W2-PRZE.doc

(wykład II)

R O D Z A J E   P R Z E D S I Ę B I O R C Z O Ś C I

1. Przedsiębiorczość niezależna i korporacyjna:

Przedsiębiorczość niezależna jest to proces, poprzez który osoba lub grupa, działając niezależnie od istniejącej organi­zacji, tworzy nową organizację.

Tworzenie to odbywa się poprzez podjęcie działalności i re­alizację przedsięwzięć.

Może ono odbywać się poprzez powielanie dotychczasowych sposobów działań lub poprzez wprowadzenie innowacji.

Przedsiębiorczość korporacyjna (wewnętrzna, intraprzedsiębiorczość) jest to proces, poprzez który osoba lub grupa osób, w powiązaniu z istniejącą organizacją wprowadza jej odnowę lub innowację do organizacji, albo też tworzy nową organizację.

Przedsiębiorczość korporacyjna obejmuje trzy typy zjawisk:

•       przebudowę istniejących organizacji poprzez restruktury­zację, odnowę lub zmianę kluczowych idei ich funkcjono­wania,

•       wprowadzenie innowacji,

•       utworzenie nowych jednostek gospodarczych w ramach istniejącej organizacji.

Wymienione zjawiska mają charakter działań przedsiębior­czych, przy czym mogą być ze sobą powiązane i razem wprowadzane, ale nie muszą.

Wiele osób łączy pojęcie przedsiębiorczości tylko z praktyką działalności małych przedsiębiorstw, co nie jest stanowi­skiem słusznym.

Definicja przedsiębiorczości korporacyjnej wskazuje, że do­tyczyć ona może zarówno małych, jak i średnich oraz du­żych przedsiębiorstw.

Uwzględnić jednak należy zwykle zróżnicowanie atrybutów przedsiębiorczości w obrębie różnych grup przedsiębiorstw.

Charakterystyczne jest, że w miarę wzrostu skali działalności coraz większe znaczenie w rozwoju przedsiębiorczości od­grywają metody i techniki organizowania i zarządzania.

I tak w odniesieniu do dużych i bardzo dużych przedsię­biorstw przyjmuje się, że model działań przedsiębiorczych dużych przedsiębiorstw, wyraża się m. in. w:

♦     rozwoju przedsiębiorczego klimatu i kreatywności,

♦     rozwoju instrumentów stymulujących innowacje w zakresie procesów i organizacji,

♦     racjonalizacji   prowadzenia   działalności   i  wykorzystania posiadanych zasobów,

♦     pełnym zaangażowaniem kierownictwa korporacji w spra­wę przedsiębiorczej swobody,

♦     opracowaniem odpowiedniego systemu wynagradzania in-traprzedsiębiorców.

Najczęściej tutaj stosuje się pojęcie intraprzedsiębiorczość.

2. Przedsiębiorczość indywidualna i zespołowa:

W zależności od współdziałania ludzi i sposobu prowadzenia biznesu można wyróżnić:

* przedsiębiorczość indywidualną, założenie i prowadzenie własnego przedsiębiorstwa;

•> przedsiębiorczość zespołową, grupującą indywidualnych przedsiębiorców, którzy działają wspólnie dla założonego celu (np. zespoły, grupy, spółdzielnie, itp.)

Podejmowanie współdziałania firm może wynikać z:

>  dążenia do utrzymania firmy w przyszłości,

>  niedostatecznego kapitału,

>  zmiany struktury organizacyjnej firmy,

>  poszerzenia zakresu i skali działania,

>  ekspansji działalności,

>  przyjęcia strategii poprawy jakości produktów,

>  zmiany sposobu zarządzania organizacją.

Obecnie ludność nie ma dostatecznych środków na rozwój dotychczasowych przedsięwzięć lub też uruchamianie no­wych, dlatego istnieje potrzeba rozwoju przedsiębiorczości zespołowej.

Pomoc państwa i samorządów w rozwoju przedsiębiorczości zespołowej oraz instytucjonalne jej wspomaganie.

Główne korzyści rozwoju przedsiębiorczości zespołowej:

►  zwiększenie alokacji posiadanych środków,

►  obniżenie kosztów wytwarzania produkcji, dzięki wykorzy­staniu korzyści skali i zakresu,

►  uzyskanie większej mocy przetargowej poprzez skonsoli­dowanie wysiłków wszystkich jej uczestników,

►  zwiększenie siły oddziaływania na rynek,

►  korzyści efektywnościowe w skali produkcji i sprzedaży,

►  korzyści w sile rynkowej jako wzrost udziału w rynku,

►  zwiększenie siły oddziaływania na rynek, wspólna promo­cja itp.

