Co oznacza prawo do sądu w art. 45 Konstytucji i w prawie międzynarodowym?
*prawo do procesu sprawiedliwego
*prawo do procesu jawnego
*uprawnienie do załatwienia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki (konwencji międzynarodowej – w odpowiednim terminie)
*prawo do załatwienia sprawy przez sąd właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły
Kto sprawuje wymiar sprawiedliwości w świetle art. 175 Konstytucji?
Sąd Najwyższy, sądy powszechne, administracyjne, wojskowe
Co oznacza, że sąd administracyjny wymierza sprawiedliwość?
Zasada 2-instancyjności oznacza prawo do 2-krotnego merytorycznego załatwienia sprawy. Natomiast sądy adm nigdy nie załatwiały merytorycznych spraw. Dla sądu administracyjnego zasada ta oznacza prawo do 2-krotnego skontrolowania legalności działań administracji i rozstrzygania sporów kompetencyjnych wymienionych w ustawie.
Art. 176 konst.
Postępowanie sądowej jest co najmniej 2-instancyjne; ustrój i właściwość poszczególnych sądów określają ustawy (ust. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi)
Co stanowi art. 236 Konstytucji?
Ustawodawca w tym artykule postanowił, że w ciągu 5 lat od dnia wejścia w życie Konstytucji mają zostać uchwalone nowe przepisy regulujące ustrój i postępowanie przed sądami administracyjnymi tak aby wdrożyć zasadę 2-instancyjności przed tymi sądami. Do momentu uchwalania tych ustaw obowiązywało obowiązywanie rewizji nadzwyczajnej przed sądami administracyjnymi (rewizję usunięto dawno temu twierdząc ze jest zbędna).
Co wprowadzono ust z 25.07.2002 oraz ust z 30.08.2002?
Wprowadzono zasadę 2-instancyjności, powstały dwa szczeble sądownictwa:
*1 instancja – podstawowa
-wojewódzkie sądy administracyjne
*2 instancja
-NSA z siedzibą w Warszawie
w świetle obowiązującego prawa, Konstytucji, ust z 25.07 i 30.08:
*sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych pomiędzy:
-organami samorządu i organizacji rządowej
-samorządowymi kolegiami odwoławczymi,
przy czym kontrola ta sprawowana jest pod kątem widzenia zgodności z prawem (kontrola legalności a nie celowości). Niedopuszczalna jest kontrola celowości i kontrola merytoryczna, chyba, że przepis prawa stanowi inaczej.
Co stanowi art. 4 Konstytucji?
Stanowi, że sędziowie sądów administracyjnych są niezawiśli i podlegają konstytucji i ustawom.
Kto powołuje sędziów WSA i NSA?
Powołuje ich Prezydent RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa (organ samorządu sędziowskiego)
Jakie są kwalifikacje sędziego WSA?
1. musi mieć obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich
2. jest nieskazitelnego charakteru
3. ma ukończone wyższe studia prawnicze w Polsce i uzyskany tytuł mgr lub zagraniczne uznane w Polsce
4. stan zdrowia właściwy
5. ukończone 35 lat
6. wysoki poziom wiedzy w dziedzinie administracji publicznej, prawa administracyjnego w znaczeniu szerokim oraz innych dziedzin prawa związanego z funkcjonowaniem administracji publicznej
7. pozostawanie 8 lat na stanowisku sędziego albo na stanowisku prokuratora 8 lat; 8-letnie wykonywanie zawodu adwokata, radcy prawnego, notariusza albo przez 10 lat pozostawać w instytucjach publicznych na stanowiskach związanych z tworzeniem i stosowaniem prawa administracyjnego; 2 lata pracy w charakterze asesora sądowego (musiał być sędziom sądu rejonowego)
8. Profesor i dr habilitowany nauk prawnych, wtedy nie dotyczą go warunki stażowe
Jakie są kwalifikacje sędziego NSA?
Takie same ja sędziego WSA. Inne elementy:
granica wieku podwyższona do 40 lat,
podwyższony czas stażu do 10 lat na stanowisku notariusza, prokuratora, radcy prawnego.
Jakie są kwalifikacje asesora WSA?
1. Nie są niezawiśli
2. 4 pierwsze punkty, w pkt 5 – 30 lat,
3. pkt 7 – 4 lata na stanowisku sędziego w innym sądzie, prokuratora, radcy prawnego, notariusza,
4. 6 lat stanowisko urzędnicze
Referendarz sądowy
*stanowisko pomiędzy urzędniczym a sędziowskim
*powoływania są do niektórych czynności sędziowskich oraz postępowań mediacyjnych
Jakie są wymogi na stanowisko referendarza?
