173_061f_Budzet_Panstwa.pdf

Budżet Państwa

Podstawowe pojęcia

mgr Marcin Lisicki

Slajd 1

BUDŻET PAŃSTWA

PODSTAWOWE POJĘCIA

mgr Marcin Lisicki

m_lisicki@interia.pl

Slajd 2

Tematyka prezentacji

• Historia rozwoju instytucji budżetu

• Definicja budżetu

• Zasady budżetowe

• Rozplanowanie budżetu w czasie

• Dochody budżetowe

• Wydatki budżetowe

• Nadwyżka i niedobór budżetowy

• Rezerwy budżetowe

• Procedura budżetowa

Slajd 3

Historia rozwoju instytucji budżetu

• Spisy wydatków i dochodów Oktawiana Augusta w związku z

wyodrębnieniem w starożytnym Rzymie skarbca publicznego

( aerarium ) i cesarskiego ( fiskus )

¶ odzwierciedlały istniejący stan rzeczy, zawierały przewidywania dotyczące

przyszłych dochodów i wydatków

¶ swego rodzaju plan finansowy różniący się od obecnego brakiem charakteru

dyrektywalnego (tzn. skierowanego do określonego podmiotu, zobowiązanego do

jego realizacji)

• W średniowieczu wprowadzenie wymogu aprobaty ludności płacącej

podatki na nałożenie nowych danin publicznych

• Lata `70-te XIV wieku – w Anglii po raz pierwszy sprawozdania do

Parlamentu dotyczące wydatków dochodów uzyskanych z danin

publicznych

• 1688 – Bill of Rights – data powstania współczesnego budżetu jako

dyrektywnego planu finansowego państwa, uchwalanego przez parlament

i obejmującego dochody i wydatki państwa na przyszły rok budżetowy

Budżet Państwa

Podstawowe pojęcia

mgr Marcin Lisicki

Slajd 4

Historia budżetu w Polsce

• 1374 – Przywilej koszycki – Ludwik Węgierski

zobowiązuje się do niepobierania od szlachty bez jej

zgody innych podatków niż stałego podatku w

wysokości 2 grosze z łanu

• 1717 –praktyka stałych etatów wojskowych dla Korony

i Litwy – rodzaj planów finansowych dotyczących

wojska

• 1768 –Stanisław August uchwala pierwszy polski

budżet – „Ostrzeżenie Percepty y Expensy, wszystkich

Intrat Skarbów Obojga Narodów, podług niżej

opisanych Tabell” . Drugi europejski budżet po Bill of

Rights .

Slajd 5

Definicja budżetu

• Bulga – z łac. torba, koszyk do zbierania dochodów

• 1802r. – powszechnie stosowane

• Budżetem jest szczegółowe zestawienie

przewidywanych w pewnym przyszłym, ściśle

określonym czasokresie, wydatków i dochodów

państwa, ujętych w związek wyrażający się równowagą

i zatwierdzonych jako obowiązująca granica działalności

władzy wykonawczej przez powołaną do tego

konstytucyjną władzę ustawodawczą – prof. Tadeusz

Grodyński

• Plan dochodów i wydatków związku

publicznoprawnego

Slajd 6

Budżet –definicja c.d.

• Podstawowy plan finansowy państwa lub jednostki

samorządu terytorialnego, mający charakter dyrektywny i

obejmujący dochody oraz wydatki o charakterze co do zasady

bezzwrotnym, uchwalany przez parlament na okres przyszły ,

najczęściej roczny.

• Charakter dyrektywalny budżetu –wiążące polecenie

parlamentu, które jest skierowane do rządu i poszczególnych

ministrów z osobna. Treścią tego planu jest zgromadzenie

określonych kwot dochodów, oraz wydatkowanie określonych

środków finansowych na uszczegółowione w tym planie cele.

• Ustawa budżetowa – budżet jako plan finansowy uchwalany

jest zawsze w formie ustawy tzw. Ustawy budżetowej.

Budżet Państwa

Podstawowe pojęcia

mgr Marcin Lisicki

Slajd 7

Rodzaje budżetów (1)

• Budżet:

– Państwa – obejmuje dochody i wydatki organów i instytucji

państwowych

– J ednostki samorządu terytorialnego – obejmuje dochody i wydatki

organów jednostek samorządu terytorialnego

• Budżety:

– Zwyczajne – obejmuje dochody i wydatki przewidywane zgodnie z

sytuacją gospodarczą państwa i kierunkami działania władz

publicznych

– Nadzwyczajne - obejmują wydatki, których nie uwzględniono w

budżetach zwyczajnych, a są niezbędne dla prawidłowego

funkcjonowania gospodarki. Pokrywa się je z dodatkowych

zaplanowanych dochodów takich jak nowo wprowadzanych albo

podwyższanych podatków lub ceł

Slajd 8

Rodzaje budżetów (2)

• Budżety:

– Wydatków bieżących – obejmują wydatki i dochody na

utrzymania państwa i jego instytucji

– Majątkowe -obejmują dochody i wydatki związane z

operacjami majątkowymi (inwestycyjnymi) oraz wydatki na

rozwój, przede wszystkim inwestycje infrastrukturalne

• W byłym ZSRR:

