ELEMENTY KONSTRUKCJI PODATKU
Elementy konstrukcji podatku to:
- podmiot podatku
- przedmiot podatku
- podstawa opodatkowania
- stawki i skale podatkowe
- zwolnienia i wyłączenia podatkowe
- żniżki i zwyżki
- ulgi podatkowe
Formalnoprawne cechy podatku
podmiot uprawniony do nakładania podatków
władztwo podatkowe
PAŃSTWO
JST
ZW.WYZNANIOWE
ORG.MIĘDZYNARODOWE
podmiot zobowiązany
do opłacenia podatku i innych czynności
PODATNIK
PŁATNIK
INKASENT
NASTĘPCY PRAWNI
OSOBY TRZECIE
MAŁŻONEK
ORGANY PODATKOWE
Minister Finansów
PAŃSTWOWE SAMORZĄDOWE
DYREKTOR IZBY SKARBOWEJ I CELNEJ
SAMORZĄDOWE KOLEGIUM ODWOŁAWCZE
WÓJT BURMISTRZ
NACZELNIK URZĘDU PREZYDENT; STAROSTA
SKARBOWEGO I CELNEGO MARSZAŁEK
INNE ELEMENTY KONSTRUKCJI PODATKU
PODATNIK-podmiot (osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej) na którym ciąży obowiązek podatkowy -def.prawna.
Podmiot który ponosi ciężar podatku - def. ekonomiczna
PŁATNIK- podmiot zobowiązany do: obliczenia, poboru i wpłaty podatku na rachunek właściwego organu podatkowego w terminie.
INKASENT- podmiot zobowiązany do poboru i wpłaty podatku na rachunek właściwego organu podatkowego w terminie.
PRZEDMIOT OPODATKOWANIA –zjawisko, zdarzenia, stan faktyczny lub prawny, z którego zaistnieniem prawo łączy obowiązek zapłaty podatku
STAWKA PODATKOWA - stosunek kwoty podatku do podstawy opodatkowania
SKALA PODATKOWA - zbiór uporządkowanych stawek podatkowych powiązanych z podstawą opodatkowania
A-liniowa B- progresywna C- regresywna D- degresywna
C
K
W
O
T A
A
P B
D
A D
T
U
PODSTAWA OPODATKOWANIA
ZWOLNIENIE-nie pobiera się podatku od określonego podmiotu albo przedmiotu opodatkowania
WYŁĄCZENIA- określony podmiot albo przedmiot w ogóle nie podlega danemu podatkowi zwykle dlatego, że opodatkowany jest innym
ULGA PODATKOWA – możliwość odliczenia określonych wartości od podstawy opodatkowania albo od podatku.
ciągła globalna jawna przyspieszona
skokowa szczeblowa ukryta opóźniona
liniowa
(tempo przyrostu stawki)
globalna, skokowa, jawna, liniowa
podstawa opodatkowania
stawka podatkowa
do 1000 zł
5% podstawy
od 1001 zł do 2000 zł
10% podstawy
od 2001 wzwyż
15% podstawy*
* podstawę stanowi cały dochód podatnika (albo też przychód, majątek, wydatek)
Podatek w ramach przedziałów przyrasta proporcjonalnie. Dopiero na skutek przechodzenia do wyższego przedziału następuje zdecydowany ponad proporcjonalny przyrost podatku.
szczeblowa, ciągła, jawna, przyspieszona
od 1000 zł do 2000 zł
50 zł +20% podstawy od nadwyżki dochodu ponad 1000 zł
od 2000 wzwyż
250 zł +50% podstawy od nadwyżki ponad 2000 zł
*poszczególne stawki dotyczą jedynie części podstawy opodatkowania zawartej w danym przedziale skali podatkowej
progresja ukryta
stawka podatku 10%
kwota wolna od podatku 1000 zł
podatek od kwoty wolnej od podatku 100 zł (10% x 1000 zł) dalej pokop
Jedna stawka sugeruje opodatkowanie liniowe, jeśli jednak podatek przyrasta szybciej niż podstawa mamy do czynienia z progresją ukrytą.
A. Dochód 10.000 zł
B. podatek 10.000 x 10%=1000 zł –100 zł (pokop)=900 zł
C. stawka (stopa) efektywna = podatek/podstawa opodatkowaniax100= 900 zł/10.000 zł=9%
dochód wzrasta o 100% podatek w większym stopniu
A. Dochód 20.000 zł
B. podatek 20.000x10%=2000 zł – 100 zł (pokop)=1.900 zł
stawka efektywna = podatek/podstawa opodatkowania x 100= 1.900 zł/20.000 zł = 9,5%
gosicka