PROGRAM ZAJĘĆ CZYTELNICZYCH Z ELEMENTAMI BIBLIOTERAPII
DLA KLAS I – III
mgr MIROSŁAWA ADAMCZAK
Zadaniem współczesnej szkoły jest dążenie do wszechstronnego rozwoju osobowości uczniów. Wiąże się to nie tylko z dbałością o odpowiedni poziom wiedzy uczniów, ale również udzielaniem pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Dzieci stają przed wieloma problemami, z którymi nie potrafią sobie poradzić. Należą do nich zaburzenia zdrowotne, trudności w nauce, nieumiejętność przystosowania się do życia w grupie rówieśniczej, kłopoty rodzinne, a nawet uzależnienia i konflikty z prawem.
Szybkie tempo życia, brak odpowiedniego zainteresowania ze strony rodziców oraz akceptacji w szkole może być przyczyną wielu nieprawidłowości w emocjonalnym rozwoju dziecka.
Jednym ze sposobów oddziaływań wychowawczych w szkole może być biblioterapia, która niesie pomoc w procesie rozwoju, koryguje emocjonalnie zaburzone zachowania, pomaga samotnym, nieśmiałym, zakompleksionym.
Biblioterapia jest formą psychicznego wsparcia i może być wykorzystywana w terapii pedagogicznej.
Ze strony nauczycieli i bibliotekarzy biblioterapia cieszy się coraz większym zainteresowaniem. To między innymi zachęciło mnie do opracowania tego programu.
Program zajęć czytelniczych z elementami biblioterapii przeznaczony jest do pracy z dziećmi w świetlicy szkolnej, świetlicy socjoterapeutycznej oraz na lekcjach w klasach I-III.
Zamieszczone w programie treści są zgodne z programem wychowawczym szkoły oraz programem edukacji czytelniczej i medialnej.
Inspiracją do napisania scenariuszy zajęć stały się scenariusze dr Ireny Boreckiej, a oparte zostały w większości na utworach Juliana Tuwima.
· nabywania przez uczniów umiejętności interpersonalnych i współuczestnictwa w grupie
· ukazywanie uczniom możliwości funkcjonowania w trudnej sytuacji
· kształtowanie u uczniów poczucia własnej wartości i dostrzegania dobrych stron u innych
· zapoznanie uczniów z terapeutyczną funkcją biblioteki i utworów literackich
· rozbudzanie zainteresowań czytelniczych uczniów
· ćwiczenie technik czytania z wykorzystaniem „Książek Łatwych w Czytaniu”
· uwrażliwienie dzieci na problemy dobra i zła
· ukazywanie form pomocy osobom potrzebującym wsparcia
· wizualizacja
· taniec w kręgu
· drama
· pantomima
· praca z tekstem literackim
· działalność plastyczna
· krąg uczuć
· dyskusja
· teksty relaksacyjne
· teksty aktywizujące
PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
· ćwiczenia w werbalizowaniu swoich emocji i rozpoznawaniu sytuacji trudnych
· swobodne wypowiedzi na temat czytanych i słuchanych utworów literackich
· gry i zabawy integracyjne
· zawieranie kontraktów
· zabawy relaksacyjne
· omawianie treści wybranej książki
· technika niedokończonych zdań: „Chciałbym być...”
· uczeń potrafi opowiedzieć o swoich uczuciach, emocjach i postawach,
· opowiedzieć o swoich problemach,
· zwrócić się o pomoc i szukać wsparcia u różnych osób,
· unikać zachowań ryzykownych,
· przestrzegać norm,
· opowiedzieć o wpływie wybranych utworów dla zmiany własnego nastroju,
· opowiedzieć treść wybranego utworu,
· czytać ze zrozumieniem,
· radzić sobie z trudnymi uczuciami: nieśmiałością, złością, smutkiem, agresją,
· znać swoją wartość i wierzyć w osiągnięcie sukcesu,
· umiejętnie żyć i współdziałać w grupie
REALIZACJA PROGRAMU
Program ten przeznaczony jest do wykorzystania w bibliotece szkolnej, świetlicy szkolnej, świetlicy socjoterapeutycznej oraz w indywidualnej terapii. Wybrane zagadnienia mogą być wykorzystane w pracy z zespołami klasowymi. Program zajęć czytelniczych z elementami biblioterapii skierowany został do uczniów nauczania zintegrowanego.
1. Tworzymy grupę.
2. Jaki jestem.
3. Moje nastroje.
4. Jestem smutny.
5. Znam swoją wartość.
6. Z muzyką jest łatwiej żyć.
7. Moja ulubiona książka.
8. Wizyta w bibliotece.
Program będzie ewaluowany poprzez obserwację zachowań uczniów i ich zmianę na pożądane, poprzez rozmowy z wychowawcami, nauczycielami, pedagogiem szkolnym dotyczących poprawy funkcjonowania dziecka w klasie, jak również rozmowy i informacje uzyskiwane od rodziców.
