materialy i studia 216.pdf

MATERIAŁY I STUDIA

Z e s z y t n r 2 1 6

Kryzysy finansowe w krajach skandynawskich

Olga Szczepańska, Paulina Sotomska-Krzysztofik

Warszawa, marzec 2007 r.

Projekt graficzny:

Oliwka s.c.

Skład i druk:

Drukarnia NBP

Wydał:

Narodowy Bank Polski

Departament Komunikacji Społecznej

00-919 Warszawa, ul. Świętokrzyska 11/21

tel. 022 653 23 35, fax 022 653 13 21

Materiały i Studia rozprowadzane bezpłatnie.

Dostępne są również na stronie internetowej NBP: http://www.nbp.pl

Spis treści

Spis tabel i rysynków. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

1. Wnioski z analizy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

1.1. Przyczyny wystąpienia kryzysu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

1.2. Stopniowe narastanie kryzysu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1.3. Szybkość działania i znaczenie nadzoru bankowego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1.4. Rola banku centralnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

1.5. Rozwiązania rynkowe i rola prywatnych funduszy gwarancyjnych. . . . . . . . . . . 11

1.6. Poparcie polityczne działań rządu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1.7. Utworzenie odrębnej instytucji zarządzającej kryzysem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1.8. Polityka informowania społeczeństwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

2. Metody rozwiązywania kryzysu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

2.1. Zasilenie w kapitał i przejęcie banku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

2.2. Konsekwencje dla akcjonariuszy i zarządów banków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

2.3. Gwarancje rządu na zobowiązania banków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

2.4. Agencje zarządzające złymi aktywami banków. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

2.5. Wspólne metody rozwiązywania kryzysów w krajach skandynawskich . . . . . . . 15

2.6. Różnice w metodach rozwiązywania kryzysów w krajach skandynawskich . . . . 18

2.7. Koszty podjętych działań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

. Norwegia 1988–199 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

3.1. Organizacja sieci bezpieczeństwa finansowego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

3.2. Pierwsza faza kryzysu – rozwiązania rynkowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

3.3. Kryzys systemowy – rola rządu i parlamentu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

4. Finlandia 1989–199 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

4.1. Organizacja sieci bezpieczeństwa finansowego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

4.2. Pierwsza faza kryzysu – rola banku centralnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

4.3. Kryzys systemowy – rola rządu i parlamentu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

5. Szwecja 1991–199 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 0

5.1. Organizacja sieci bezpieczeństwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

5.2. Pierwsza faza kryzysu – problemy pojedynczych banków . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

5.3. Kryzys systemowy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

5.4. Rola banku centralnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

5.5. Prace nad dostosowaniem regulacji dotyczących zarządzania kryzysowego. . . . 36

6. Doświadczenia krajów skandynawskich a ich podejście

do kwestii stabilności finansowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

7. Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

MATERIAŁY I STUDIA – ZESZYT 216

Spis tabel i rysunków

Tabela 1: Proces przejmowania głównej roli w zarządzaniu kryzysem. . . . . . . . . . . . . . . .12

Tabela 2: Porównanie najważniejszych rozwiązań stosowanych w zarządzaniu

kryzysowym w Skandynawii. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

Tabela : Koszty kryzysów poniesione przez instytucje publiczne krajów Skandynawii . . .19

Tabela 4: Znaczenie pięciu głównych banków w sektorach bankowych krajów

skandynawskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20

Tabela 5: Udział kredytu w PKB i makroekonomiczne koszty kryzysu bankowego. . . . . . .20

Rysunek 1: Schemat wykorzystania instrumentów zarządzania kryzysowego w czasie. . .16

Rysunek 2: Działania norweskich instytucji sieci bezpieczeństwa finansowego

w czasie kryzysu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24

Rysunek 3: Działania fińskich instytucji sieci bezpieczeństwa finansowego

w czasie kryzysu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29

Rysunek 4: Scenariusze rozwoju sytuacji finansowej banków w zależności od kategorii. .33

Rysunek 5: Działania szwedzkich instytucji sieci bezpieczeństwa finansowego

w czasie kryzysu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35

N a r o d o w y B a n k P o l s k i

Wstęp

Kryzysy bankowe w krajach skandynawskich z przełomu lat 80. i 90. XX wieku uznawane

są powszechnie za pierwsze kryzysy o charakterze systemowym, które dotknęły kraje wyso-

korozwinięte od czasu wielkiego kryzysu lat 30. poprzedniego wieku.

Okoliczności wystąpienia, przebieg i metody rozwiązywania kryzysu były w Norwegii,

Finlandii i Szwecji podobne, dlatego często opisuje się je wspólnie jako kryzys skandynaw-

ski. W literaturze przedmiotu wiele miejsca poświęcono już przyczynom i skutkom makro-

ekonomicznym kryzysu, dlatego w niniejszym opracowaniu z założenia kwestie te zostały

jedynie zasygnalizowane.

Podstawowym celem opracowania jest przedstawienie metod zarządzania kryzy-

sem bankowym i narzędzi jego rozwiązywania zastosowanych w praktyce w czasie kryzysu

systemowego w krajach skandynawskich. Szczególną uwagę poświęcono roli rządu i in-

stytucji publicznych, tj. banków centralnych, urzędów nadzorczych oraz systemów gwa-

rantowania depozytów w kolejnych etapach rozwoju kryzysu. Celem opracowania jest

również wskazanie jak ważna jest sprawna współpraca pomiędzy instytucjami stabilności

finansowej w przypadku kryzysu o charakterze systemowym.

Analiza doświadczeń trzech krajów skandynawskich wskazuje na wiele elementów

wspólnych, przyjętych w strategiach zarządzania kryzysem. Wystąpiły tam jednak również

istotne różnice w podejściu do rozwiązywania problemów sektora bankowego, na które

poniższa praca zwraca uwagę.

MATERIAŁY I STUDIA – Zeszyt 216

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: