2012-09-12-wyborcza-pl-transseksualisci-czy-prawo-ulatwi-im-zycie.txt

(6 KB) Pobierz
Transseksualici. Czy prawo ułatwi im życie?

Projekt ustawy o uzgodnieniu płci umożliwi małżeństwa jednopłciowe - ostrzegajš sejmowi eksperci. Ale to włanie dzi, gdy nie ma prawa o uzgadnianiu płci, takie małżeństwa istniejš

Sejmowa komisja ustawodawcza ma stwierdzić w rodę, czy złożony pół roku temu przez Ruch Palikota projekt o uzgodnieniu płci osób transpłciowych jest "dopuszczalny" (zgodny z konstytucjš i prawem UE). 

Miesišc temu Biuro Analiz Sejmowych oceniło projekt. I uznało, że narusza konstytucję, bo umożliwia istnienie małżeństw jednopłciowych, a konstytucja mówi, że małżeństwo to zwišzek kobiety i mężczyzny. 

Dzi uzgodnienie płci w dokumentach, by była identyczna z tš odczuwanš przez osobę transpłciowš, reguluje nie prawo, ale orzeczenia sšdów. Prawo w Polsce nie przewiduje bowiem sytuacji, która dotyka przynajmniej jeden procent społeczeństwa: że płeć biologiczna nie zgadza się z płciš mózgu.

Pozwani rodzice

Od lat 70. polskie sšdy wydajš zgodę na zmianę płci w dokumentach, bo sobie to wyinterpretowały z innych przepisów. Najpierw orzekały o sprostowania aktu urodzenia, a od lat 80. wymagajš, żeby osoba transpłciowa wytoczyła proces o uznanie jej prawa do zmiany płci. 

Jeli żyjš rodzice, to oni sš pozwanymi w takiej sprawie, co nieraz odczuwajš jako oskarżenie o wyrzšdzenie dziecku w przeszłoci krzywdy. Z tego powodu częć osób transpłciowych albo rezygnuje z życia według odczuwanej płci, albo czeka na mierć rodziców, żyjšc latami w nieswojej roli.

Miał to zmienić projekt przygotowany przez fundację Trans-Fuzja, a wniesiony do Sejmu przez Ruch Palikota. Ale może w ogóle do prac Sejmu nie dojć, jeli marszałkini Sejmu wrzuci go po negatywnej opinii sejmowej komisji ustawodawczej do sejmowej niszczarki.

Powodem może być włanie zarzut, że projekt umożliwia małżeństwa jednopłciowe. - Nasze intencje zostały przez eksperta Biura Analiz Sejmowych le zrozumiane - mówi Anna Grodzka z Ruchu Palikota.

Rozwodzić czy nie rozwodzić

Projekt RP przewiduje, że zgodę na uzgodnienie płci metrykalnej z psychicznš będzie wydawał cywilny sšd okręgowy na podstawie opinii dwóch lekarzy psychiatrów lub seksuologów. O wydaniu takiej zgody wobec osoby pozostajšcej w zwišzku małżeńskim sšd ma zawiadomić prokuratora. To znaczy, że jeli żadne z małżonków nie wniesie sprawy o rozwód, prokurator wniesie do sšdu rodzinnego wniosek o unieważnienie małżeństwa. 

Jednoczenie projekt przewiduje, że zmiana płci metrykalnej "nie narusza stosunków prawnych między wnioskodawcš i osobami trzecimi". Chodzi głównie o stosunki rodzice - dzieci.

Te przepisy Jan Lipski, ekspert Biura Analiz Sejmowych, uznał za umożliwiajšce istnienie małżeństw jednopłciowych, a więc naruszajšce konstytucję. - Nie chcielimy umożliwiać trwania takich małżeństw, po to przewidzielimy obowišzek zawiadamiania prokuratora - mówi posłanka Grodzka. Tłumaczy, że dzi sšdy przed wydaniem zgody na zmianę płci żšdajš rozwodu: - Zdarzajš się szantaże ze strony współmałżonka: "Zgodzę się na rozwód, jeli oddasz mi cały majštek i zrzekniesz się praw do dziecka". Chcielimy to uniemożliwić. Ale jeli zarzut naruszenia konstytucji ma uniemożliwić prace nad ustawš, to się wycofujemy. Złożymy autopoprawkę, by warunkiem uzyskania zgody na zmiany w metryce był rozwód.

Ekspert Biura Analiz Sejmowych, krytykujšc propozycje RP, nie wzišł pod uwagę, że dzi małżeństwo może trwać po zmianie płci. Ponieważ nie ma prawnej procedury, to od konkretnego sšdu zależy, czy zażšda rozwodu przed zmianš płci metrykalnej. 

