Józef Ignacy Kraszewski - Dzieci wieku.pdf - Józef Ignacy Kraszewski - danamat1

JÓZEF IGNACY KRASZEWSKI

DZIECI WIEKU

WYDAWNICTWO

LITERACKIE

KRAKÓW

ROZDZIAŁ I

W wielu krajach utrzymuje się zwyczaj odwiedzania

cmentarzów w różnych porach roku, znośniejszych niż

pierwsze dnie listopadowe, w których my obchodziemy

Zaduszki. Deszcz, błoto, chłód usposabiają już same przez

się człowieka do smutku, cmentarz zmienia to wrażenie w

nieznośny spleen, tak że mało kto jest w stanie przy-

szedłszy na grób ukochanych, pozostać dłuższą chwilę,

przyklęknie, pomodli się, westchnie i ucieka znowu w ten

życia wrzątek, wśród którego się o śmierci zapomina.

Na próżno na wiosnę stroją się cmentarze w kwiaty i

zieleń, próżno latem wabią cieniem drzew bujnie wyro-

słych, wspomnienie śmierci odpędza od nich gmin, który

by z myślą o niej żyć nie potrafił.

Rzadko się też zdarzy spotkać wśród lata, wiosny, jesieni

wczesnej dobrowolnego wędrowca, szukającego na

cmentarzu zarosłego chwastem grobowca i przypomnień

przeszłości. A są przecie po świecie piękne bardzo cmen-

tarze, które by można nazwać ogrodami umarłych.

Takim był właśnie cmentarz katolicki w B... położony nad

wielkim gościńcem, cały drzewami zarosły i bogaty w

piękne grobowce.

Nie był wprawdzie utrzymany tak starannie, jak Campo

Santo w Neapolu, jak Pere-Lachaise w Paryżu

.7.

JÓZEF IGNACY KRASZEWSKI

i wiele innych Bożych ról po świecie, ale bujna

roślinność, piękne kwiaty, wiele cienia, gęsto

rozrosłe krzewy wonne, róże, brzozy i jodły,

ugrupowane fantazją przypadku dookoła białych

grobowców, czyniły go wcale wdzięczną ustronia.

Parę wzgórków urozmaicało dosyć obszerną

przestrzeń, a na jednym z nich stała prostego stylu

kapliczka, którą zza gałęzi drzew widać było z da-

leka. W głównej ulicy wiodącej do niej grupowały

się najpiękniejsze monumenta: z potrzaskanymi

kolumnami, aniołami, geniuszami gaszącymi

pochodnie, godłami życia krótkiego, snu i żalu...

Reszta pomników rozsypana była po lasku wśród

brzóz, sosen, dębów, które niegdyś las składały, i

na nowo zasadzonych wytworniejszych krzewów,

a zapomnianych i zdziczałych kwiatów.

Poza kilku ledwie znacznymi uliczkami rozciągał

się cmentarz ubogich, las krzyżów drewnianych i

mogił żółtych lub darniną okrytych tylko, nad

którymi żal nie miał za co postawić nawet małego

krzyżyka i dłonie pobożne kamyk tylko przyniosły,

po którym poznać je miały.

Gdzieniegdzie widać było fundamenta wspaniałego

mauzoleum, założone na szeroką skalę, okryte

tymczasowo gnijącą od dwudziestu lat słomą. Żal,

gorący w pierwszej chwili, ostygł i pomnik

pozostał w projekcie, a sklepienie kruche wilgoć

przejadała.

Z kamieni grobowych mówiły: pobożność,

próżność, pycha, żal prawdziwy i czcza retoryka

lapidarna. Uśmiechnąć się mimowolnie było

można z tytułów szeroko się rozlegających nad

garścią prochu zapomnianego.

Rzadko gdzie stary grobowiec był utrzymany

starannie, świeciły nowe, a z dawnych kruszyły się

cegły i mchem porastały napisy.

Chociaż brama cmentarna, przy której stał dosyć

porządny domek stróża, była zawsze otworem,

rzadko ona

zaskrzypiała przed ciekawym wędrowcem. Stary

Jeremi, mieszkający tu z żoną i dziatkami, wiedział

dobrze, iż nikt nie przychodzi na cmentarz bez

interesu, a posłyszawszy skrzypnięcie drzwi,

wychodził pewny, iż zobaczy twarz pomieszaną

człowieka szukającego dla kogoś miejsca

spoczynku. Były dlań miesiące wakacyj, w których

plótł koszyki, nie obawiając się, aby mu przerwano

śpiewanie godzinek, którym sobie towarzyszył, ale

miał też w innej porze bardzo wiele do czynienia.

Latem dzieci i on bawili się swobodnie w ogródku

kołkami odgrodzonym od właściwego cmentarza,

wśród trochy warzywa i kwiatków.

Jeremi miał sobie powierzoną straż szczególną i

pieczę nad niektórymi mogiłami i podejmował się

jej chętnie, ale bardzo nią troszczyć nie

potrzebował, gdyż nie było prawie przykładu, żeby

krewni przyjeżdżali do nieboszczyków w

odwiedziny, zwłaszcza po upływie lat kilku.

Gdy w lipcu, nad wieczór, zaskrzypiały drzwi

cmentarne, Jeremi, który się wcale tego dnia gości

nie spodziewał, wysunął głowę zza węgła i z

podziwieniem zobaczył średniego wieku

mężczyznę, powoli, cicho, jakby lękliwie,

wsuwającego się na cmentarz. Chociaż na po-

grzebach porobił znajomość z całym prawie

miasteczkiem i nie było kogo by po imieniu

nazwać nie mógł — tego jegomości, zdało mu się,

że jeszcze jako żyw nie widział.

Człowiek to był ni stary, ni młody, w latach

średnich, twarzy smutnej, zwiędłej, ale rysów

szlachetnych i pięknych. Ubiór jego, równie jak

twarz, niewiele o człowieku wnosić dozwalały —

nie uderzał ani wykwintnością, ani zaniedbaniem.

Nieznajomy zdawał się umyślnie starać, aby

powierzchownością oczów na siebie nie zwracał —

szedł też z wolna i stąpając lekko, bo sądził może,

iż potrafi przesunąć się nie postrzeżony.

Józef Ignacy Kraszewski - Dzieci wieku.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: