego orzeczenia sądu kończącego postępowanie. Termin do wniesienia kasacji dla stron wynosi 30 dni od daty doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem.

* Niedopuszczalne jest uwzględnienie kasacji na niekorzyść oskarżonego wniesionej po upływie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia. Strona wnosi kasację do Sądu Najwyższego za pośrednictwem sądu odwoławczego.

UŁASKAWIENIE - Prośbę o ułaskawienie skazanego może wnieść on sam, osoba uprawniona do składania na jego korzyść środków odwoławczych, krewni w linii prostej, przysposabiający lub przysposobiony, rodzeństwo, małżonek i osoba pozostająca ze skazanym we wspólnym pożyciu.

* Postępowanie o ułaskawienie może wszcząć z urzędu Prokurator Generalny, który może żądać przedstawienia sobie akt sprawy z opiniami sądów albo przedstawić akta Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej bez zwracania się o opinię.

* Prokurator Generalny przedstawia Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej akta sprawy lub wszczyna z urzędu postępowanie o ułaskawienie w każdym wypadku, kiedy Prezydent tak zadecyduje