REGION MAZURSKI

POŁOŻENIE:

Region ten położony jest w pn – wsch części Polski. Jest on największym regionem pojeziernym w Polsce

Granice PN i WSCH są granicami państwa

Granica ZACH – stanowi granicę z Pomorzem :Od Torunia, rzeka Drwęca, Kanał Elbląski, do Elbląga.

Granica PD – Lidzbark Welski, Nidzica, Szczytno, Pisz, Grajewo, Augustów, do wylotu Czarnej Hańczy za naszą granicę

W skład regionu Mazurskiego wchodzi 6 REJONÓW:

-         Warmiński

-         Olsztyński

-         Mrągowski

-         Wielkich Jezior

-         Ełcki

-         Suwalsko – Augustowski ( należy faktycznie do Litwy)

WALORY

1. Walory wypoczynkowe:

Wypoczynek nad brzegiem jezior, rzek, korzystanie z dużego obszaru leśnego, związane z tym formy rekreacji.

Miejscowości wypoczynkowe:

W Rejonie Olsztyńskim: Wielobok Olsztyn- Nidzica- Wielbark- Szczytno jest jednym z najrzadziej zaludnionych i najsilniej zalesionych w całym regionie Mazurskim. à Znajdują się uliczne pola biwakowe i ośrodki wczasowe, tu zlokalizowano wypoczynkowe ośrodki rządowe. Stolica rejonu to ważny ośrodek turystyczny i wczasowy: ok. 7 tys. miejsc noclegowych.

Rejon Mrągowski: Ok. 10 tys. miejsc noclegowych zlokalizowanych w małych wsiach na terenie całego regionu, dwa większe to Spychowo i Krutyń odwiedzane przez wczasowiczów z Warszawy. Mrągowo- najważniejszy ośrodek, licznie odwiedzany ze względu na śródjeziorne, węzłowe położenie i festiwale muzyki Country. Tu powstał w latach 70 pierwszy hotel 4ero gwiazdkowy.

Rejon Wielkich Jezior: Najbardziej znana i najczęściej odwiedzana cześć pojezierza Mazurskiego, cieszy się ogromną frekwencją turystów, w sezonie prowadzi do przeciążenia infrastruktury i dewastacji środowiska, ok. 30% liczby miejsc noclegowych na Mazurach. Miasta wypoczynkowe: Giżycko i Wilkasy nad jez. Niegocin, Mikołajki jez. Mikołajskie i Tałty, Ruciane- Nida, Węgorzewo, Pisz.

Rejon Ełcki: Pozostaje w cieniu sąsiednich rejonów, rzadziej odwiedzany. Miasta odwiedzane nad brzegiem rzek: Ełk, Lega i Rospuda, ze względu na spływy kajakowe. Ruch turyst. Skupia się wokół 4 miast: Ełk, Gołdap, Olecko, Rajgród. L. miejsc noclegowych ok. 9 tys.

Rejon Suwalsko- Augustowski: Długie tradycje letniskowe, duża frekwencja turystów pomimo trudnej dostępności komunikacyjnej. Ośrodki wypoczynkowe/ przystanie żeglarskie w miejscowościach Słupie, Gawrach Ruda, Bryzgiel, Stary Folwark. Augustów skupia ok. 4 tys. miejsc noclegowych. Rozwój gospodarstw agroturystycznych, kwatery nierejestrowane, dzikie biwaki.

2. Krajoznawcze:

a)    PRZYRODNICZE:

-         Wigierski PN, który skupia torfowiska oraz występuje tu dużo bobrów – symbol parku. Wpisany na listę konwencji Ranzar

-         Wiele parków Krajobrazowych:

-         Suwalski PK (najgłębsze jezioro w Polsce – Hańcza 108m)

-         Mazurski PK + Rezerwat Jezioro Łuknajno(rezerwat ścisły chroniący gatunek łabędzia niemego) wpisany na listę światowych rezerwatów Biosfery UNESCO. Oraz na listę konwencji Ransar

-         Park Krajobrazowy Puszczy Romnickiej

-         PK Wysoczyzny Elbląskiej

-         PK Wzgórz Dylewskich

-         Welski PK

-         Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy

- Kraina Wielkich Jezior :

-         liczne jeziora (Śniardwy - 114km2) największe jezioro w Polsce wraz z rezerwatem przyrody Jez. Łuknajno

- Jez. Drużno wpisane na listę konwencji Ransar

- Jez. Siedmiu Wysp koło Wegorzewa wpisane na listę konwencji Ransar

Rezerwaty przyrody: liczba rezerwatów przyrody wynosi trochę ponad 100.

- Rezerwat Cisowy Jar koło Kowal Oleckich – 1 z największych skupisk cisów w Polsce

-         rzeki o czystej na ogół wodzie, tworzące atrakcyjne szlaki kajakowe – RZEKA DRWĘCA (rezerwat częściowy, wodny, dzieli pomorze od Mazur i jest obięta ochroną jako środowisko pstrąga, łososia, troci)

* wyspy na jeziorach np.; Wyspa Gilma na jez. Dobskie, wyspa Piramidowa na jez.,. Mamry

- lasy i wzgórza -2 Puszcze; PISKA I AUGUSTOWSKA( są to 2 spośród największych kompleksów leśnych w Polsce)

- do pomników przyrody wyróżnić: Dęby Królewskie w Rucianem czy liczne głazy narzutowe

- Kadzidłowo koło Pisza -> PARK DZIKICH ZWIERZĄT

KULTUROWE

Toruń: Zespół staromiejski Torunia jest jednym z najcenniejszych zespołów zabytkowych w Polsce. W 1997 został on wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Obejmuje Stare i Nowe Miasto, z zachowanym prawie bez zmian XIII-wiecznym układem urbanistycznym. Zabudowa Staromiejska Torunia znajduje się również na liście Pomników Historii Rzeczypospolitej.

Główne zabytki:

·         kościoły gotyckie:

o        św. Janów Chrzciciela i Ewangelisty

o        pofranciszkański Wniebowzięcia NMP

o        św. Jakuba

·         Ratusz Staromiejski w Toruniu, gotyk, najstarszy ratusz w Polsce

·         Rynek Nowomiejski w Toruniu i Ratusz Nowomiejski w Toruniu

·         mury miejskie, budowane od połowy XIII, rozbudowywane i modernizowane do XV w., częściowo rozebrane w XIX w.

·         zespół gotyckich kamienic mieszczańskich z XIV-XVI w., w tym m.in. Dom Kopernika w stylu gotyckim (XV w.), Dom Eskenów (XIV w),

·         Kamienica Pod Gwiazdą, kamienica Łuk Cezara kościół poewangelicki św. Ducha,

·         Pomnik Mikołaja Kopernika

·         Dwór Artusa w Toruniu, monumentalny neorenesansowy gmach (1889-1891, R. Schmidt) położony w południowej części Rynku Staromiejskiego

·         Planetarium i obserwatorium

Rejon Warmiński

1.Frombork:

Wzgórze katedralne z Gotycką Katedrą Wniebowzięcia NMP i obwarowań katedralnych, otoczony budynkami dawnych kanonii (Kanonia (architektura) - dom w pobliżu katedry lub kolegiaty, w którym znajdowały się mieszkania księży kanoników należących do kapituły. W czasach późniejszych (od XVI wieku) nazwa stosowana była także w odniesieniu do kamieniczek usytuowanych w sąsiedztwie katedry.) Całe wzgórze katedralne wraz ze wszystkimi zabytkami znajduje się na Liście Pomników historii Rzeczypospolitej.

o      Wieża Radziejowskiego, w której znajduje się wahadło Foucaulta)

o      Prywatna wieża Kopernika, będąca jego obserwatorium

o      Muzeum Mikołaja Kopernika

o      6 kanonii zewnętrznych z XVII-XVIII w.

2.Elbląg

·  kościół katedralny św. Mikołaja, XIII-XV w., przebudowany po pożarze w końcu XVIII w., z cennym wyposażeniem wnętrza (późnogotyckie tryptyki, gotyckie drewniane figury apostołów w nawie głównej, chrzcielnica brązowa z XIV w.)

·  Brama Targowa z XIV w. i pozostałości fortyfikacji miejskich,

3. Zamek Krzyżacki w Pasłęku( na pd. Od Fromborka)

4. Kanał Elbląski, jest uważany za jeden z najbardziej spektakularnych zabytków w Polsce. Przy jego budowie wykorzystano jeziora leżące na różnych wysokościach między Ostródą i Zalewem Wiślanym. Różnica poziomów sięga 100 m. Osobliwością na skalę europejską jest pięć pochylni, po których przetacza się statki na specjalnych platformach ustawionych na szynach.