– Budżety jednostkowe– obejmowały dochody i wydatki

naczelnych i centralnych organów władzy i administracji

państwowej oraz dochody i wydatki rad narodowych, ich

organów i podległych im instytucji

– Budżet zbiorczy – obejmował łączne zestawienie dochodów i

wydatków wszystkich budżetów jednostkowych

Slajd 9

Zasady budżetowe

1. Zasada zupełności budżetu – postulat aby budżet obejmował wszystkie dochody

i wydatki państwa

2. Zasada jedności budżetu – postulat ujęcia całości dochodów i wydatków

budżetowych w jednym dokumencie

3. Zasada szczegółowości budżetu – postulat aby budżet był uchwalany w

całościowych kwotach dochodów i wydatków oraz aby uszczegóławiał

poszczególne dziedziny, na które te kwoty będą przeznaczane i z których będą

czerpane

4. Zasada jawności budżetu – postulat aby kwestie związane z uchwalaniem

budżetu były społecznie wiadome i jawne. np. Poprzez jawność obrad

parlamentu nad projektem budżetu

5. Zasada jasności budżetu – postulat aby dochody i wydatki był tak klasyfikowane i

grupowane, aby budżet jasno określał podstawowe kierunki gospodarki

finansowej państwa

6. Zasada równowagi budżetowej –postulat zachowania odpowiednich relacji

między ogólną kwotą dochodów i wydatków budżetowych. Zasada ta jest

zachowana wówczas, gdy dochody budżetu są równe lub wyższe od wydatków

Budżet Państwa

Podstawowe pojęcia

mgr Marcin Lisicki

Slajd 10

Sposoby planowania budżetu w czasie

• W Polsce rok budżetowy = rok kalendarzowy

• W niektórych państwach rok budżetowy nie pokrywa się z

rokiem kalendarzowym

• Z praktyki wynika, że roczne planowanie jest zbyt krótkie.

Dążenie do wydłużania planów finansowych zwłaszcza do

dwóch lat

• Planowanie kroczące (dwuletnie) –polega na corocznym

uchwalaniu szczegółowego budżetu na rok następny oraz

ogólnych założeń budżetu na kolejny rok budżetowy. itd.

• Planowanie wieloletnie (np. pięcioletnie) –układane są

ogólne plany pięcioletnie oraz co roku szczególne plany na

określony rok budżetowy. Plany szczególne mają stopniowo

realizować zadania ujęte w planach pięcioletnich.

Slajd 11

DOCHODY I WYDATKI BUDŻETOWE

Slajd 12

DOCHODY BUDŻETOWE

• Największy procent dochodów stanowią wpływy z podatków .

• Po przystąpieniu do UE mniejsze znaczenie ceł bo:

– Spadek stawek celnych

– Towary przywożone z państw członkowskich UE nie podlegają cłu

– Cła stanowią dochód Wspólnoty, a kraj je pobierający zachowuje tylko

ich część jako zwrot kosztów poboru

• Pozostałe dochody:

– Wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych

spółek Skarbu Państwa

– Dywidendy z udziału w spółkach prawa handlowego

– Wpłaty z zysku NBP

– Dochody z najmu i dzierżawy majątku Skarbu Państwa

– Odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek

– Spadki, zapisy, darowizny

– itd.

Budżet Państwa

Podstawowe pojęcia

mgr Marcin Lisicki

Slajd 13

WYDATKI BUDŻETOWE

• Podział wydatków budżetowych:

1. Dotacje i subwencje

2. Świadczenia na rzecz osób fizycznych

3. Wydatki bieżące jednostek budżetowych

4. Wydatki majątkowe

5. Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa

6. Wpłaty środków własnych Unii Europejskiej

7. Programy wieloletnie (kategoria odrębna)

Jednostki budżetowe – def. - jest to jednostka organizacyjna sektora

finansów publicznych, która wszystkie swoje wydatki pokrywa

bezpośrednio z budżetu, natomiast wszystkie dochody takiej jednostki

odprowadzane są odpowiednio, albo na rachunek budżetu państwa,

albo na rachunek jednostki samorządu terytorialnego.

Slajd 14

1. Dotacje i subwencje

• Dotacje –wydatki z budżetu państwa, które podlegają szczególnym

zasadom rozliczania -> podmiot otrzymujący dotację musi ją wydać

zgodnie z wolą podmiotu udzielającego dotacji.

• Rodzaje dotacji:

– Dotacje celowe –w umowie o przyznanie dotacji określony jest cel, na który

mają zostać spożytkowane

– Dotacje podmiotowe –służą dofinansowaniu bieżącej działalności

określonego podmiotu. Podmiot ten powinien być określony w ustawie

– Dotacje przedmiotowe – przyznania dopłaty do określonego rodzaju towaru

lub usługi. Ich głównym zadaniem jest obniżenie ceny określonych towarów

lub usług

– Dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych – państwo finansuje część

odsetek od kredytu, który kredytobiorca zobowiązany jest przeznaczyć na

konkretny cel, np. skup produktów rolnych

– Dotacje na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe –środki finansowe na

wyposażenie nowo tworzonych zakładów budżetowych i gospodarstw

pomocniczych jednostek budżetowych. Dzięki nim możliwe jest prowadzenie

przez te podmioty działalności, zanim osiągną one pierwsze zyski.

Slajd 15

2. Świadczenia na rzecz osób fizycznych

• Wydatki kierowane bezpośrednio lub

pośrednio do osób fizycznych

• Wydatki te nie są wynagrodzeniem za

świadczoną pracę

• np. zasiłki społeczne

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: