Boss BR-864.pdf

EiS 2004-04

TESTY

Boss BR-864

cyfrowy rejestrator 8-śladowy

Tomasz Wróblewski

Boss jest firmą, z którą każdy gitarzysta prędzej czy później (raczej prędzej) zetknąć się musi.

Znany głównie z efektów gitarowych i maszyn perkusyjnych Boss ma jednak w swej ofercie

kompletne systemy do wielośladowego zapisu i jednym z takich urządzeń jest właśnie BR-864.

Idea wielośladowych, cyfrowych urządzeń rejestrujących w formie

niewielkiego, płasko leżącego pulpitu wywodzi się w prostej linii z

analogowych urządzeń typu PortaStudio. Na nich to właśnie w

latach 80. i 90. wychowały się setki tysięcy gitarzystów,

kompozytorów czy aranżerów. I choć dzisiaj rolę takiego

roboczego studia nagrań w głównej mierze przejęły komputery, to

jednak wciąż są chętni do zakupu wielośladów sprzętowych.

Uwolnione od niewygodnych kaset dzięki twardym dyskom i

pamięciom flash, uzbrojone w maszyny perkusyjne, efekty i

zaawansowane opcje edycyjne są dziś przenośne rejestratory

wielośladowe podstawowym wyborem tych, którzy cenią

mobilność i nie chcą lub nie mogą korzystać z usług komputera.

Innym czynnikiem wpływającym na popularność rejestratorów

takich jak opisany tu BR-864 jest ich atrakcyjna cena. Atrakcyjna,

jeśli porównamy ją np. do ceny laptopa z oprogramowaniem

wielośladowym i niezbędnym interfejsem audio. I niewiele

wskazuje na to, by cokolwiek miało się tu w najbliższym czasie

zmienić.

Czym jest BR-864?

Urządzenie ma wielkość kartki papieru A4, może być zasilane z

sześciu baterii R6 lub zewnętrznego zasilacza sieciowego. Zarówno

baterie jak i zasilacz znajdują się już w komplecie. Zapisane ślady

w postaci cyfrowej przechowywane są na karcie typu Compact

Flash. Jedna taka karta o pojemności 128MB jest już dołączona do

urządzenia; zapisano na niej utwór demonstracyjny, pozwalający

zapoznać się z brzmieniem i obsługą BR-864. Karty można

wymieniać (rejestrator obsługuje standardowe karty CF 3,3V o

pojemności do 1GB). Rejetrator wyposażony jest w port USB,

dzięki czemu dane zawarte na kartach Compact Flash można bez

ich wyjmowania przenosić do, i z komputera. Port USB służy

wyłącznie do przesyłania danych w postaci plików i nie może być

wykorzystany do transmisji audio w czasie rzeczywistym; BR-864

nie będzie zatem pracował jako typowy interfejs audio

współpracujący z komputerem przez USB.

Rejestrator pozwala na jednoczesny zapis dwóch śladów i

odtwarzanie ośmiu, przy czym każdy z owych ośmiu śladów

fizycznych może posiadać osiem śladów wirtualnych, z których w

danym momencie może być odtwarzany tylko jeden. To bardzo

wygodna funkcja, umożliwiająca zapis na jednym śladzie do ośmiu

wersji tej samej partii (lub różnych jej wersji), odtwarzanie w

miksie najlepiej wykonanej czy montaż partii finalnej z fragmentów

wykonań zawartych na ścieżkach wirtualnych. Oprócz śladów

audio rejestrator daje nam do dyspozycji niezależną ścieżkę

odtwarzającą partię wbudowanego automatu perkusyjnego.

Automat oferuje 49 typów kompletnych rytmów we wszystkich popularnych gatunkach

muzycznych plus metronom 4/4. Użytkownik może tworzyć także własne paterny na bazie brzmień

dostępnych w rejestratorze i zaimportowanych przez USB. Wbudowany blok efektów pozwala na

ich wykorzystanie na każdym etapie pracy: przy rejestracji śladów, miksowaniu oraz podczas

masteringu gotowego materiału. BR-864 pozwala również na stosowanie standardowych funkcji

edycyjnych w odniesieniu do zapisanych śladów i ich fragmentów (kopiowanie, wklejanie,

usuwanie) i umożliwia wstawianie znacznika pozwalającego na szybkie dotarcie do wybranego

miejsca w projekcie. Nie zabrakło też chromatycznego tunera do strojenia gitary oraz funkcji

trenera, pozwalającej na nagrywanie utworów z CD lub MD i odtwarzanie ich w wolniejszym

tempie.