*obywatelstwo polskie, korzystanie z pełni praw publicznych o obywatelskich
*nieskazitelny charakter
*ukończone wyższe studia prawnicze z tytułem mgr albo zagraniczne uznane w Polsce
*nie ma kryterium wieku
*3 lata zatrudnienia na stanowisku związanym ze stosowaniem lub tworzeniem prawa administracyjnego (nie ma wymogu pracy w instytucji publicznej)
Jakie są wynagrodzenia sędziów?
*WSA – wynagrodzenie takie jak sędziów sądów apelacyjnych
*NSA – wynagrodzenie takie jak sędziów Sądu Najwyższego
*asesor sądowy – wynagrodzenie sędziów sądów okręgowych
Jaka jest właściwość rzeczowa WSA?
1. sprawują wymiar sprawiedliwości odnośnie legalności działalności administracji.
2. Kontrolują wydawanie decyzji administracyjnych przez organy administracji
3. Art. 5 ust prawo o postępowaniu przez sądami administracyjnymi, głosi, że kontrola decyzji oparta jest na klauzuli generalnej z wyłączeniami.
Sprawy wyłączone to:
-sprawy wynikające z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami administracji publicznej (wyłączenie oczywiste)
-sprawy wynikające ze stosunku przełożony-podwładny
-odmowy mianowania na stanowisko lub powołanie do pełnienia funkcji w organach administracji publicznej chyba, że obowiązek mianowania lub powołania wynika z przepisów prawa
-w sprawach wiz wydawanych przez konsulów z wyjątkiem wiz wydawanych cudzoziemcom będących członkiem rodziny obywatela UE albo państwa członkowskiego oraz strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej
-zezwolenia na przekroczenie granicy w ramach małego ruchu granicznego
4. kontroluje te działania organów administracji, które są podejmowane w formie postanowienia
Co jest zaskarżane do WSA?
*postanowienia, które zapadają w postępowaniu administracyjnym regulowanym KPA lub ordynacją podatkową i mają walor:
- postanowień zaskarżalnych w trybie zażalenia
- postanowień rozstrzygających sprawę co do istoty (np. postanowienie o zatwierdzeniu ugody)
- postanowień kończących postępowania w sprawie oraz postanowień zapadających w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, jeżeli służy na nie zażalenie (np. postanowienie o odmowie przywrócenia terminu)
5. Kontroluje legalność innych aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej, które dotyczą uprawnień i obowiązków wynikających z przepisów prawa.
Co zalicza sąd i doktryna do tych aktów i czynności?
*czynności materialno-techniczne (czynności egzekucyjne)
*zaświadczenia
*akty potwierdzające
*akty administracyjne o charakterze wewnętrznym (polecenia służbowe)
Jaka jest właściwość rzeczowa NSA?
Do zakresu właściwości rzeczowej NSA., oprócz rozpoznawania środków odwoławczych od orzeczeń wydawanych przez wojewódzkie sądy administracyjne, należą:
1. rozpoznawanie sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, miedzy samorządowymi kolegiami odwoławczymi, jeżeli odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz sporów kompetencyjnych miedzy organami jednostek samorządu terytorialnego a organami administracji rządowej;
2. podejmowanie uchwał mających na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych;
3. podejmowanie uchwał zawierających rozstrzygnięcia zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie sądowoadministracyjnej;
4. rozpoznawanie innych spraw należących do właściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego na mocy odrębnych ustaw, w tym skarg na przewlekłość postępowań sądowoadministracyjnych
PRZEDMIOT i PODMIOTY postępowania:
Przedmiot postępowania sądowo-administracyjnego to sprawa sądowo-administracyjna. Postępowanie to obejmuje spraw z zakresu kontroli działalności adm-pub oraz inne sprawy.
SPRAWY SĄDOWO ADM DLA:
WSA
NSA
-sprawy kontroli decyzji, postanowień, zaskarżalności, interpr. Pr. podatkowego
-kontrola legalności wyroków i postanowień WSA (przez wyrok kasacyjny) , rozstrzyganie sporu kompetencyjnego (przez postanowienie) – wskazuje kto ma rozpatrywać sprawę, sprawdzanie spraw sądo-adm w ramach wykładni prawa
Klauzula właściwości rzeczowej – postanowienie umowne, które ma na celu skierowanie sporu do odpowiedniego pod względem merytorycznym sądu.
Podmioty postępowania: SĄD oraz STRONY.