Fundacja Trans-Fuzja pomaga kobiecie, która jako żonaty mężczyzna dostała od sšdu zgodę na zmianę płci w metryce. Sšd nie uzależnił tego od rozwodu, a żadne z małżonków po zmianie płci o rozwód nie wystšpiło. Prokurator przypadkowo dowiedział się, że małżeństwo trwa i wystšpił do sšdu. Ale bynajmniej nie do sšdu rodzinnego o uznanie małżeństwa za nieważne, tylko do sšdu, który wydał zgodę na uzgodnienie płci, żeby ten wyrok unieważnił. No i sšd unieważnił zmianę płci. Tyle że jest ona już faktem także fizycznym, bo doszło do medycznej transformacji. Teraz kobieta - biologicznie i psychicznie - ma dokumenty powiadczajšce, że jest kobietš, ale w myl prawa jest z powrotem mężczyznš. I faktycznie jednopłciowe małżeństwo trwa nadal. 

Zdaniem Anny Grodzkiej sytuacja, że para żyje w formalnym małżeństwie także po zmianie płci nie jest ewenementem. A prokurator o takiej sytuacji najczęciej nie wie. - Nasz projekt zapobiega tej sytuacji, bo procedura zmiany płci byłaby regulowana prawem, a nie wyłšcznie praktykš sšdowš - mówi Grodzka.

Czy 13-latki mogš decydować o płci

Biuro Analiz Sejmowych krytykuje, choć już nie tak fundamentalnie, także inne rozwišzania projektu. Np. definicję tożsamoci płciowej - że jest niezrozumiała i niedookrelona. - To definicja przyjęta przez WHO i obowišzujšca także polskich lekarzy. Ale jeli nie jest wystarczajšca dla sšdu, możemy pomyleć o doprecyzowaniu - deklaruje Grodzka.

Biuro uznało też, że niedopuszczalny jest pomysł, by już od 13. roku życia można było przeprowadzić uzgodnienie płci, jeli dziecko wyraża takš wolę, zgadzajš się na to rodzice, potrzebę zmiany widzš lekarze i zgodzi się na to sšd. Zdaniem eksperta biura jest to niedopuszczalna, drastyczna ingerencja w integralnoć cielesnš i psychicznš dziecka, która może prowadzić do trwałego okaleczenia. Dlatego dopiero dorosły człowiek powinien móc o sobie w ten sposób decydować. 

- Ekspert jest prawnikiem, a to kwestia wymagajšca wiedzy medycznej i psychologicznej - odpowiada Grodzka. I tłumaczy, że najlepszym wiekiem dla dokonywania korekty płci jest okres dojrzewania. Szczególnie u hermafrodytów, czyli osób, które majš cechy fizyczne obu płci, a psychicznie identyfikujš się z jednš. - Nie rozumiem, dlaczego rodzice mogš decydować o poddaniu dziecka np. amputacji czy innym poważnym zabiegom, a uzgodnieniu płci - i to za zgodš dziecka, lekarzy i sšdu - nie. Konstytucja mówi, że państwo powinno szanować władzę rodzicielskš i brać pod uwagę wolę dziecka, jeli jest zdolne do jej wiadomego wyrażenia. Nasza propozycja w pełni realizuje konstytucję i zabezpiecza interes dziecka - mówi Grodzka. 

Ale zapowiada, że jeli wiek 13 lat budzi taki opór, to zaproponuje zmianę na 16 lat. - Za zgodš sšdu można w tym wieku nawet zawrzeć małżeństwo, więc nie widzę żadnych racji, by zakazać uzgodnienia płci - mówi.

Pilnš potrzebę prawnego uregulowania uzgodnienia płci dostrzegł rzecznik praw obywatelskich. Dwa lata temu skierował w tej sprawie pismo do ministra sprawiedliwoci. W marcu tego roku zapytał ministra Jarosława Gowina, czy co w tej sprawie robi. Nie dostał odpowiedzi. "Gazecie" minister Gowin powiedział, że kwestia osób transpłciowych nie jest dla niego priorytetem.

Ustawy o uzgodnieniu płci majš Szwecja, Wlk. Brytania, Hiszpania, Niemcy i Portugalia. 

Ewa Siedlecka

ródło: http://wyborcza.pl/1,75478,12460440,Transseksualisci__Czy_prawo_ulatwi_im_zycie_.html
Zgłoś jeśli naruszono regulamin