Artur Skubis
I rok PSO SUM
Gr K1
INTERNAT SZKOLNY
DEFINICJA INTERNATU
1. GUS: „placówka opiekuńczo-wychowawcza określonej szkoły przeznaczona dla młodzieży uczącej się poza miejscem stałego zamieszkania.”
3. K. Kowalik: „ jest jednym z ogniw organizacyjnych szkoły. Stanowi formę opieki pełnej, poszerza bazę rekrutacyjną szkoły i pozwala na pogłębienie pracy opiekuńczo-wychowawczej.”
4. J. Brągiel: „to przyszkolne placówki opiekuńczo-wychowawcze, zapewniające całkowitą opiekę i wychowanie młodzieży zdrowej, prawidłowo się rozwijającej, w okresie pobierania przez nią nauki szkolnej poza miejscem swego zamieszkania.”
Internat funkcjonuje w oparciu o statut i regulamin (czasem jest wyciągiem ze statutu).
BURSA – jest międzyszkolną placówką opiekuńczo-wychowawczą dla młodzieży uczącej się z różnych szkół.
Znaczenie internatów w powojennej Polsce
Jednym z istotnych czynników demokratyzacji oświaty w Polsce powojennej było upowszechnienie opieki internatowej. Internaty dawały szansę podjęcia nauki w szkołach ponadpodstawowych młodzieży ze wsi i małych miasteczek. Szczególnie dotyczyło to młodzieży z miejscowości położonych daleko od centrów oświatowych o utrudnionym lub niemożliwym dojeździe do szkół. Były to placówki bezpłatne i szeroko dostępne, a system stypendialny w tamtym okresie, był dość rozbudowany. Z reguły szkoła i internat były ze sobą powiązane organizacyjnie i finansowo. Jak widać, internat był istotnym warunkiem pozwalającym na powszechne korzystanie z konstytucyjnego prawa do nauki. W tym właśnie zawiera się funkcja demokratyzacji oświaty.
Po zmianach ustrojowych
· w opiece nad dziećmi i młodzieżą pojawił się wyraźny regres
· wiele internatów pobiera opłaty za pobyt, które stale rosną
· pomoc stypendialna jest coraz mniejsza
· w wielu internatach, aby obniżyć koszty, skraca się pobyt wychowanków do 5 dni w tygodniu, co pociąga za sobą ograniczenie funkcji internatów.
Z powyższych powodów część młodzieży rezygnowała z internatu i dojeżdżała do szkół, a część, niestety musiała zrezygnować z dalszej nauki.
FUNKCJE INTERNATÓW
Funkcja demokratyzacji oświaty => internat dawał szansę korzystania z konstytucyjnego prawa do nauki młodzieży, która mieszkała daleko od szkół.
Funkcja opiekuńcza => wiąże się z przejęciem przez placówkę zadań domu rodzinnego związanych z zapewnieniem wychowankowi warunków prawidłowego rozwoju i bezpieczeństwa, czuwanie nad jego zdrowiem fizycznym i psychicznym. Uzupełnia ją:
Funkcja adaptacyjna => istotna w pierwszym okresie przebywania wychowanka w placówce. Związana jest z dostosowaniem się wychowanka do nowego środowiska lokalnego, szkolnego oraz nowego miejsca zamieszkania.
- dla wychowanka jest to całkowicie nowa sytuacja
- zmienia się środowisko w którym dotychczas funkcjonował i znał je => wychowanek musi się dostosować do nowej szkoły, nowej grupy rówieśniczej, zwiększonej odpowiedzialności (wyniki w nauce) i samodzielności (podejmowanie decyzji), przestrzeganie norm współżycia w grupie, niektóre nakazy i zakazy są niezrozumiałe i uciążliwe.
