rehabilitacja_artykul_2008_04_22335.pdf

MASAŻ

Masaż ciepłymi kamieniami

u zdrowych noworodków

i niemowląt

W artykule omówiono masaż ciepłymi kamieniami bazaltowymi, kiedyś zarezerwowany wyłącznie dla osób dorosłych,

a obecnie stosowany również u noworodków i niemowląt.

wątpienia jednym z najważniejszych

momentów w kształtowaniu się wszystkich

najważniejszych układów człowieka.

Pierwsze pół roku życia to dynamiczny

rozwój centralnego układu nerwowego

z jednoczesnym doskonaleniem układu

krążenia, kostno-stawowego hormonal-

nego, pokarmowego. Jest to również czas,

w którym utrwalają się nieprawidłowości

powstałe w okresie życia płodowego i pod-

czas porodu, które nie zostały wyelimino-

wane pomimo bardzo dużej elastyczności

i akceleracji rozwoju centralnego systemu

nerwowego.

W razie potrzeby mały pacjent jest ota-

czany troskliwą opieką, przede wszystkim

w zakresie kinezyterapii neurorozwojowej,

która w ostatnim czasie proponuje szeroki

wachlarz metod usprawniających, pozwa-

lających w dość dużym stopniu na ko-

rygowanie wszelkich nieprawidłowości

związanych z wadliwie funkcjonującym

układem nerwowym. Z powodu braku

środków i wyspecjalizowanej kadry pomija

się w tym działaniu dzieci zdrowe, które

potrzebują dużej liczby różnorodnych

bodźców, aby ich rozwój mógł przebiegać

dynamicznie, a zarazem harmonijnie.

i harmonijnie, a rodzice chcą uczęszczać

na zajęcia po to, aby nauczyć się dbać

o rozwój psychofizyczny swojej pociechy,

chcą zapewnić dobry start przez wyro-

bienie u dziecka prawidłowego nawyku

ruchowego i adaptacji do zmieniającego

się środowiska. Przebywanie z innymi

dziećmi przyczynia się do szybkiej ada-

ptacji społecznej, dzięki czemu mamy

obserwują w późniejszym czasie łagodną

formę lęku izolacyjnego.

Właśnie z tą myślą stosuje się formy

masażu do tej pory zarezerwowane dla

dorosłych, a teraz przystosowane spe-

cjalnie dla małych odbiorców. Spotkały

się one z bardzo dobrą reakcją ze strony

rodziców, a przede wszystkim ich lato-

rośli. Na szczególną uwagę zasługuje

masaż wykonany ciepłymi bazaltowymi

kamieniami oraz refleksoterapia stóp

połączona ze skojarzoną terapią trakcji

i kompresji.

i pobudzenia układu krążenia prowa-

dząca do zwiększenia przepływu krwi

przez naczynia krwionośne, limfatyczne

i usprawniająca ich funkcjonowanie. Jest

to forma oddziaływania na organizm,

która wykorzystuje bodźce mechaniczne

w postaci delikatnego ucisku oraz bodźce

termiczne w celu wywołania fizjologicz-

nych odczynów. U znacznej większości

dzieci zwłaszcza tych najmłodszych, tj.

w 4.-6. tygodniu życia, obserwuje się bar-

dzo pozytywną reakcję na ciepło. U dzieci

pobudzonych, płaczliwych następuje obiek-

tywne zmniejszenie negatywnych reakcji.

Ponadto w dniu przeprowadzania masażu

rodzice obserwują wydłużenie czasu

drzemki popołudniowej z równoczesnym

wyciszeniem podczas snu nocnego, zmniej-

szają się również dolegliwości ze strony

układu pokarmowego – łagodzenie wzdęć,

zaparć i kolek.

Ciepły kamień natłuszczony olejem

bazowym (z awokado, kokosu, słodkich

migdałów) pozwala na wnikanie do skóry

drogocennych nienasyconych kwasów

tłuszczowych zawierających łańcuchy

omega-3 oraz omega-6, wspomagając

Jak to działa?

Dotychczas masaż ciepłymi kamieniami

bazaltowymi był zarezerwowany dla

dorosłego odbiorcy jako forma relaksu

Summary

The touch, warmth and the closeness of

a parent are very important elements of

a psychophysical development of every

child, especially as young as a newborn.