Nagrywanie śladów

Przed rozpoczęciem pracy musimy utworzyć nową sesję, dla której określamy jakość nagrania i

wiążący się z nią stopień kompresji zapisywanego materiału, a także maksymalny czas zapisu. Do

wyboru mamy trzy opcje - jedna przeznaczona do zapisu materiału wysokiej jakości, druga do

rejestracji materiału live, a trzecia typowo robocza, pozwalająca wydłużyć czas nagrania o blisko

połowę. Na jednej karcie Compact Flash możemy zapisać kilka sesji, ale trzeba pamiętać, by nie

zapychać karty "po brzegi", ponieważ przy zrzucaniu wybranej ścieżki lub całości miksu via USB

do komputera BR-864 najpierw tworzy kopię zrzucanego pliku na karcie CF.

Sygnał można zapisywać z trzech źródeł: wejścia instrumentalnego TS 1/4", wejścia

mikrofonowego XLR/TRS lub wejścia liniowego stereo na gniazdach RCA. Każde z tych wejść

ma własny regulator czułości, a wejście instrumentalne i mikrofonowe dodatkowo diody

wskazujące przesterowanie. Poziom zsumowanego sygnału z wejścia prezentowany jest też na

ekranie LCD w postaci dwóch 6-segmentowych pasków. Przyciskami INPUT SELECT można

wybrać jednoczesny zapis z wejścia instrumentalnego i liniowego, ale nie można jednocześnie

zapisywać sygnału z jednego z tych wejść razem z sygnałem z wejścia stereo. Podświetlanie

przycisków wyboru źródła sygnału jest raczej mizerne. Patrząc pod kątem na normalnie oświetlony

BR-864 trudno jest stwierdzić bez nachylania się, które wejście w tym momencie działa. To jednak

żaden kłopot; aby się upewnić w każdej chwili możemy wcisnąć żądany przycisk raz jeszcze.

Większym problemem jest brak napięcia fantom na wejściu mikrofonowym. Przy obecnej cenie

mikrofonów pojemnościowych, które nierzadko potrafią być tańsze od markowych mikrofonów

dynamicznych, to duże niedopatrzenie ze strony producenta. Konstruktorzy przewidzieli jednak

możliwość rejestracji głosu bez jakiegokolwiek mikrofonu zewnętrznego, wbudowując w

rejestrator całkiem nieźle brzmiący elektret. Ponieważ w rejestratorze nic nie szumi i nic się nie

kręci, nagranie dokonane z pomocą tego mikrofonu jest w miarę czyste, choć lekko puszkowate i

na stałe okraszone kompresją, której nie można wyłączyć. W każdym razie jakość tego "toru

zapisu" w zupełności wystarcza do czytelnej rejestracji naszych pomysłów. Jeśli nie potrzebujemy

wbudowanego mikrofonu możemy go po prostu wyłączyć w menu SYSTEM.

Sygnał wejściowy można zapisywać czysty lub z efektami - innymi dla mikrofonu, gitary,

mikrofonu i gitary oraz sygnału liniowego (odpowiedni bank jest przywoływany automatycznie z

chwilą wyboru źródła sygnału wejściowego, ale oczywiście można to potem zmienić, jeśli chcemy

np. zaaplikować przesterowanie gitarowe do wokalu). Można skonfigurować zapis tak, by

rejestrować sygnał czysty, ale słyszeć go podczas zapisu z efektem.

W trakcie zapisu możemy włączyć sobie jako podkład rytmiczny metronom albo maszynę

perkusyjną z wybranym rytmem fabrycznym lub zaprogramowaną wcześniej partią. Tempo pracy

maszyny perkusyjnej ustalamy numerycznie kołem TIME/VALUE lub wciskając czterokrotnie

przycisk TAP (TEMPO). Sam proces nagrywania jest równie prosty i intuicyjny - przyciskami

REC TRACK wskazujemy ścieżkę (lub ścieżki, jeśli chcemy nagrywać dwie naraz), na którą

będziemy zapisywać, i uruchamiamy rejestrację. Na ekranie LCD pokazuje się czas rzeczywisty

nagrania oraz czas w jednostkach muzycznych zgodny z tempem pracy maszyny perkusyjnej.