- sytuacja ta może rodzić wiele problemów dla wychowanka, a internat powinien pomóc w łagodnym pokonaniu wszystkich trudności (zmiana sposobów zachowania, poczucie dezorientacji, zagrożenia, osamotnienia, brak bezpośredniego kontaktu z rodzicami)
Funkcja dydaktyczna => jest to najważniejsza funkcja internatu. Jej istotą jest ochrona wychowanka przed niepowodzeniami szkolnymi oraz pobudzanie i rozwijanie aspiracji edukacyjnych. Polega na:
➱ wspomaganiu prawidłowego startu ucznia w nowej szkole (na nowym szczeblu edukacji)
➱ organizowaniu i kontrolowaniu pracy domowej ucznia oraz utrzymywanie kontaktów ze szkołą
➱ pobudzaniu i rozwijaniu zainteresowań intelektualnych (uzupełniających wiedzę szkolną)
Wychowankowi należy stworzyć odpowiednie warunki do nauki, (wygodne i dobrze oświetlone miejsce). Ważne jest wyposażenie internatu w odpowiednią ilość podręczników, lektur, książek itp. Powodzenia dydaktyczne ucznia zależą w dużej mierze od życzliwej pomocy i konsekwentnej kontroli ze strony wychowawców. Wychowawca może doradzić wychowankowi, odesłać go do stosownej literatury, zorganizować pomoc koleżeńską, sprawdzić czy uczeń prawidłowo wykonał pracę domową. Powinien też stworzyć atmosferę troski i życzliwości wokół problemów szkolnych ucznia. Niezbędny jest też kontakt i współpraca wychowawcy z nauczycielami swoich podopiecznych dotyczący: postępów w nauce, zachowania w szkole, frekwencji, trudności, zainteresowań itp. W tym zakresie wychowawca zastępuje rodziców i pełni rolę pośrednika pomiędzy szkołą i rodzicami.
Funkcja wychowawcza => obejmuje problemy wrastania wychowanka w życie społeczne i świat wartości, prawidłowe kształtowanie poglądów, przekonań i postaw. Istotne jest dostarczenie pozytywnych wzorów osobowych i pomoc w konstruowaniu wizji własnej przyszłości.
Funkcja kulturotwórcza => uzupełnia wyżej wymienione funkcje. Wiąże się z organizacją czasu wolnego w internacie i tworzeniem warunków do jego racjonalnego wykorzystania. Chodzi też o wyzwalanie i podtrzymywanie szeroko pojętych zainteresowań kulturalnych młodzieży. Internat daje możliwość zespołowego i indywidualnego uczestnictwa w kulturze.
Dodatkowo (niektóra literatura podaje jeszcze)
· społeczna – związana z uspołecznieniem wychowanków do różnych prac
· diagnostyczna – możliwa jest do realizacji, gdy wychowawcy znają swoich wychowanków; umożliwia efektywne oddziaływania na młodzież.
Każdy internat dysponuje:
q pokój wychowawców
q stołówka
q pokoje wychowanków (3-5 osobowe)
q świetlica
q pomieszczenia administracyjne
Dodatkowo:
q sala komputerowa
q siłownia
q sala bilardowa
q boisko
q np. klasopracowania fryzjerska
· umożliwienie uczniom realizacji kształcenia i wspomaganie opiekuńczo-wychowawczej roli szkoły i rodziny oraz stwarzanie optymalnych warunków do rozwoju zamiłowań, zainteresowań i uzdolnień.
· zapewnienie wychowankom stałej opieki i realizację procesów wychowawczych w czasie odbywania przez nich nauki poza miejscem stałego zamieszkania.
· dążenie do pełnego usamodzielnienia wychowanków i przygotowanie ich do dorosłego życia z uwzględnieniem godności osobistej, autonomii, poczucia własnej wartości i twórczej aktywności.
Do zadań internatu w szczególności należy:
o zapewnienie wychowankom zakwaterowania za częściową odpłatnością i pełnego wyżywienia (wg stawki ustalonej przez Dyrektora Szkoły)
o zapewnienie właściwych warunków sanitarno - higienicznych,
o zapewnienie właściwych warunków do nauki, rozwijania zainteresowań i uzdolnień,
o stwarzanie warunków do uczestnictwa w kulturze oraz organizowania własnych imprez kulturalnych, sportowych i turystycznych.
o upowszechnianie różnych form aktywności fizycznej i dbałości o własny stan zdrowia,
o wdrażanie do samodzielnego wykonywania różnych prac porządkowo gospodarczych,
o rozwijanie samorządności wychowanków, ich samodzielności i zaradności życiowej,
o zapewnienie warunków do korzystania z całej infrastruktury internatu: podręcznej biblioteki, pokojów cichej nauki, dostępnych programów telewizyjnych, bezpiecznej pracowni technicznej i innych udogodnień socjalnych
PRACOWNICY INTERNATU
· pracownicy pedagogiczni: kierownik, zastępca kierownika i wychowawcy
· pracownicy administracji i obsługi.
Obowiązki pracowników pedagogicznych, administracji i obsługi określają:
- Karta Nauczyciela
- regulamin pracy
- szczegółowy zakres czynności i obowiązków.
ZADANIA WYCHOWAWCZE
Przejęcie przez internat całkowitej opieki nad młodzieżą na kilka lat wiąże się z wieloma zadaniami wychowawczymi. Niektóre z nich, typowe dla tych placówek to:
v ułatwienie procesu adaptacyjnego: zadaniem wychowawcy jest czuwanie nad przebiegiem procesu adaptacji, korygowanie go i przyspieszanie.
v stosunki społeczne w grupie internatowej: aby prawidłowo kształtować stosunki między wychowankami, trzeba żeby poznali się nawzajem. Zadaniem wychowawcy jest ułatwić proces poznania oraz kształtować nich postawę tolerancji i wzajemnego poszanowania praw.
v organizacja czasu wolnego: usuwanie zmęczenia wychowanków poprzez prawidłową organizację czasu wolnego. Zadaniem wychowawcy jest przygotowanie do racjonalnego wykorzystania czasu wolnego przez dostarczenie atrakcyjnych wzorów oraz organizowanie warunków do ich realizacji. Bardzo ważna jest aktywizacja kulturalna wychowanków.
v utrzymywanie dobrych kontaktów ze szkołą i domem rodzinnym Od współdziałania tych trzech instytucji w dużym stopniu zależy czy osiągniemy sukces wychowawczy. Czasem wychowawca jest jednocześnie nauczycielem – wtedy przepływ informacji jest ułatwiony i można odpowiednio wcześnie zareagować. Kontakty z domem są dość ograniczone jak również funkcja kontrolna rodziny. We wzajemne kontakty muszą być zaangażowane obie strony – pobyt dziecka w internacie nie zwalnia rodziców od troski o nie. Ważna jest jakość tych relacji, a nie ich ilość.
v poznawanie podopiecznego w procesie wychowania: (metody: obserwacja, rozmowa indywidualna, ankieta, wywiad, socjometria, autoekspresja (tematyczna i swobodna wypowiedź ustna lub pisemna), zabawy integracyjne).
Realizacja wszystkich zadań wychowawcy zależy od prawidłowo postawionej diagnozy sytuacji wychowawczej podopiecznego. Pozwala to na ustalenie związków przyczynowo-skutkowych i dobór właściwych metod pracy z wychowankiem.
POWINNOŚCI WYCHOWAWCY (model wychowawcy)
➱ zawsze kierować się dobrem wychowanka,
➱ dążyć do tego, aby stać się autorytetem, doradcą, konsultantem dla wychowanków,
➱ nieść pomoc w potrzebie, ale przede wszystkim wskazywać możliwości radzenia sobie samemu z różnymi problemami,
➱ reagować na dostrzeżone dobro i zło,
➱ systematycznie podejmować wysiłki zmierzające do stworzenia prawidłowej atmosfery w grupie wychowawczej,
➱ wyrabiać u wychowanków poczucie współodpowiedzialności za ład, porządek, estetykę i czystość na terenie internatu,
➱ interesować się stanem zdrowia wychowanków,
➱ czuwać nad postępami w nauce i frekwencją wychowanków w szkole, być w stałym kontakcie z rodzicami wychowanka, wychowawcą klasy, znać sytuację pozaszkolną wychowanka,
➱ wspomagać wychowanków w planowaniu i organizowaniu czasu przeznaczonego na naukę własną,
➱ proponować różnorodne formy spędzania czasu wolnego,
➱ opracować w oparciu o Program Wychowawczy Internatu plan pracy wychowawczej grupy,
➱ prowadzić prawidłowo i systematycznie dokumentację grupy wychowawczej.