Hot stones massage and reflexotherapy

have been so far reserved for the adults

as a form of relaxation and also of stimu-

lating the blood system, which causes a

better blood flow through the entire body,

as well as through lymphatic system to

improve body immunity.

The therapy is a form of movement-

based interaction which takes advantage

of the mechanical stimulus. Due to the

applied gentle heat, as research has

shown, an objective change in the form

of wide-ranging muscle tension relief is

observed among children which results

in decreased moaning syndrome caused

by intensified stomach toning resulting

from colic, and in the lengthening of

afternoon and evening naps. Moreover the

therapy greatly contributes to community

adaptation which considerably reduces

isolation fright, occurring at about 10 mon-

ths of age. The paper presents the areas

of massage, particular movements with

the use of basalt stones and feet gentle

pressure massage in the reflex sensitive

areas. It also describes the conditions

which should be met in order to ensure

that the massage is as effective as possible.

The massage and particular movements

can be carried out both by parents and

physiotherapists. It is undoubtedly a good

investment in the appropriate and correct

development of a child and a good way of

practicing healthy habits and prevention

of future posture problems.

Również dla małych pacjentów

Można wydzielić trzy grupy dzieci.

Pierwsza to niemowlęta i młodsze dzie-

ci, u których zauważamy akceleracje

rozwoju fizycznego. Są to dzieci, u któ-

rych wcześnie pojawia się samodzielne

siadanie, stanie i chodzenie, nierzadko

ma to miejsce przy równoczesnej niedoj-

rzałości układu kostno-stawowego, co nie-

wątpliwie stwarza warunki sprzyjające

powstawaniu wad postawy. Drugą grupą

są niemowlęta, u których obserwujemy

niewielkie opóźnienia dotyczące poszcze-

gólnych składowych rozwoju fizycznego.

Często są one wynikiem nieprawidłowego

nawyku ruchowego i niechęci do przyj-

mowania określonych pozycji, m.in.

leżenia na brzuchu. Wreszcie są dzieci,

których rozwój przebiega prawidłowo

REHABILITACJA W PRAKTYCE 4/2008

O kres tuż po narodzinach jest bez

MASAŻ

naturalną ochronę niedojrzałej skóry

dziecka, która bezpośrednio po porodzie

ulega nierzadko zmacerowaniu. Kamień

jako bodziec mechaniczny wspomaga ten

proces, przyczyniając się do poprawienia

odżywienia, przyspieszenia obiegu krwi

i limfy, co zwiększa naturalną odporność

niemowlęcia.

Bardzo ważna jest temperatura po-

mieszczenia, w którym odbywa się masaż,

musi ona być nieco wyższa w porównaniu

do wykonywania zabiegu tradycyjnego

i wynosić 25-26°C. Jest to warunek ko-

nieczny, ponieważ ciało dziecka bardzo

szybko odbiera ciepło docierające z ka-

mienia, więc musimy zapobiec szokowi

termicznemu spowodowanemu nagłą

zmianą temperatur.

ciepłym kamieniem ruchy koliste z rów-

noczesną zmianą kierunku po kilku prze-

głaskaniach. Dla ułatwienia opracowania

małej stópki oraz zwiększenia poczucia

bezpieczeństwa chwytamy stopę w okolicy

stawu skokowego palcem wskazującym

i środkowym (tzw. litera V). Dzięki takiej

stabilizacji znacznie łatwiej rodzicowi

i terapeucie wykonywać ruchy rytmicz-

nego, delikatnego ucisku na obszarze

całej stopy. Taka forma refleksji może

być przeprowadzona zarówno kciukiem

lub – jak poprzednio – kamieniem.

Czas masażu stóp na samym początku

nie powinien przekraczać 2-3 min na jed-

nej kończynie. Przy kolejnych zabiegach

docelowo dochodzimy do 10 min, na-

stępnie przechodzimy do opracowania

całej kończyny dolnej i górnej. Kierunek

masażu jest uzależniony od reakcji dziec-

ka. U dzieci z bardzo dużą wrażliwością

jest on proksymalno-dystalny, natomiast

u pozostałej grupy dosercowy.

W czasie opracowania kończyn zarówno

górnych, jak i dolnych łączymy zabieg masa-

żu z elementami trakcji i kompresji stawów.

