Rachunek kosztow - w05.pdf - Rachunek kosztów dla inzynierów - L_6_Echo

Rachunek kosztów dla inżynierów

WYKŁAD 5

Klasyfikacja systemów

rachunku kosztów

Systemy rachunku kosztów generalnie są

klasyfikowane według kryterium hierarchiczności

czasowej procesów zarządzania. Według tego

kryterium wyróżnia się dwie podstawowe grupy

systemów rachunku kosztów:

systemy zorientowane na pomiar celu procesów

zarządzania w krótkim okresie (zysk), określane

jako systemy tradycyjne,

systemy zorientowane na wspieranie procesów

zarządzania strategicznego w osiąganiu zdolności

firmy do zachowania konkurencyjności w długim

okresie i wzrostu wartości firmy (cel strategiczny),

strategiczne systemy rachunku kosztów.

2) Strategiczne systemy rachunku kosztów

Systemy

zorientowane

wspieranie

procesów

zarządzania

strategicznego

są systemami

relatywnie

„młodymi”. Zalicza się do nich:

rachunek cyklu życia produktu,

rachunek kosztów celu,

rachunek redukcji kosztów Kaizen ,

rachunek kosztów działań ABC – ang. Activity Based

Costing (zarządzanie kosztami działań ABM – ang.

Activity Based Management, budżetowanie oparte na

działaniach ABB – ang. Activity Based Budgeting).

1) Tradycyjne systemy rachunku kosztów

Tradycyjne systemy rachunku kosztów spełniają rolę

pomocniczą względem systemów strategicznych. Są one

szczególnie użyteczne w integrowaniu działań strategicznych z

działaniami bieżącymi i kontrolą realizacji celu

długookresowego w krótkich okresach. Są szeroko stosowane,

jako główne systemy, w małych i średnich firmach. Systemy te

dzielimy:

ze względu na zasięg czasowy informacji o kosztach:

Û rachunek kosztów rzeczywistych,

Û rachunek kosztów normalnych,

Û rachunek kosztów postulowanych (np. normatywnych,

standardowych, planowanych, budżetowanych),

ze względu na zakres rzeczowy kosztu produktu:

Û rachunek kosztów pełnych,

Û rachunek kosztów zmiennych.

1) Tradycyjne systemy rachunku kosztów cd.

Kombinacje rachunków kosztów wykorzystywane w praktyce

Rachunek kosztów rzeczywistych

Cechy rachunku kosztów rzeczywistych:

ujmowane są koszty faktycznie poniesione przez przedsiębiorstwo w danym

okresie rozliczeniowym,

rachunek o charakterze ex post ,

oparty na tradycyjnym rozumieniu kosztów produkcji, gdzie koszty stanowią

iloczyn rzeczywistych cen i rzeczywistego zużycia ilościowego czynników

produkcji,

w ramach modyfikacji tego rachunku, zamiast cen rzeczywistych

zużywanych czynników, wprowadzone zostały ceny stałe (wartość zużytych

czynników produkcji wycenionych w cenach stałych koryguje się za pomocą

odchyleń cen stałych od rzeczywistych),

w rachunku kosztów rzeczywistych wyodrębnia się podstawowe struktury

kosztów:

rodzajową,

podmiotową (gdzie i w jakiej wysokości tworzyły się koszty w firmie),

przedmiotową (na co zostały poniesione koszty).

Rachunek kosztów normalnych

Cechy rachunku kosztów normalnych:

pierwszy system rachunku kosztów zawierający wzorce kosztów,

wzorce kosztów miały charakter wielkości ex ante i umożliwiły rozwój

czynności planistycznych i kontrolnych w zarządzaniu krótkookresowym,

koszty przyszłych okresów określano w oparciu o wzorce kosztów,

określane jako koszty normalne, ponieważ stanowiły one wielkości

przeciętne, ustalone na podstawie danych o kosztach zarejestrowanych w

okresie poprzednim,

w rachunku kosztów normalnych ustalane są stawki kosztów normalnych

(wzorce kosztów) dla nośników kosztów (produktów i usług). Koszty

normalne dla okresów przyszłych ustalane są jako iloczyn przewidywanej

ilości

produkcji

wyrobów

stawki

kosztów

normalnych.

Porównanie

uzyskanych

kosztów

rzeczywistych

ustalonymi

wcześniej

kosztami

normalnymi

pozwala

obliczenie

globalnych

odchyleń od

kosztów

normalnych,

Rachunek kosztów normalnych cd.

Cechy rachunku kosztów normalnych cd.:

stawki kosztów normalnych ustalane dla poszczególnych pozycji kosztu

wytworzenia wyrobów służą do kontroli rzeczywistych kosztów wyrobów

oraz

sporządzania

kalkulacji

wstępnych,

stanowiących

podstawę do

ustalania cen sprzedaży,

podstawową zaletą rachunku kosztów normalnych jest to, że zapoczątkował

on planowanie i kontrolę kosztów oraz ich analizę,

podstawowe wady tego rachunku:

stawki kosztów normalnych (nawet aktualizowane) nie uwzględniały wszystkich

przewidywanych dla przyszłego okresu zmian w przedsiębiorstwie,

odzwierciedlały one głównie warunki produkcji z okresu przeszłego, wyrażone

przez koszty tego okresu – ze względu na sposób ustalania, stawki te miały

charakter bardziej retrospektywny niż prospektywny,

globalne odchylenia ustalane między kosztami rzeczywistymi a normalnymi nie

pozwalały na prowadzenie szczegółowej analizy kosztów według przyczyn

powodujących te odchylenia – fakt ten nie pozwalał na kontrolę kosztów w

powiązaniu z ośrodkami powstawania kosztów.

Rachunek kosztów postulowanych

Cechy rachunku kosztów postulowanych:

prototypem dla rachunku kosztów postulowanych był rachunek kosztów

normalnych,

koszty

dla

okresu

przyszłego

ustalane

są niezależnie

kosztów

poniesionych w przeszłości,

ze względu na sposób ustalania wzorców kosztowych dla okresu

przyszłego, koszty postulowane mogą występować na przykład jako koszty:

planowane, standardowe, budżetowe itd.,

koszty postulowane dla okresu przyszłego ( K P ) są ustalane według formuły

(tylko koszty bezpośrednie lub koszty zmienne wyrobów, pozostałe koszty

ustalane są w formie budżetów lub preliminarzy kosztów):

= ∑ =

(

)

gdzie

rodzaje

zasobów

postulowan

zużycie

czynników

produkcji

postulowan

ceny

czynników

produkcji

Rachunek kosztow - w05.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: