EX Biblistyka.doc

(118 KB) Pobierz
EX UNIVERSA- Pismo św

Materiał pobrano z http://e-wangelizacja.waw.net.pl

 

 

 

EX UNIVERSA- Pismo św.

 

 

 

1.     Zasady kościelnej interpretacji Pisma św.

2.     Idea wybrania w Pięcioksięgu

3.     Charakterystyka i idee przewodnie Dzieła Deuteronomistycznego

4.     Rola mędrców w dawnym Izraelu. Wpływ mądrości na NT.

5.     Problemy społeczne w nauczaniu proroków

6.     Nauka Jezusa o królestwie Bożym w Mk 4

7.     Męka Chrystusa według synoptyków

8.     Miłosierdzie Boże w Ewangelii św. Łukasza

9.     Chrystologia IV Ewangelii

10. Powołanie pierwszych uczniów u synoptyków i Ew. św. Jana.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.     Zasady kościelnej interpretacji Pisma św.

v    Hermeneutyka biblijna- wykład zasad rozumienia tekstu biblijnego.

·        Neumetyka (o sensie Pisma św.)

Ø     Sens wyrazowy- znaczenie poszczególnych wyrazów i ustalonego dla nich układu gramatycznego, logicznego, filozoficznego i psychologicznego- Pius XII Divino afflante Spiritu (1943r.).

v    Sens dosłowny- stosowanie słów w ich gramatycznym etymologicznym znaczeniu- przeważająca część Pisma św.

·        Porównanie- uwydatnienie właściwości podmiotu za pomocą dwóch członów połączonych spójnikami: jak, jako, niby, podobnie,...(Syr 48,1)

·        Przypowieść- rozbudowane porównanie mające dokładnie określić właściwości i cechy przedmiotu- opowiadanie zmyślone, ale prawdopodobne.

·        Bajka- przypisanie właściwości ludzi zwierzętom lub roślinom- opowiadanie zmyślone i nieprawdopodobne (Sdz 9,8-15)

v    Sens przenośny- zastosowanie pojedynczych lub wszystkich wyrazów zdania w znaczeniu pochodnym i przystosowanym, a nie podstawowym (1Kor 5,7).

·        Metafora- (przenośnia)- przypisanie podmiotowi właściwości nie przysługujących mu z natury rzeczy (J 12,7)

·        Metonimia (zamienna)- zastąpienie właściwego wyrazu innym, pozostającym z nim w realnym związku dla uzyskania skrótu myślowego (Łk 16,29).

·        Algoria- rozwinięta metafora, obejmująca część lub cały utwór, zbudowana na zasadzie dwóch planów znaczeniowych- jednego w postaci obrazowej i konkretnej, drugiego domyślnego o charakterze uogólnionym (J 15,1-11)

·        Ironia- wyrażanie myśli przez taki układ wyrazów, który dosłownie rozumiany oznaczałby ideę przeciwną niż zamierzona przez autora.

·        Hiperbola- figura stylistyczna przesadnie wyolbrzymiająca cechy jakiegoś przedmiotu lub zjawiska i rozszerzająca proporcje związków poszczególnych jego elementów (J21,25).

·        Symbolizm- wyrażenie jednej rzeczywistości za pomocą innej- funkcja prezentująca (Mt 16,19).

v    Zasada jedności sensu wyrazowego- jedno znaczenie, jeden sens każdej wypowiedzi w Piśmie św.

v    Sens integralny- odczytywanie tekstu biblijnego w szerokim kontekście historii zbawienia- refleksja nad tekstem w oparciu o mądrość Objawienia- uzasadnieniem jedności ST i NT wynikająca z dzieła zbawczego Chrystusa.

v    Sens wywnioskowany- wynik rozumowania na podstawie tekstu biblijnego- tekst stanowi jedną przesłankę rozumowania, drugą podsuwa rozum- nie jest w pełni biblijny (Wj 3,6)

v    Sens pełniejszy (przedmiot dyskusji)- wypełnienie wszystkich proroctw i obietnic Boga- obfitsze wyrażenie myśli Boga za pośrednictwem człowieka, niż hagiograf w danej chwili potrafił wyrazić.

q       Sens typiczny (duchowy)- osoba, rzecz lub wydarzenie w ST ma oprócz sensu wyrazowego jeszcze specjalne znaczenie, którego pełny zakres można dostrzec w opowiadaniach, analogicznych tekstach NT (typ- antytyp)- Leon XIII Providentissimus Deus (1893r.); Benedykt XV Spiritus Paraclitus (1920r.); PiusXII  Divino afflante Spiritu (1943r.); KO 15-16.

v    Rodzaje sensu typicznego ze względu na przedmiot

·        Dogmatyczny- Chrystus lub Kościół

·        Moralny- obyczaje i pouczenia moralne

·        Anagogiczny- życie wieczne

v    Warunki seneu typicznego

·        Typ (osoba, rzecz lub wydarzenie)- rzeczywistość historyczna lub co najmniej literacka i ma swój własny sens wyrazowy (Rdz 14,18-22)

·        Podobieństwo między typem i antytypem (kapłaństwo Melchizedeka i Chrystusa)