Cel główny: integracja grupy
Cele operacyjne:
* uczniowie potrafią dokonać autoprezentacji
· nawiązać kontakt między sobą
· budować więź emocjonalną między sobą
Formy: grupowa, indywidualna
Pomoce: kartki, przybory do rysowania
· Podanie uczestnikom informacji na temat celów i sposobu prowadzenia zajęć.
· Autoprezentacja.
· Zawarcie kontraktu z grupą.
· Prowadząca przedstawia się i prosi dzieci o podanie takiej formy imienia, w jakiej chciałyby, aby się do nich zwracano. Dzieci wykrzykują swoje imiona a pozostali powtarzają je chórem.
· „Rymy do imienia”
Rozpoczynający wypowiada swoje imię i rym do niego, np. Dorotka-Stokrotka, następna osoba w kręgu wypowiada swoje imię i rym. Zabawa trwa, aż wszyscy się przedstawią.
· „Zwierzątka”
Dzieci podają nazwę ulubionego zwierzątka, rozbiegają się po sali i naśladują je.
· Zabawa „dziesięć pytań do prowadzącego”.
Uczestnicy zadają dowolne pytania prowadzącemu, na które on udziela odpowiedzi.
· Rysunkowa autoprezentacja.
Wszystkie dzieci rysują portrety i podpisują wybraną przez siebie formą imienia. Następnie prezentują prace, mówiąc: to ja Krzysiu. Lubię ......... Z wykonanych rysunków tworzą książeczkę. Na zakończenie zajęć wszyscy uczniowie unoszą ręce do góry i krzyczą: „hej”
Cel główny: rozwijanie zainteresowań czytelniczych
· uczeń potrafi opowiedzieć o wybranej książce i bohaterze literackim
· uświadomić znaczenie identyfikacji z bohaterem
· wyzwolić twórczą wyobraźnię
Pomoce: książeczki „Wiersze dla dzieci” J. Tuwima, „Co mam”, „Rybka”,
„Bijacz”-M. Musierowicz, „Czarodziejskie słowa” - W. Osiejewa, kaseta magnetofonowa, kartki, przybory do rysowania, chusteczki.
1. Zajęcia integrujące.
· Przedstaw się w niekonwencjonalny sposób.
2. Zabawa relaksacyjna „płyniemy w chmurkach”[1]
Prowadząca prosi aby dzieci położyły się na „chmurkach” (lekkie chusteczki), zamknęły oczy i wsłuchały się w muzykę (fragmenty Ogrodów w deszczu Debussy`ego). Podczas odtwarzania nagrania mówi do dzieci: przypomnijcie sobie swoje książeczki z młodszych lat, która najbardziej wam się podobała, którego bohatera najbardziej zapamiętaliście.
3. Swobodna rozmowa o ulubionych książkach – prezentacja i omówienie przez prowadzącą przyniesionych książeczek. Zwrócenie uwagi, że znajdują się one w bibliotece i można je w każdej chwili wypożyczyć.
4. Narysuj swojego ulubionego bohatera literackiego – prezentacja prac.
5. Technika niedokończonych zdań: Chciałbym być... (wymienienie bohatera).
6. Na dzisiejszym spotkaniu dowiedziałem się
JAKI JESTEM
Cel główny: kształtowanie postaw społecznych poprzez utrwalanie norm etycznych
· uczeń potrafi wskazać pozytywne wzory zachowań
· operować i wzbogacać słownictwo
· odróżnić dobro od zła
· wejść w role
Pomoce: książka „Słoń Trąbalski” J. Tuwima, lusterka dla uczniów, sylweta słonia na kartce, kontury sylwetki ludzkiej, przybory do malowania.
1. Zajęcia integrujące grupę.
· „Ludzie do ludzi”
· „Zwierzęta”
2. Oglądanie własnego oblicza w lustrze, określenie cech zewnętrznych (zwrócenie uwagi na różnicę między wyglądem z rzeczywistym charakterem człowieka).
3. Recytacja wiersza przez prowadzącego.
4. Metoda „słoneczka” – wszystkie wyrazy skojarzone ze słowem słoń.
5. Określenie charakteru słonia, dostosowanie właściwych kolorów, do poszczególnych cech. Wspólne naniesienie odpowiednich kolorów na sylwetę słonia, zakreślenie takiej części konturu, której rozmiar będzie wskazywał na intensywność cechy ( np. zapominalstwo, poczciwość, grzeczność, dobroć i in.).
6. Prezentacja zachowania się i wyglądu bohatera poprzez pantomimę. Jedna osoba pokazuje, pozostali starają się określić, który fragment tekstu jest przedstawiony: np. „miał uszy słoniowe”, „jestem Tobiasz Bimbalski”, „opukał się młotkiem kowalskim”.
7. Rozmowa o własnych cechach charakteru.
8. Kolorowanie kredkami konturów sylwetki ludzkiej. Jaki jestem? Niedokończone zdania: Chcąc pamiętać o ważnych sprawach będę.....
MOJE NASTROJE
Cel główny: zapoznanie uczniów z różnymi sposobami wyrażania uczuć
· uczeń potrafi opowiedzieć o swoich przeżyciach i nastrojach
· potrafi nazwać uczucia
...
sylunia_boc