Temat: Uszkodzenia skóry pochodzenia termicznego i mechanicznego.

Skóra poddawana jest codziennie działaniu różnorodnych bodźców. Można je podzielić na następujące grupy:

-          Mechaniczne

-          Fizyczne

-          Chemiczne

-          Infekcyjne

Poznanie mechanizmów działania bodźców zewnętrznych na skórę umożliwia nam jej właściwą pielęgnację i zabezpieczenie jej przed ich niekorzystnym wpływem.

Czynniki mechaniczne.

W zależności od ich charakteru i czasu działania mogą uszkodzić skórę w różnym stopniu:

o        długotrwałe tarcie lub ucisk spowodowany przez np. ubranie, pasek, protezy, może wywołać zgrubienie, z także przebarwienie skóry

o        ostre mechaniczne uszkodzenie i zranienie skóry może manifestować się jako rana lub pęcherz

RANA  - powstaje na skutek przerwania ciągłości skóry.

PĘCHERZ – powstaje w wyniku poziomego oddzielenia się ciągłości skóry.

MODZELE – są to niezbyt odgraniczone zmiany polegające na zgrubieniu skóry (hiperkeratozie) w miejscu przewlekłego drażnienia mechanicznego. Powstają w wyniku długotrwałego ucisku jako reakcja obronna skóry.

NAGNIOTEK, ODCISK – jest to najczęściej mała, odgraniczona grudka hiperkeratotyczna z obecnością czopa lub rdzenia w części centralnej.

Leczenie modzeli i nagniotków:

o        polega na usuwaniu warstw hiperkeratotycznych za pomocą odpowiednich narzędzi, gotowych plastrów i roztworów z kwasem salicylowym, specjalnych opatrunków leczniczych

o        w zmianach głębszych z obecnością przetok, leczeniem operacyjnym zajmują się ortopedzi

o        profilaktyka: noszenie wygodnych butów

ROGOWIAK – bolesna zmiana o charakterze płaskiego guza, często z zagłębieniem centralnym, niekiedy z obecnością wydzieliny ropnej. Powstają często na nosie w wyniku długotrwałego ucisku przez oprawki okularów.

OWRZODZENIE ODLEŻYNOWE – jest to owrzodzenie powstałe skutek martwicy niedokrwiennej, wywołanej długotrwałym uciskiem powierzchni skóry. Powstają u pacjentów obłożnie chorych, długotrwale unieruchomionych, z zaburzeniami czucia, pacjentów z opatrunkami gipsowymi.

Czynniki fizyczne.

Zaliczamy do nich: wysoką i niską temperaturę, promieniowanie jonizacyjne, promieniowanie słoneczne, energię elektryczną.

v      Wysoka temperatura.

OPARZENIE – jest to ostre uszkodzenie skóry wywołane działaniem wysokiej temperatury. W wyniku działania wysokiej temperatury dochodzi do martwicy koagulacyjnej oraz zmian w obrębie naczyń włosowatych, co prowadzi do ich wzmożonej przepuszczalności oraz utraty osocza i elektrolitów. W zależności od rozległości i głębokości uszkodzenia skóry wyróżniamy oparzenia I, II i III stopnia.

v      Niska temperatura.

ODMROŻENIE – są to zmiany wywołane działaniem na skórę temperatury poniżej 0OC. W wyniku działania niskiej temperatury dochodzi do skurczu naczyń i zaburzeń krążenia krwi oraz do tworzenia się zakrzepów, wynaczynień. W wyniku zaburzeń dopływu krwi dochodzi do uszkodzenia tkanek i powstania martwicy. Klasyfikacja odmrożeń obejmuje 3 stopnie ciężkości.

ODMROZINY – są to sinoczerwone, siatkowate i ciastowate nacieki powstałe pod wpływem ekspozycji na zimno z towarzyszącą niewydolnością krążenia. Czynnikami sprzyjającymi są: zbyt ciasne buty, zbyt cienkie skarpetki, przewlekła ekspozycja na zimno w miejscu pracy.

v      Promieniowanie jonizujące.

Popromienne zapalenie skóry – są to zmiany wywołane uszkodzeniem skóry przez promieniowanie jonizujące. Uszkodzenia skóry mogą być efektem naświetlań leczniczych, ekspozycji na promieniowanie w zakładach pracy, następstwem wypadku (Czarnobyl). Uszkodzenie może się rozwinąć jako ostre lub przewlekłe popromienne zapalenie skóry.

v      Promieniowanie słoneczne.

Korzystne efekty działania słońca:

-          miejscowe rozgrzanie skóry dające uczucie ciepła

-          uaktywnianie produkcji melaniny (efekt opalenia i dalsza ochrona przed UV)

-          uaktywnienie produkcji endorfin – „hormonów szczęścia”

-          pobudzenie syntezy wit. D3, a w efekcie wpływ na stan kośćca i zębów

-          melanina hamuje również namnażanie bakterii i grzybów

-          melanina jest też antyoksydantem

do uzyskania tych wszystkich korzystnych efektów wystarczy 15 minutowa ekspozycja na słońce.

Zagrożenia związane nadmierną ekspozycją na słońce:

-          powstanie opalenizny, oparzenia słonecznego, odczynów przewlekłych

-          pierwszym objawem nadmiernej ekspozycji jest rumień

-          zmianom rumieniowym mogą towarzyszyć obrzęki, złe samopoczucie, pojawienie się pęcherzy, złuszczanie naskórka

-          w cięższych przypadkach poparzenia słonecznego pojawiają się gorączka, nudności, bóle głowy, wymioty, czasem zaburzenia krążenia.

Profilaktyka – stosowanie kremów z filtrem UV.

FOTODERMATOZY – jest to grupa chorób, gdzie promieniowanie słoneczne odgrywa istotna role w patogenezie.

Patrz wykład wcześniejszy.

Uszkodzenia wywołane energią elektryczną.

Uszkodzenia wywołane prądem elektrycznym – mogą być spowodowane przez kontakt gorącym żelazkiem, przewodami grzewczymi, suszarką do włosów, prostownica, itp.

Uszkodzenia wywołane piorunem – w wyniku uderzenia pioruna najczęściej dochodzi do poważnych zaburzeń krążenia, powikłań neurologicznych. Na skórze w miejscu wniknięcia pioruna dochodzi do powstania powierzchownych oparzeń.

Uszkodzenia skóry wywołane czynnikami chemicznymi:

Ostre toksyczne uszkodzenia skóry – spowodowane są kontaktem skóry ze środkami żrącymi. Uszkodzenia skóry mogą być powierzchowne lub głębokie. Najczęściej są o charakterze martwiczym.

Dermatoza ze zużycia – są to zmiany wywołane długotrwałym działaniem czynnika uszkadzającego w niskim stężeniu. Zmiany to: wysuszenie skóry, łuszczenie, pęknięcia, zaczerwienienie, rozpadliny, powierzchowne rogowacenie. Zmiany te maja charakter przewlekły i mogą ulec wtórnym nadkażeniom.

Dym tytoniowy – jego wpływ na skórę:  (Patrz wykład z kosmetologii)

1