METODY PRACY W INTERNACIE
Wpływ osobisty: sugestia, perswazja, przykład osobisty, wyrażanie aprobaty i dezaprobaty
Wpływ sytuacyjny: nagradzanie i karanie, instruowanie, ćwiczenia i wykonywanie zadań
Wpływ społeczny: modyfikacja celu zespołu, przekształcanie struktur wewnętrznych zespołu, nadawanie właściwego kierunku działań
Kierowanie samowychowaniem: doświadczenie, dyżury, pozytywne wzorce, modele
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PROCES WYCHOWANIA W INTERNACIE
Czynniki, które można w kontrolować i poddać korekcie:
a) kadra wychowawców (odpowiednie przygotowanie, fluktuacja kadry: obecnie raczej rzadko)
b) warunki w jakich pracuje placówka:
- warunki lokalowe
- wyposażenie internatu
- typ szkoły, przy której jest zorganizowany
- ilość młodzieży w internacie i jej struktura wiekowa
- ilość kadry, która opiekuje się wychowankami
- fachowość i stabilizacja kadry
- środowisko lokalne internatu
Jeśli wszystkie czynniki współdziałają prawidłowo, to efekty opieki i wychowania są lepsze.
Czynniki pozostające poza kontrolą wychowawczą:
a) nieformalne stosunki społeczne w grupach wychowawczych
b) niektóre wpływy środowiska lokalnego (szczególnie dotyczy to wielkich miast)
c) wpływ środowisk z których młodzież przybywa do internatów
d) niektóre braki w adaptacji wychowanków do środowiska internatowego
e) współpraca kadry pedagogicznej ze szkołą i rodzicami wychowanków
Z tymi czynnikami należy się liczyć, próbować je poznać oraz ograniczyć ich negatywne znaczenie.
DOKUMENTACJA
Internat prowadzi następującą dokumentację:
· roczny plan pracy internatu,
· dzienniki zajęć wychowawczych,
· miesięczne plany pracy opiekuńczo - wychowawczej z grupą,
· plan pracy Młodzieżowej Rady Internatu
· księgę meldunkową wychowanków,
· zeszyty wyjść i wyjazdów wychowanków,
· zeszyt przekazów,
· książkę protokołów posiedzeń zespołu wychowawczego internatu,
· tygodniowy harmonogram pracy wychowawców pracowników pedagogicznych,
· plan dyżurów wychowawców,
· plan stałych zastępstw w grupach,
· przydział rejonów porządkowych.
Realizacja programu pracy opiek-wych odbywa się poprzez:
· rozmowy indywidualne,
· warsztaty integracyjne,
· treningi grupowe (poświęcone pracy nad emocjami, kontaktem interpersonalnym, technikom skutecznego uczenia się),
· edukację zdrowotną (obejmującą program dbania o zdrowie, a w nim: profilaktykę chorób, honorowe krwiodawstwo, profilaktykę AIDS etc.),
· współpracę z rodzicami,
· kontakty ze środowiskiem zewnętrznym (uczestnictwo wychowanków w szeroko pojętych organizacjach społecznych i grupach zainteresowań a także akcjach na rzecz ludzi potrzebujących pomocy: starszych, dotkniętych kalectwem, dzieci, samotnych matek, etc.).
Literatura:
Z.Węgierski – „Funkcje internatów szkolnych” (1980)
Z.Węgierski - „Internat jako środowisko wychowawcze” (1979)
Z.Węgierski - „Internat szkolny. Geneza, rozwój, problemy” (1987)
K.Kowalik – „Wychowanie w internacie” (1985)
Z.Brańka – „Z problematyki pedagogiki społeczno-opiekuńczej” (1995)
J.Brągiel – „Społeczno – pedagogiczne funkcje internatów szkolnych” (1982)
gabikola