Rejon Olsztyński:

1. Olsztyn:

Gotycki Zamek kapituły warmińskiej w Lidzbarku Warmińskim, związany z działalnością Mikołaja Kopernika, obecnie Muzeum Warmii i Mazur; jest jednym z niewielu miast w Polsce, które znalazło się w światowym rejestrze zabytków. W podobny sposób wyróżniono w Polsce tylko Kraków, Zamość i Wrocław.  Na Starym Mieście zachowała się średniowieczna zabudowa miasta i układ ulic. Warte zobaczenia są także dwa zabytkowe mosty gotyckie z końca XIV w., kościół gotycki, ratusz klasycystyczny z.XIX w., fragmenty XIV-wiecznych murów miejskich z basztą więzienną.

·         fragmenty murów miejskich z Bramą Wysoką (Górna Brama) z XIV w.,

·         XIV-wieczna konkatedra pw. św. Jakuba (bazylika mniejsza),

·         Stary Ratusz (wzniesiony w XIV w., po pożarze odbudowany w latach 1623-1624),

·         Kościół św. Wawrzyńca z XIV w. (w dzielnicy Gutkowo),

·         Kaplica Jerozolimska z 1565 r.,

·         neogotycki kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa z lat 1901-02,

·         neoromański kościół pw. św. Józefa z lat 1912-13,

·         kościół pw. Chrystusa Króla (zbudowany w stylu renesansu włoskiego) z XX w.,

·         neogotycki kościół ewangelicko-augsburski z lat 1876-99,

2. Muzeum Budownictwa Ludowego z eksponatami folkloru mazurskiego, warmińskiego i litewskiego z wieków XVIII i XIX w Olsztynku na pd od Olsztyna.

3. Zamek Krzyżacki „Dunajec”  w Nidzicy (na pd od Olsztyna)

4. Gotycki Kościół w miejscowości Orneta,

5. Gotycka kolegiata w miejscowości Dobre Miasto.

6.     Grunwald - Pole bitwy

7.     GIETRZWAŁD - Sanktuarium Maryjne, na pd-zach od Olsztyna.

Rejon Mrągowski

1. Zamki Krzyżackie w Kętrzynie i Reszlu.

2. Zamek Krzyżacki w Barcianach, (pierwsze wzmianki - 1289), kilkukrotnie przebudowywany. Na pn od Kętrzyna

3. Barokowe sanktuarium maryjne w Świętej Lipce. Znajduje się tutaj jedno z najbardziej znanych w Polsce sanktuariów maryjnych. Świętolipska bazylika pw. Nawiedzenia NM Panny wraz z obejściem krużgankowym i klasztorem jest jednym z najważniejszych zabytków baroku w północnej Polsce.

4. Muzeum Ziemi Mazurskiej, Owczarnia k. Kętrzyna

W zabytkowej mazurskiej chacie A. Puszko odtworzył wystrój tradycyjnej mazurskiej chałupy z typowym wyposażeniem - meblami oraz sprzętem codziennego użytku. Znajduje się tam m.in. tzw. czarna kuchnia - otwarte palenisko z dużym kominem powyżej. Do ekspozycji należą także przedwojenne mapy oraz broń zgromadzone przez gospodarza. Na terenie muzeum zgromadzono też liczne pamiatki z przeszłosci w postaci kół młyńskich, nagrobka poległego żołnierza wyrytego w kamieniu polnym. itp.

5.Kwatera Hitlera z czasu II wojny światowej tzw. Szaniec Wilka koło wsi Gierłoż.

6.Leśniczówka Pranie nad jez. Nidzkim, Muzeum Ildefonsa Konstantego Gałczyńskiego.

Rejon Wielkich Jezior

1. Giżycko:

§ Zamek Krzyżacki, wzniesiony ok.1341, W połowie XVI w zamek przebudowano, nadając mu charakter renesansowej siedziby, Zamek położony jest na tzw. Wyspie Giżyckiej, otoczonej ze wszystkich stron wodą (jeziora, kanały).

§ Koncerty Organowe w kościele ewangelicko-augsburskim

§ Twierdza Boyen, wzniesiona w latach 1844-1856 jest doskonale zachowanym przykładem pruskiej szkoły fortyfikacyjnej.