Stronami są:
1) skarżący:
każdy kto ma interes prawny,
prokurator,
RPO,
organizacja społeczna w cudzej sprawie zakresie statutowej działalności, inne podmioty uprawnione z mocy przepisów odrębnych), organ adm publ. lub jednostki organizacyjne pełniące funkcje zlecone (którego działanie lub bezczynność zaskarżono),
2) uczestnicy na prawach strony, to osoby, które brały udział w postępowaniu administracyjnym, a nie wniosły skargi, jeżeli wynik postępowania sadowego dotyczył jego interesu prawnego (strony postępowania administracyjnego, które nie wniosła skargi – prokurator, RPO, organizacja społeczna w cudzej sprawie zakresie statutowej działalności).
3) inni uczestnicy osoby, które nie brały udziału w postępowaniu adm., jeżeli wynik tego postępowania dotyczy jej interesu prawnego – strona postępowania administracyjnego, nie uznana za stronę przez kpa. Również są to organizacje społecznego w sprawach dotyczących innych osób (w cudzej sprawie), jeżeli sprawa dotyczy jej działalności statutowej.
Skład – orzekają tylko sędziowie bez ławników, mogą być referendarze sądowi, urzędnicy sądowi. Prowadzą postępowanie mediacyjne i mogą podejmować pewne czynności
Zasada kolegialnego orzekania – skład 3 sędziów. Jeden z nich to sprawozdawca, a dwóch się przysłuchuje. Wszyscy mają jeden głos. Sąd w składzie jednego sędziego orzeka na posiedzeniach niejawnych (po rozprawie).
Zmiana składu sędziowskiego w trakcie trwania rozprawy może nastąpić jeżeli: nastąpią przyczyny losowe (np. śmierć), są przeszkody prawne (wyłączenie sędziego).
Instytucja wyłączenia sędziego – 2 koncepcje:
a) z mocy ustawy (wyłączanie obligatoryjne)
- gdy sędzia jest stroną w sprawie lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziałuje na jego prawa i obowiązki,
- strona jest małżonek, krewny, powinowaty w linii prostej, krewny boczny do czwartego stopnia i powinowaty boczny do drugiego stopnia
- osoby związane z sędzią z tytułu przysposobienia, opieki, kurateli,
- sędzia był lub jest pełnomocnikiem jednej ze stron, świadczył usługi prawne na rzecz jednej ze stron lub jakiejkolwiek inne usługi związane ze sprawą,
- brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia albo występował w danej sprawie jako prokurator, brał udział w rozstrzygnięciu sprawy w organach administracji publicznej
b) na żądanie (wyłączenie fakultatywne)
- na żądanie sędziego lub strony, gdy jest okoliczność, że obecność sędziego mogłaby wywołać pewną wątpliwość (wniosek o wyłączenie sędziego składa strona w formie pisemnej, ustnej do protokołu na posiedzeniu w sądzie, w którym toczy się postępowanie w każdym momencie i gdy postępowanie trwa musi uprawdopodobnić, że przyczyna powstała później lub stała się znana w chwili postępowania).
W jakiej formie zapada decyzja o wyłączeniu sędziego, ilu sędziów orzeka i czy na posiedzeniu czy rozprawie?
Zapada w formie postanowienia, na posiedzeniu niejawnym, orzeka 3 sędziów
Kogo dotyczą przepisy o wyłączeniu?
-sędziego, każdego z osobna, referendarza sądowego, asesora sądowego, protokolanta, prokuratora
18.04.2009
Do wszczęcia postępowania sąd-adm. są 2 formy :
1) Wniosek o wszczęcie postępowania, który składamy bezpośrednio do sądu.
2) Skarga (składa się do WSA za pośrednictwem organu) na, które jest wydawane postanowienie.
Skarga może być odrzucona ( z przyczyn formalnych) lub przyjęta (oznacza to wszczęcie postepowania) i w rezultacie uwzględniona ( gdy uzna ją za zasadną, uwzględniając wydaje wyrok) lub oddalona (oddala jeśli uzna ją za bezzasadną, jeżeli uzna , że zarzut nielegalności był nieprawdziwy).
Skarga – wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania decyzji czy postanowienia, ale organ który wydał decyzję może sam z urzędu albo na wniosek skarżącego wstrzymać jej wykonanie. Dlatego organ , a nie sąd, może wstrzymać bo to organ jest pośrednikiem w przekazaniu skargi do sądu (tym bardziej sąd nie wstrzymuje, bo nic nie wie o istnieniu skargi). Sąd może tylko na wniosek skarżącego utrzymać postanowienie.
Czy skargę można cofnąć , jeśli jest złożona do sądu?
Można (art. 60) , ale jest wyjątek. Sąd ni...
aba3434