·        Podobieństwo typu i antytypu- wynik postanowienia Bożego (Hbr 7,15-23)

·        Odczytywanie typologii biblijnej- związek z ideą historii zbawienia, zrealizowaną w Chrystusie (KO 4;15;17)

v    Sens biblijny przystosowany (akomodacja biblijna)- ST studium przygotowawczym do pełniejszego zrozumienia objawienia NT- „In Vetere Testamento Novarum latet, in Novo Vetus patet” (NT w ST się ukrywa, ST w NT się otwiera)

·        Heurytyka (kryteria odnajdywania sensu biblijnego )- poprawne zrozumienie Pisma św. od strony literackiej (krytyka literacka i historyczna Pisma św., filozoficzne przesłanki interpretacji tekstu biblijnego, kryteria dogmatyczne hermeneutyki biblijnej.

q       Krytyka literacka i historyczna Pisma św.

v    Podstawowe zjawiska języka biblijnego

·        Oryginalne języki biblijne: hebrajski(większość ksiąg ST), aramejski (niewielka część ST), grcki (2Mch, Mdr; Ba; NT)

·        Rodzaje literackie- oryginalne lub przyjęte z ówczesnego środowiska kulturowego formy i sposoby wypowiadania się specyficznie dla autorów biblijnych.

Ø     Proza (epika): mowy, kazania, modlitwy, dokumenty (umowy, listy, spisy), rytuał liturgiczny, sentencje prawne, opowiadania (popularne i historyczne).

Ø     Poezja (liryka i dramat): pieśni, psalmy, Pnp

Ø     Ewangelia

Ø     Midrasz- połączenie elementów opowiadania historycznego ze swoistą interpretacją teologiczną i historiozbawczą.

Ø     Apokaliptyka- połączenie historii z ukształtowaną na wzór prorocki refleksją o przyszłość.

·        Style hagiografów biblijnych

Ø     Paralelizmy (poezja)- dwukrotne, a czasem i wielokrotne wyrażanie w kolejnych stychach tej samej myśli: synonimiczny (każdy z członów wyraża tę samą myśl), antytetyczny (człony wiersza wyrażaja myśli przeciwstawne), syntetyczny (drugi człon dopowiada jakąś myśl do pierwszego), klimaktyczny (połączenie w jednej wypowiedzi myśli hagiografa poprzez różne rodzaje paralelizmów).

Ø     Symetria- układ odpowiadających elementów zdania, perykopy czy nawet całej księgi- podobieństwo do paralelizmu stychów; układ poszczególnych elementów: równoległy, koncentryczny i chiastyczny.

Ø     Antopomorficzny- przypisywanie Bogu cech ludzkich- usta (Iż 1,20), oddech
(Iz 30,33), radość (Ps 104,31), gniew (Wj 4,14).

Ø     Idiomatyka

§        Znaczenie badań literackich Pisma św.- poprawne odczytanie myśli hagiografa, zrozumienie jego psychiki, nastroju, mentalności, siły argumentacji.

v    Podstawy analizy literackiej tekstu biblijnego

·        Znajomość etymologii wyrazów

·        Rekonstrukcja kompozycji tekstu(księgi): poezja- rytmika i paralelizm, proza- słownictwo, rodzaj literacki

·        Kontekst logiczny- wzajemne powiązanie wyrazów w danej wypowiedzi, dzięki któremu ma ona sens- bliższy, dalszy, odległy

·        Kontekst literacki- odczytanie tekstu biblijnego w ramach tendencji teologicznych środowiska, w którym powstał

·        Antylogia (różnice, sprzeczności)

v    Krytyka historyczna tekstu biblijnego- odtworzenie kontekstu historyczno- sytuacyjnego

·        Autor i adresaci księgi- wiarygodność przekazu, zrozumienie; wiedza o autorze- zrozumienie wątków osobistych, obrazów, powtórzeń, zainteresowań teologiczny; znajomość adresatów- zmiany redakcyjne, konieczność doboru odpowiedniej argumentacji, ustalenie czasu powstania księgi, zrozumienie koncepcji teologicznych.

·        Czas i miejsce powstania księgi- czas-środowisko świadków przekazu, wyjaśnienie aluzji do wydarzeń historycznych, sytuacji adresatów, zwyczajów, warunków ekonomicznych, kulturowych, religijnych; miejsce powstania- scharakteryzowanie odbiorców, dobór treści i argumentacji.

·        Środowisko życiowe (Sitz im laben)- wszystkie możliwe uwarunkowania (religijne, kulturowe, ekonomiczne) decydujące o wyborze przez autora określonej formy literackiej

·        Znajomość archeologii, historii, i geografii biblijnej.

v    Metody badań historyczno- literackich

·        Formgeschichte (historia form)- poznanie etapów przedliterackiego formowania się tekstu biblijnego- wyodrębnienie się w Biblii poszczególnych rodzajów literackich, ustalenie współczynników decydujących o wyborze danego rodzaju literackiego, studium porównawcze form literackich tekstu biblijnego z formami literatury poza biblijnej (bliski wschód).

·        Traditonsseschichte (historia tradycji)- dzieje tekstu biblijnego między powstaniem a ostateczną wersja redakcyjną.

·        Redaktionsgeschichte (historia redakcji)- ukazanie tekstu biblijnego w postaci horyzontalnej- współzależność konstrukcji literackiej i teologicznych perspektyw poszczególnych autorów; ostateczna postać tekstu, jego kontekstu, intencje i koncepcje teologiczne autora.

q       Filozoficzne przesłanki interpretacji tekstu biblijnego

v    Przydatność filozofii w interpretacji tekstu Biblii- Tomizm

v    Próby adaptacji współczesnych kierunków filozoficznych w hermeneutyce biblijnej

·        Filozofia historii- klasyfikacja tradycji Pięcioksięgu, zaproponowana przez Wellhausena- grunt historii filozofii Hegla

·        Filozofia języka- dwa skrajne stanowiska:

Ø     Język religijny pozbawiony sensu i nie adekwatny do języka doświadczenia ludzkiego

Ø     Metoda analizy językowej (strukturalizm) lub badania w ramach semiotyki (teoria znaków) tekstu biblijnego

Ø     Poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, co dane wydarzenie biblijne chce powiedzieć człowiekowi (właściwe)

·        Demitologizacja (filozofia ezystencjalna Heideggera)- zrozumienie Pisma św. wymaga oczyszczenia z mitologicznych naleciałości języka

q       Kryteria dogmatyczne hermeneutyki biblijnej

v    Biblia jako jeden depozyt wiary- Biblia wraz z Tradycją, stanowić „jeden, święty depozyt słowa Bożego, uczy wierzyć i bez błędu prawdy, jaka z woli Bożej miała być utrwalona dla naszego zbawienia„ (KO10-11)

v    Analogia wiary (Rz 12,6)- zgodność prawd głoszonych przez Kościół jako objawione z orędziem Biblii, całokształtem wiary

v    Sensus Ecclesiae- zwyczaje nauczania Kościoła

v    Jednomyślność Ojców Kościoła w sprawach wiary i obyczajów- PiusXII Divino afflante Spiritu (1943r.), KO 23

v    Orzeczenie papieży i soborów powszechnych

v    Papieska Komisja Biblijna (1902r.-Leon XIII)

q       Proforystyka (wykład sensu Pisma św.)- przekład tekstu z języków oryginalnych

v    Parafraza- omówienie tekstu biblijnego- zastąpienie wyjaśnieniami trudniejszych zwrotów

v    Glosa- krótkie wyjaśnienia tekstu biblijnego, umieszczone między linijkami rękopisu lub na marginesie

v    Scholion- krótkie objaśnienia pojedynczych słów i całych perykop

v    Postylla- krótkie wyjaśnienia tekstu biblijnego zapisanego po tekście na marginesie

v    Katery- (łańcuchy)- objaśnienia zabrane z dzieł Ojców Kościoła, wpisane dokoła tekstu zajmującego centralną część karty

v    Komentarz- wszechstronne omówienie tekstu biblijnego – uwzględnienie wyjaśnień filologicznych, historyczno- literackich, teologicznych

v    Monografia- gruntowne i wszechstronne omówienie jednego problemu biblijnego

v    Teologie biblijne- syntetyczne prace o charakterze naukowym lub popularno-naukowym – ukazanie problematyki teologicznej pewnej grupy ksiąg, jednego Testamentu lub całej Biblii

2.      Idea wybrania w Pięcioksięgu

v    Zakorzenienie w świadomości Izraelitów przekonania o szczególnym związku Boga z ich narodem – związek idei przymierza z ideą wybrania.

v    Trzy przymierza w Pięcioksięgu:

·        Z Noem (Rdz 8-9)- odniesienie obietnicy do całej ludzkości, każdej istoty żyjącej, a nawet do całej natury- tęcza- znak powszechnego i wiecznego przymierza

·        Z Abrahamem (Rdz 15-17)- obietnica licznego potomstwa („jak gwiazdy na niebie”) i kraju na własność (Kanaan); zawarcie przymierza również z potomstwem- bezwarunkowy dar (łaska)- przejście między podzielonymi na połowy (ooprócz ptaków) zwierzętami; obrzezanie- znak przymierza.

·        Na Synaju (Wj 24; odnowienie Wj 32)- Izrael obiektem wyboru Boga (wyprowadzenie z niewoli egipskiej); przymierze warunkowe- Bóg stawia warunki, ale najpierw się objawia; przedstawienie propozycji ludowi przez Mojżesza- uroczyste zobowiązanie do przestrzegania warunków; dialog między Bogiem i ludźmi, wyjście Jahwe z inicjatywą i świadome podjęcie zobowiązań przez lud.

Ø     Zawarcie przymierza- Jahwe Bogiem Izraela, Izrael Jego ludem (Pwt 29,12)

Ø     Wybranie i powołanie Izraela do spełnienia szczególnego zadania w Bożym planie zbawienia- dobrowolna decyzja Boga, dar darmo dany, niepojęta i bezinteresowna miłość oraz wierność obietnicom (Pwt 7,7)

...

Zgłoś jeśli naruszono regulamin