ENDOSKOPIA DIAGNOSTYCZNA GÓRNEGO ODCINKA PRZEWODU POKARMOWEGO.

Endo (wnętrze) + skopia (patrzę) = endoskopia.

Panendoskopia – fiberoskopia górnego odc., przewodu pokarmowego.

Granica między górnym a dolnym odc. przewodu pok. – więzadło Trietza.

Historia:

·        Koniec XVIII w – Bozzini skonstruował wziernik służący do oglądania odbytnicy i szyjki macicy,

·        1879 – mikulicz jako pierwszy ...,

·        …,

·        Mikulicz wykonał pierwszą gastroskopię,

·        Lata 30 XX w Schindler wprowadził wzierniki półgiętkie, które zmniejszyły przykrości badania i zwiększyły zakres widoczności,

·        …,

Gastrofiberoskop – budowa światłowodowa (wiązki światłowodowe).

Endoskopia przewodu pokarmowego:

·        Endoskopia diagnostyczna – wykrycie,

·        Endoskopia zabiegowa – leczenie,

·        Endoskopia śródoperacyjna,

Endoskopia zabiegowa:

·        Tamowanie krwawienia,

·        Usówanie polipów,

·        Usówanie ciał obcych,

·        Udrażnianie i protezowanie nieoperacyjnych zwężeń rakowych,

·        Przezskórna gastrostomia odbytnicza,

Koniec XX w skojarzenie endoskopii przewodu pokarmowego z:

·        Ultrasonografią,

·        Laparoskopią,

Budowa fiberoskopu:

·        Głowica:

o       Okular (potrzy przez niego lekarz),

o       Przyciski 2x: do rozdmuchania przewodu pok., uruchomienie ssania,

o       Cięgna (dwa pokrętła służące do wyginania końcówki endoskopu, do: przodu, tyłu, w prawo i lewo),

·        Światłowody (dobry endoskop: im cieńszy tym lepszy, im większy stopień wygięcia końcówki tym lepiej),

·        Obrazowód – koniec wiązki światłowodowej (przekazuje obraz do badacza, zbudowany z setek tyś drobnych niteczek światłowodowych, które muszą być ułożone idealnie równolegle,

·        Światłowody wcześniejsze nie muszą być ułożone równolegle, tylko w obrazowodzie endoskopy patrzą:

o       Przed siebie,

o       Do boku,

Przygotowanie chorego do endoskopii:

·        Aktualny wynik bad. HBs,

·        Rtg g.o.p.p z kontrastem,

·        Na czczo 6 – 8 godzin przed bad.,

·        Chory z krwawieniem sonda + płukanie żołądka,

·        Znieczulenie gardła,

Przeciwskazania do panendoskopii:

·        Ostra niewydolność oddechowa,

·        Ostra niewydolność krążeniowa,

·        Tętniak aorty?

·        Oparzenie przełyku?

·        Perforowany wrzód żołądka lub XII – cy?

Do początku lat 40 – tych ubiegłego stulecia 1 zgon/200 wziernikowań przełyku (wtedy były sztywne wzierniki).

Powikłania panendoskopii:

·        Wg Palmer i Wirts 27 tyś badań:

o       Perforacje pp 0,06%,

o       Krwotoki z pp 0,002%,

o       Zawał serca 0,002% (zawał ze wzgl na: stres, pobudzenie n X z chwilą wprowadzenia endoskopu do gardła, dlatego znieczulamy gardło, aby znieść odruch z n. X),

·        Wg Janesa 49 tyś bad:

o       Perforacja pp 0,12%,

·        Wg Haftera 395 tyś bad:

o       Perforacja pp 0,03%,

o       Śmiertelność 0,005%,

Zwężenie przełyku:

Fizjologicznie:

1)     Na granicy pomiędzy częścią dolną gardła a przełykiem.

2)     W jego połowie – spowodowane sąsiedztwem łuku aorty i lewego oskrzela.

3)     Przejście przełyku przez przeponę – rozwór przełykowy.

Linia z – granica pomiędzy nabłonkiem przełyku (wielowarstwowym płaskim) a nabłonkiem żołądka (nabłonek gruczołowym, żywoczerwony).

Uchyłki przełyku – uwypuklenia poza światłem p pok.

Przepuklina wślizgowa – do przełyku wpukła się fragment bł., śluzowej żołądka.

Refluksowe zapalenie przełyku – dolny zwieracz przełyku nie zabezpiecza w pełni przed powrotem treści kwaśnej do przełyku, kwaśna treść doprowadza do zmian zapalnych w przełyku.

Prowadzące do zwężeń przełyku ze zmianami zapalnymi może być krwawienie.

Nowotwór złośliwy przełyku – wzrost mezo (nowotwór rozprzestrzenia się w śródścieni) lub egzofityczny (wyrasta w postaci guza do światła przełyku).

Zapalenie przełyku wywołane przez Candidia – nadkażenie np. po nadużywaniu antybiotyków (wówczas przełyk pokryty białym nieregularnym nalotem).

Żylaki przełyku – poszerzenie żył przełyku.

10 gdy żylak obejmuje mniej niż ¼ obwodu.

Anatomia układu wrotnego:

Żołądek

·        Wpust,

·        Trzon,

·        Krzywizna większa i mniejsza,

·        Kąt żołądka,

·        Okolica przedodźwiernikowa,

·        Odźwiernik,

XII – ca:

·        Opuszka XII – cy (całkowicie gładka),

·        Fałdy Kerkringa w części pozaopuszkowej,

·        Brodawka Vatera (ujście przewodu trzustkowego i żółciowego wspólnego),

Wrzody żołądka:

·        W okolicy krzywizny mniejszej, kąta żołądka,

·        W okolicy przedodźwiernikowej,

Blizny po gojących się niszach wrzodowych (najczęściej gojenie trwa 4 – 6 tyg.),

·        Blizna czerwona – I faza,

·        Blizna biała – II faza,

Czynniki agresji i obrony działające na bł śluzową żołądka i XII – cy:

Czynniki agresji:

·        Helicobacter pylori,

·        Kwas solny,

·        Pepsyna,

·        Leki NLPZ,

·        Palenie papierosów,

Czynniki obrony:

·        Produkcja śluzu,

·        Wydzielanie HCO3 (wodorowęglanów),

·        Przepływ krwi w ścianie żołądka,

·        Synteza prostaglandyn,

·        Czynniki wzrostowe,

Zachwianie równowagi między czynnikami agresji i obrony na korzyść agresji powoduje powstanie niszy wrzodowej.

Wrzód:

·        XII – cy:

o       92% - Helicobacter pylori,

o       5% - NLPZ,

o       30% - inne,

·        Żołądka:

o       70% - helicobacter pylori,

Testy na ocecność bekterii helicobacter pylori:

...