Zmiana tempa już po rozpoczęciu sesji odnosi się tylko do maszyny perkusyjnej, tempo

zarejestrowanych śladów audio pozostaje bez zmian. Jeśli zatem maszyna perkusyjna ma istotny

udział w naszej aranżacji, przypadkowa zmiana tego tempa oznacza potencjalne kłopoty z

synchronizacją. Z tego względu warto zarejestrować partię maszyny perkusyjnej na oddzielnej

ścieżce audio (jest taka możliwość), co dodatkowo pozwoli dodawać do niej efekty, stosować

korekcję, edycję itp.

Wciskając przycisk V-TRACK uruchamiamy nagrywanie na ścieżkach wirtualnych. Z uwagi na

niewielkie wymiary wyświetlacza kontrola nad zawartością ścieżek wirtualnych jest dość trudna,

dlatego warto skorzystać z arkusza zawartości śladów, znajdującego się w instrukcji, odbić go z

pomocą kserokopiarki i w nim wpisywać wszystko co nagrywamy.

Zapis śladów mono domyślnie odbywa się w centralnym ustawieniu panoramy, ale użytkownik ma

możliwość zmiany pozycji panoramy dla już nagranych śladów jak i śladu aktualnie nagrywanego.

Rejestrator udostępnia także funkcję nagrywania fragmentu wewnątrz już nagranej partii (punch-

in), przydatną w sytuacji, gdy nie chcemy albo nie mamy możliwości nagrania całej partii od

początku, a zachodzi potrzeba poprawienia jakiegoś jej fragmentu. Można tę funkcję aktywować

ręcznie, z pomocą przycisku nożnego lub automatycznie, ustaliwszy wcześniej punkty początku i

końca nagrywania. Z przydatnych w praktyce funkcji nagrywania warto wymienić także

nagrywanie w pętli (do czasu aż uzyskamy zadowalające nas wykonanie). Dostępna jest także

funkcja cofania i ponawiania wykonanej czynności (UNDO/REDO), w tym także nagrania -

fragmentu lub całej ścieżki.

Znajdujące się

na tylnym panelu BR-864 gniazdo MIDI Out świadczy o tym, że rejestrator może się

synchronizować z innymi urządzeniami i programami wyłącznie jako urządzenie nadrzędne

(master). Złącze USB nie pozwala na transmisję sygnałów MIDI w czasie rzeczywistym.

Maszyna perkusyjna

Zaimplementowana w BR-864 maszyna perkusyjna - tu nazywana Rhythm Guide - to kompletny i

niezależny od rejestratora blok, pozwalający na wykreowanie własnej, 12-głosowej partii bębnów

w oparciu o sample fabryczne lub własne. Partię można budować w oparciu o paterny fabryczne,

stworzone przez użytkownika lub zaimportowane przez USB jako pliki SMF (Standard MIDI

Files). Rhythm Guide ma swój własny suwak głośności i pady służące do wyzwalania czterech

dźwięków jednocześnie, będące także przyciskami włączania uzbrajania do nagrywania na

wybranych ścieżkach.

Maszyna udostępnia 327 fabrycznych, nieedytowalnych paternów w różnych gatunkach

muzycznych. Dodatkowo na karcie Compact Flash można zapisać 100 dalszych, podlegających

edycji paternów. Paterny łączy się w jednostkę nadrzędną zwaną aranżacją (maksymalnie 999

taktów), składającą się z paternów wstępu, dwóch typów zwrotek, dwóch typów przejść i

zakończenia. Maszyna perkusyjna ma 50 aranżacji fabrycznych i umożliwia zapis 5 aranżacji na

karcie CF. Każdy patern może używać jednego z dziewięciu zestawów brzmień fabrycznych lub

jednego z pięciu zestawów brzmień załadowanych do karty. Fabryczne zestawy próbek brzmią

nieźle i w wielu sytuacjach w zupełności wystarczą do pracy. Ważne jest jednak to, że maszyna

pozwala na załadowanie do karty własnych próbek WAV lub AIFF, sampli pobranych ze ścieżek

rejestratora lub sampli z innych zestawów perkusyjnych już załadowanych do maszyny, co uwalnia

nas od stosowania cały czas tych samych brzmień perkusyjnych (nawet najlepsze potrafią się

znudzić po pół roku grania). Pewnym ograniczeniem jest jednak fakt, że łączna długość próbek

tworzących jeden zestaw nie może przekroczyć 13 sekund; dopuszczalne są tylko sample 8 i 16-

bitowe, próbkowane z częstotliwością 44,1kHz i nazwą nie dłuższą niż 8 liter. Próbki

stereofoniczne ładowane są jako dwie próbki mono odpowiednio rozmieszczone w panoramie.