Organizacja sieciowa jako forma przedsiębiorczości zespo­łowej (klastralnej).

Organizacja sieciowa jest zbiorem kilku samodzielnych orga­nizacji, które powiązane są ze sobą więziami kooperacyjnymi.

Istota funkcjonowania sieci polega na ścisłej, dobrowolnej i świadomej współpracy firm.

Podstawowe rodzaje sieci stanowią:

1.     Sieci zbudowane wokół silnych firm (integracja pionowa);

2.     Sieć terytorialna utworzona przez przedsiębiorstwa wytwa­rzające podobne wyroby (integracja pozioma)]

3.     Sieć mniejszych przedsiębiorstw utworzonych przez jedno duże przedsiębiorstwo (dezintegracja pionowa);

4.     Sieć utworzona poprzez inkubację

Przedsiębiorstwa podejmując takie działania, liczą na dosko­nalenie systemu zarządzania poprzez:

♦      możliwość uzyskania redukcji i kontroli kosztów działalno­ści poprzez wykorzystanie efektu skali i kluczowych umiejętności;

♦      rozproszenie ryzyka działalności;

♦      możliwość przesunięcia swoich zasobów na działalność podstawową oraz skoncentrowania się na tych procesach, w których mają strategiczną przewagę;

♦      uwolnienie środków finansowych zamrożonych w działal­ności pomocniczej i ich wykorzystania w działalności pod­stawowej.

Jednocześnie współpraca taka prowadzi do doskonalenia ja­kościowego zarządzania, obejmującego m. in.:

♦      zmianę form organizacji pracy i zarządzania,

♦      przenoszenie jakości zarządzania z jednej firmy do drugiej,

♦      zwiększenie jakości produkcji,

♦      wypełnianie luk w zasobach i umiejętnościach,

♦      wspólne prowadzenie badań i tworzenie nowych technologii,

♦      inwestowanie w konsumenta.

Organizacja sieciowa a wzajemne zaufanie i lojalność przed­siębiorców w realizacji przyjętych zadań.

3. Rodzaje przedsiębiorczości w zależności od jej uży­teczności dla społeczeństwa:

Biorąc pod uwagę użyteczność dla społeczeństwa podejmo­wanych działań przedsiębiorczych można wyróżnić nastę­pujące rodzaje przedsiębiorczości:

1.     Przedsiębiorczość społecznie obojętna - działania przed­siębiorcze danej osoby, osób, czy przedsiębiorstw przy­czyniają się tylko do poprawy ich bytu (taka sytuacja wy­stępować może w przypadku działalności nie powiązanej z rynkiem, prowadzonej bez zatrudnienia osób z zewnątrz).

2.     Przedsiębiorczość społecznie użyteczna - działania przed­siębiorcze danej osoby, osób, czy przedsiębiorstw przy­czyniają się poprawienia zarówno ich bytu, jak i innych (poprzez zatrudnienie osób, zakup surowców itp.).

3.     Przedsiębiorczość egoistyczna - działania przedsiębiorcze danej osoby, osób, czy przedsiębiorstw przyczyniają się poprawienia ich bytu, ale kosztem innych (takie charakter mogą mieć działania konkurencji, jak i działania własne związane z rozwojem, innowacją itp.).

4.     Przedsiębiorczość patologiczna - działania przedsiębior­cze danej osoby, osób, czy przedsiębiorstw mają charakter patologiczny (np. powstrzymywanie ceny zboża poprzez jego celowe zniszczenie) i przyczyniają się poprawienia ich bytu kosztem innych.

4. Modele działań przedsiębiorczych:

W zależności od cech osobowościowy przedsiębiorców i ich podejścia do zmian z punktu widzenia czasu, ryzyka i tempa, można wyróżnić:

1.     Przedsiębiorczość ewolucyjną - charakteryzująca się stop­niowym wprowadzaniem zmian, podejmowania nowej lub zwiększania dotychczasowej działalności. Komponentami tego rodzaju przedsiębiorczości są wielo-etapowość w dochodzeniu do celu, profesjonalizacja zawo­dowa, wytrwałość oraz społeczna akceptacja takich działań.

2.     Przedsiębiorczość żywiołową - cechującą się wysokim stopniem ryzyka i silnym dążeniem do osiągnięcia sukcesu, co może prowadzić do działań na pograniczu prawa. Zwykle charakteryzuje się dużą pomysłowością i innowacyjnością.

...