§ Most Obrotowy Na Kanale Łuczańskim 

§ Zabytkowa Wieża Ciśnień 

Przebudowane Zamki Krzyżackie w Węgorzewie i Rynie. Węgorzewo raz do roku jest miejscem zjazdu młodzieży z całej Polskià Rockowy Festiwal w Węgorzewie

2. Wiatrak Holenderski w Rynie, zbudowany na planie koła, w XIX.

3. Kanał Mazurski,  Wodne połączenie Mazur z Bałtykiem

jest jedną z unikalnych budowli z oryginalnymi rozwiązaniami technicznymi, wspaniale wkomponowany w środowisko naturalne. Celem budowy było odprowadzenie w kierunku północnym wód z Wielkich Jezior Mazurskich do rzeki Pregoły w celu uzyskania drogi wodnej do Bałtyku, oraz wykorzystania energii wodnej do poruszania siłowni wodnych i osuszenia około l7 tysięcy hektarów łąk. W późniejszym okresie zrezygnowano z funkcji energetycznej kanału i planowano wykorzystać go jedynie jako drogę wodną do transportu drewna, materiałów budowlanych, torfu oraz turystyki. Niektórzy snują przypuszczenia, jakoby Kanał Mazurski miał służyc jako droga wodna dla okrętów podwodnych typu U-Boot, a na Mazurach planowano budowę bazy remontowej tych jednostek. Tym przypuszczeniom przeczą jednak wymiary śluz 45 x 7,5m i głębokość ok. 2m.

4. Cerkiew drewniana w Wojnowie, z lat 1922-1927, pierwotnie przeznaczona była dla jedinowierców (tych, którzy uznali kościół prawosławny przy zachowaniu dawnych obrzędów) obecnie prawosławna. Architektura świątyni zawiera liczne elementy budownictwa staroruskiego.

Kościół Starowierców w Wojnowie.

5. Zespół pałacowo-parkowy Sztynort, na przesmyku między jeziorami Mamry, Kirsajty i Dargin, nad niewielkim Jeziorem Sztynorckim

6. Piramida Farenheidów – Rapa, niesamowita budowla w kształcie piramidy będąca grobowcem rodziny Farenheidów. Budowla powstała na początku XIX wieku w/g projektu B. Thorwaldsena. Wzorowana na budowlach egipskich, usytuowana w specjalnie wybranym miejscu, posiadała właściwości koncentrujące pozytywną energię kosmiczną, wzmocnioną dodatkowo kątem nachylenia ścian.

Rejon Ełcki

1. Ełk

§ Ruiny zamku Krzyżackiego

§ Zabytkowa kolej wąskotorowa

2. Zabytkowy parowóz OL-49. Przez 40lat pracy przejechała 2 880 034 km. Z użytkowania wycofana została w czerwcu 1993r.
W chwili obecnej stanowi obiekt zainteresowania turystów przejeżdżających lub wypoczywających w.malowniczej miejscowości Stare Juchy.

Rejon Suwalsko-Augustowski

1. Kanał Augustowski (lista Pomników Historii Rzeczypospolitej), długość kanału to 101km, w tym 82km w granicach Polski, kanał oprócz śluz tworzą rzeka Netta, Czarna Hańcza, Jeziora Augustowskie. Zawiera 18 śluz. Wybudowany został w latach ok. 1824-1840, obecnie jest uznawany za zabytek techniki dzięki zachowanym z tamtego okresu śluzom.

2. Sejny

§   świątynia pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny

§   figura Matki Bożej Sejneńskiej – słynie wieloma cudami i łaskami. Sprowadzona do Sejn w 1602 roku, a jej koronacja odbyła się 7 września 1975 roku.

§   Biała Synagoga w Sejnach

§   Stara Synagoga w Sejnach

3. Cmentarzysko Jaćwingów koło wsi Szwajcaria

4. Akwedukt Puszczy Romnickiej koło miejscowości Stańczyki, Do niedawna wykorzystywane były przez entuzjastów sportów ekstremalnych do skoków na bungee. Mosty w Stańczykach to jedne z najwyższych w Polsce mostów kolejowych - długość 200m i wysokość 36m. Konstrukcja żelbetowa, o pięciu przęsłach z łukami o długości 15m każdy. Mosty zbudowane zostały w latach 1912-1940.

5. Zespół klasztorny Kamedułów w Wigrach

6. Pozostałości po dworku Michała Paca w Dowspudzie, miejsce festiwalu Celtyckiego

7. Poczta w Augustowie w stylu klasycystycznym

3. Walory specjalistyczne:

-         turystyka kajakowa: KRUTYNIA – jeden z najładniejszych szlaków kajakowych,

-         turystyka żeglarska – KANAŁ ELBLAŚKI  - łączy Ostródę z Elblągiem, prowadzi przez wiele jezior; SZLAK GIŻYCKO - WĘGORZEWO

*śluzy: np. Śluza Guzianka – b ważna na trasie wielkich jezior mazurskich. Stanowi wodne połączenie miasta Ruciane-Nida oraz jeziora Nidzkiego z pozostałą częścią...