Przy kreowaniu własnej partii perkusyjnej nie jesteśmy ograniczeni praktycznie niczym oprócz

własnej wyobraźni. Poszczególne paterny wchodzące w skład aranżacji mogą mieć różne tempo,

różne metrum (także nieparzyste) i bazować na różnych zestawach próbek. Jako składników

aranżacji partii perkusyjnej możemy używać paternów fabrycznych, zaimportowanych jako SMF, a

także nagranych przez wystukanie "partii bębnów" z pomocą przycisków REC TRACK, V-

TRACK i TAP (TEMPO), które w tym trybie pracują w charakterze padów. Wprawdzie ich akcja

jest daleka od ideału (wydają z siebie charakterystyczny klik, który może trochę zmylić przy

graniu) i nie uwzględniają siły uderzenia, ale do szybkiego nagrania prostego rytmu w zupełności

wystarczą. Parametr velocity, czyli ową siłę uderzenia, można

potem edytować, a ewentualne nierówności rytmiczne

wynikające z "gry na żywo" skorygować funkcją kwantyzacji

uwzględniającą 9 stopni precyzji wyrównywania, włącznie z

podziałami triolowymi.

Efekty

Blok efektów insertowych, a więc tych, których możemy użyć

niejako szeregowo z nagrywanym instrumentem lub sygnałem z

mikrofonu, oddaje nam do dyspozycji 17 różnych algorytmów.

Algorytm jest łańcuchem złożonym z różnego typu efektów -

dynamicznych, odpowiedzialnych za barwę dźwięku,

symulatorów, modulacyjnych, syntezy itp. - w sumie 26

rodzajów. W jednym łańcuchu może być od kilku do kilkunastu

efektów. Algorytmy są nieedytowalne pod względem kolejności

efektów użytych w łańcuchu, ale poszczególne jego elementy

daje się włączać i wyłączać, a także zmieniać ich parametry. O

algorytmach można myśleć jak o wymiennych deskach z

kostkami efektowymi (czasem są to nawet bardzo

zaawansowane procesory), współpracujących z różnymi

wzmacniaczami i zestawami głośnikowymi. Mamy zatem do swojej dyspozycji potężny arsenał

brzmień, o jakie nie podejrzewalibyśmy tego skromnie wyglądającego pudełka.

W dziale symulacji znajdziemy 16 modeli wzmacniaczy i 18 modeli kolumn głośnikowych (w obu

przypadkach pomyślano także o modelach przeznaczonych do basu). Nie zapomniano też o

modelowaniu brzmienia gitary akustycznej, elektrycznego basu i kontrabasu. Przy odrobinie

cierpliwości można wykręcić takiego akustyka, że nikt nie pozna, iż jest to zwykła gitara

elektryczna przerobiona przez DSP. Uwaga jednak na czułość wejściową - algorytm symulacji

gitary akustycznej lubi się przesterować, choć dioda PEAK nawet nie mrugnie. Jest też kilka

fajnych symulacji basu i kontrabasu, działających nawet dość szybko, choć oczywiście o

pochodach trzydziestodwójkowych nie ma mowy. Słabo wypadają symulacje instrumentów

syntetycznych - opóźnienie w reakcji jest tak duże, że nie sposób nad tym zapanować. Natomiast

symulacje brzmienia wzmacniaczy prezentują się wiarygodnie i choć - jak w przypadku większości

tego typu urządzeń - tylko kilka jest naprawdę rewelacyjnych (BG Lead, SLDN, Metal), to jednak

całość symulacji należy ocenić dobrze. Niezmiernie spodobały mi się efekty typu chorus, phazer i

flanger. Zresztą kto jak kto, ale Boss pod tym względem zawsze stanowił czołówkę. Prezentację

kilku ciekawszych brzmień bloku symulacji i procesora efektów znajdziecie na naszej płycie.

Należy zwrócić uwagę, że w algorytmach insertowych nie ma pogłosu. Jest on dostępny tylko w

bloku efektów włączanych w pętlę wysyłkową, gdzie oprócz pogłosu mamy również echo/delay.

Dla każdej ścieżki i dla maszyny perkusyjnej możemy ustawić inny poziom wysyłki, ale nie ma

możliwości zastosowania dwóch różnych typów pogłosu - np. innego dla wokalu, a innego dla

instrumentów. W ramach jednego bloku pogłosu mamy do dyspozycji dwa algorytmy: ciemniejszy

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: