PODTRZYMYWANIE SPRAWNOŚCI FIZYCZNEJ W TRAKCIE TRWANIA TURNIEJÓW

1. Wprowadzenie

To oczywiste, że dobra sprawność fizyczna jest niezwykle istotna, ponieważ ma ona bezpośredni wpływ na sferę mentalną, taktyczną i techniczną gry zawodnika. Ze względu na dużą liczbę rozgrywanych turniejów współcześni zawodowcy nie mają zbyt wiele czasu na okresy przygotowawcze. Większość zawodników ma jeden „duży” okres przygotowawczy przez wyjazdem do Australii (na Australian Open, przyp. tłum.) a czas na niego przeznaczany rzadko przekracza pięć tygodni. Wiedząc, że najbardziej efektywny okres przygotowania sprawnościowego wynosi osiem tygodni, tym łatwiej dostrzeżemy znaczenie posiadania dobrych programów na krótkie (2-3 tygodniowe) okresy treningowe następujące po 3-4 tygodniach gry w turniejach oraz programów podtrzymywania sprawności w trakcie trwania turniejów.

2. Obserwacje z praktyki turniejowej

Współcześnie coraz większa grupa zawodników pracuje nad doskonaleniem swoich zdolności fizycznych (sprawnościowych). Nadal jednak obserwujemy, że nie wykorzystują oni w pełni istniejących możliwości. Częste tego przykłady to: niewystarczająca ilość treningu sprawnościowego, nieprawidłowo stosowany trening sprawnościowy, a nawet całkowite zaniedbywanie treningu mającego na celu utrzymanie sprawności i świeżości w trakcie trwania turniejów. Błędy te prowadzą w konsekwencji do obniżki formy i słabych wyników w rywalizacji turniejowej. Ponieważ zawodnicy nie zawsze podróżują razem z trenerem a plan gier nie jest zawczasu (przed turniejem) przewidywalny, tym ważniejsze staje się aby nasi podopieczni dysponowali jasnym, przejrzystym programem ćwiczeń sprawnościowych, który będą mogli realizować samodzielnie w trakcie trwania turniejów.

3. Systemowe podejście należy wdrażać w kategorii do lat 14

Młodzi zawodnicy zaczynają częściej podróżować mniej więcej w wieku 14 lat. Fakt, że ich organizmy są już gotowe do podejmowania treningu sprawnościowego oraz, że w tym wieku tenisistom niemal zawsze towarzyszy trener sprawia, że jest to idealny czas na przygotowanie graczy do pracy według indywidualnych programów treningu sprawnościowego.

              Punktem wyjścia do takich działań powinno być zapoznanie zawodników z podstawową wiedzą o treningu wytrzymałości, siły oraz szybkości. Powinni oni wiedzieć:

-                      dlaczego konieczne jest rozwijanie tych zdolności,

-                      jak należy trenować w prawidłowy sposób,

-                      jak nie stracić tego poziomu, który uzyskali poprzez sumienny trening,

-                      jak motywować się do pracy nad podtrzymaniem sprawności w trakcie turniejów.

     Niezbędna jest także znajomość pewnych prostych zasad, takich jak:

-                      trening wytrzymałości 2 razy w tygodniu pozwala utrzymać obecny poziom sprawności,

-                      brak takiego treningu przez 2 tygodnie oznacza znaczny spadek wytrzymałości tlenowej,

-                      10 tygodni bez treningu wytrzymałościowego oznacza utratę efektów całej poprzednio wykonanej pracy treningowej,

-                      jedna jednostka treningu siły na dwa tygodnie to minimum potrzebne do podtrzymania poziomu tej zdolności.

Są to podstawowe zasady, które trzeba przekazać młodym zawodnikom aby umotywować ich do realizowania treningu sprawnościowego w czasie turniejów.

Zapoznając się z przedstawionym w tym artykule, podstawowym programem treningu sprawnościowego należy mieć świadomość, że każdy trener będzie musiał go nieco zmodyfikować i dostosować do indywidualnych potrzeb swoich zawodników. Jednemu zawodnikowi przyda się trochę więcej pracy nad wytrzymałością, inny może potrzebować więcej treningu siły lub szybkości. Jeśli dany zawodnik ma kłopoty natury ortopedycznej, to trening również powinien odzwierciedlać jego szczególne potrzeby w tym zakresie.

4.       Trudności w realizacji treningu sprawnościowego podczas turniejów

Plan gier na dany dzień ogłaszany jest zazwyczaj pod koniec poprzedniego dnia. Wymaga to zatem posiadania takiego systemu, który:

-          po pierwsze pozwoli zawodnikowi realizować odpowiedni program ćwiczeń wtedy, gdy nadal gra w turnieju,

-          po drugie, zapewni zawodnikowi z chwilą odpadnięcia z gier turniejowych, odpowiedni program ćwiczeń – dopasowany do liczby dni pozostających do rozpoczęcia kolejnego turnieju. 

Jak można będzie zauważyć, zapoznając się z przedstawionymi poniżej programami, kluczowe znaczenie dla utrzymania poziomu sprawności ma optymalne wykorzystanie czasu będącego do dyspozycji podczas turniejów. Jednym z tego przykładów może być gotowość do podjęcia pracy bezpośrednio po zakończeniu meczu. Nie oznacza to, że mamy „zakatować” zawodników sztywno trzymając się programu, ale raczej, że nie powinniśmy traktować ich zbyt  miękko (ulgowo).  

5.       Program podtrzymywania sprawności podczas turniejów

W artykule tym przedstawiono jedynie bardzo ogólny zarys tej ilości pracy, która powinna być – w miarę możliwości – wykonywana. Obciążenia są dosyć wysokie, ale z doświadczenia wiadomo, że podczas udanych turniejów (takich, w których nasi podopieczni „daleko zachodzą”) zawodnicy nie realizują pełnego programu. Zatem surowy reżim treningowy będzie potrzebny i stosowany w tych tygodniach, w których wcześnie odpadają z turnieju. Takie postępowanie stanowi gwarancję utrzymania odpowiedniego poziomu sprawności fizycznej.

              Natomiast zadaniem każdego trenera jest sporządzenie szczegółowego, indywidualnego planu poszczególnych jednostek treningowych. 

6.       Uwagi końcowe

Sumienność z jaką zawodnicy będą realizowali taki program zależy w dużej mierze od umiejętności motywowania ich przez trenera. Poświęcając odpowiednią ilość czasu i uwagi zapisom w dzienniczkach zawodników, trener może stwierdzić ile zawodnik ćwiczył. Do tego należy dodać raz w tygodniu rozmowę z zawodnikami na temat realizowanego programu ćwiczeń oraz prawidłowe testowanie w celu sprawdzenia czy ćwiczenia rzeczywiście były wykonywane. W sumie działania te przyczynią się do znaczącego podniesienia motywacji zawodników do pracy nad swoją sprawnością.

1