Dzięki tak różnorodnym bodźcom mamy

możliwość pobudzania ciałek Pacciniego

i receptorów czucia głębokiego – aparatów

Golgiego, w ten sposób przyczyniamy się

do wytwarzania nowych połączeń w ob-

rębie układu nerwowego.

na połączyć z wykonywaniem masażu

będącego czynnikiem mechanicznym,

wspomagającym przesuwanie się treści

pokarmowej i gazowej w kierunku ujścia

odbytniczego. Dobrą pozycją do wyko-

nania tej części masażu jest ułożenie

dziecka na swoich udach (kończyny dolne

dziecka zgięte w stawach kolanowych

i biodrowych oparte o klatkę piersiową).

Dla ułatwienia prosimy, aby rodzic przy-

trzymał nóżki dziecka, a jeszcze lepiej, jeśli

połączy masaż z rytmicznym zginaniem

i prostowaniem kończyn. Wykonujemy

ruchy zgodnie ze wskazówkami zegara

oraz ruch delikatnej wibracji labilnej.

U dzieci większych imitujemy wykonywa-

nie rysunków, pamiętając o zachowaniu

odpowiedniego kierunku.

Również masaż grzbietu jest odbierany

przez dziecko bardzo pozytywnie. Podczas

opracowania tej okolicy wykonujemy

głaskania zwłaszcza ciepłym kamieniem,

delikatne rozcierania, technikę oklepy-

wania w formie fortepianu na przemian

z wibracją labilną.

Bezwzględnie należy pamiętać o fazie

utrwalającej, czyli przegłaskaniu całego

ciała, co u tak małych dzieci ma fundamen-

talne znaczenie. W niektórych przypadkach

jest to jedyna technika tolerowana przez

noworodki i niemowlęta.

Najpierw stópki

Masaż rozpoczynamy od opracowania stóp,

ponieważ są one narażone na najszybsze

wychłodzenie, stąd najbardziej istotnym

elementem zabiegu jest podniesienie ich

temperatury z równoczesną adaptacją

dziecka do nowego bodźca. Po przegłaska-

niu stopy – począwszy od guza piętowego,

kończąc na przodostopiu – włączamy

zabieg refleksoterapii. Zamiast kciuka

możemy wówczas użyć specjalnie do tego

przeznaczonych małych kamieni. Opraco-

wujemy przyśrodkową część stopy, sku-

piając się na refleksie nerek, moczowodu,

pęcherza moczowego. Bardzo często jest

to moment, w którym u dzieci następuje

oddanie moczu, co upewnia w przekonaniu

silnego powiązania receptorów umieszczo-

nych na stopie z odpowiednimi organami

wewnętrznymi.

W następnej kolejności zwiększamy

temperaturę palców stopy, począwszy

od palucha. Prosimy rodziców, aby kie-

rowali się przede wszystkim instynktem,

jeśli obserwują niepokój u dziecka czy

niezadowolenie, należy zmienić obszar

masażu. Miejsce, które jest szczególnie

preferowane, to guz piętowy. Zakreślamy

Masaż ciepłymi kamieniami u zdrowych

noworodków i niemowląt to temat, który

warto podjąć, będąc masażystą lub fizjote-

rapeutą, ponieważ coraz częściej dbanie

o prawidłowy rozwój psychofizyczny

rozpoczyna się już od dnia narodzin.

Dzięki takim działaniom bez wątpienia

przyczyniamy się do redukcji niekorzyst-

nych wpływów zmniejszonej aktywności

i pogłębiamy relacje między dzieckiem

a rodzicem.

Brzuch i grzbiet

Ostatnim etapem zabiegu jest masaż

okolic powłok brzusznych i grzbietu. Jak

wiadomo noworodki i niemowlęta bardzo

często cierpią na dolegliwości ze strony

układu pokarmowego, objawiające się

zaparciami, wzdęciami i napadami kol-

kowymi. Tradycyjną formą walki z tymi

dolegliwościami (poza farmakoterapią)

jest przykładnie różnych źródeł ciepła

do brzuszka, np. termoforu, ciepłego

ręcznika, pieluchy, czy kąpiele w ciepłej

wodzie. Alternatywą może być przyłożenie

kamienia – ciepłego i gładkiego, co moż-

E WA B ARTELMUS

Piśmiennictwo u autorki

44 REHABILITACJA W PRAKTYCE 4/2008

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: